Iako tri četvrtine ispitanika zna šta znači ESG, manje od 15% kompanija ima razvijenu strategiju.
Većina firmi prepoznaje skraćenicu, ali ne zna odakle krenuti s ESG praksom
U okviru regionalnog LEAD projekta sprovedeno je istraživanje o znanju i primjeni ESG principa među organizacijama iz Bosne i Hercegovine, Hrvatske, Srbije i Crne Gore. Istraživanje je realizovano tokom marta i aprila 2025. godine, a kombinovalo je online anketu, kvalitativne intervjue sa predstavnicima kompanija, institucija i eksperata, te desk analizu dostupnih digitalnih alata, obrazovnih platformi i regulatornih okvira.
Online anketa, distribuirana putem mreža i kanala partnerskih organizacija, imala je 1.078 otvaranja, ali je samo 98 ispitanika u potpunosti ispunilo upitnik. Anketa je bila ciljano oglašavana za istojezično područje (BiH, Hrvatska, Srbija i Crna Gora), a jednostavna forma pitanja ukazuje da je razlog odustajanja mnogih učesnika bio nedostatak sigurnosti u vlastito znanje o ESG temama. Upravo taj podatak dodatno potvrđuje temeljni nalaz ovog istraživanja: ESG koncept je prisutan u javnom prostoru, ali je njegovo suštinsko razumijevanje i dalje ograničeno i nedovoljno dostupno.
Teorijsko znanje bez operativne prakse
Iako više od 75% ispitanika tačno dešifruje značenje akronima ESG (okolina, društvo, upravljanje), rezultati pokazuju da su znanje, razumijevanje i primjena ESG principa u praksi još uvijek ograničeni i fragmentirani. Samo trećina ispitanika (34,7%) tvrdi da dobro razumije ESG koncept i njegov uticaj na organizaciju. Istovremeno, čak 46,9% navodi da njihova organizacija ne provodi nikakvu edukaciju o ESG temama.
Više od polovine organizacija (54,1%) nema razvijenu ESG strategiju, a dodatnih 32,7% je tek u fazi istraživanja. ESG u regionu, prema mišljenju učesnika i stručnjaka, sve češće se koristi kao komunikacijska poruka, dok operativna implementacija zaostaje, posebno među mikro i malim preduzećima.
Znanje nose ljudi izvan sistema
Najveći broj odgovora dolazi iz sektora konsultantskih usluga, nevladinih organizacija i institucija, dok su firme iz realnog sektora slabije zastupljene. Većinu upitnika ispunile su žene, koje se, prema nalazima istraživanja, češće bave ESG temama i edukacijom u svojim organizacijama. Ovi nalazi ukazuju na to da ESG znanje trenutno najčešće dolazi izvana, kroz savjetnike, seminare i individualnu inicijativu, dok formalni i sistemski pristup izostaje.
Neznanje kao barijera, ali i poziv na akciju
Prema istraživanju, glavne prepreke za uvođenje ESG praksi su nedostatak znanja (40,8%), vremenskih i finansijskih kapaciteta, te regulatorna nejasnoća. Među mikro i malim firmama, koje čine većinu ekonomije i kapilarnu poslovnu mrežu u regionu, ove prepreke su još izraženije.
Ipak, više od 90% ispitanika vjeruje da ESG doprinosi smanjenju rizika i donosi dugoročne koristi. To pokazuje da postoji svijest o važnosti ESG-a, ali ne i jasni koraci za njegovu integraciju u poslovanje.
Potreban je sistem, a ne entuzijazam
Trenutno se ESG u regionu prepoznaje kao važan, ali nedovoljno razumljiv, skup i složen koncept, rezervisan za one koji imaju kapacitet da mu se ozbiljno posvete. Nedostatak dostupnih, lokalizovanih i praktičnih alata dodatno otežava širu implementaciju.
Za uspješan ESG zaokret, potreban je sistemski pristup: jasne smjernice, pristupačni alati, edukacija prilagođena malim firmama i institucionalna podrška. Samo na taj način ESG može prestati biti „trending tema“ koja povećava rizik od greenwashinga, a postati realna osnova za održivo poslovanje u regionu.
Pratite projekat putem interneta i društvenih mreža da budete u toku:
Instagram - ESG.coach
LinkedIn - ESG.coach
Facebook - ESG.coach
Web - www.esgcoach.me
LEAD se realizuje zahvaljujući podršci EmBRACE projekta za unapređenje konkurentnosti mikro i malih preduzeća koji provodi HAMAG-BICRO, Hrvatske agencije za malo gospodarstvo, inovacije i investicije. Projekat je sufinansiran sredstvima Interreg VI-A IPA Hrvatska – Bosna i Hercegovina – Crna Gora 2021-2027 Programa. Sadržaji u okviru LEAD projekta izrađeni su uz pomoć Evropske unije.
Svi sadržaji kreirani u okviru LEAD projekta su isključiva odgovornost konzorcijuma koji čine Alicorn (CG), Pro-map (HR) i PRIME Communications (BiH) i ni na koji način se ne može smatrati da odražavaju stavove Evropske unije.
