To je put za slabljenje države koja je ipak u civilizacijskom smislu uvijek nešto više, šire i univerzalnije, od bilo kojeg oblika vladavine ideološke ili političke strukture koja obično vremenom birokratski okošta. Stiče se utisak kao da je bivša crnogorska vlast, da se poslužimo izvrsnom formulacijom Lešeka Kolakovskog, “unaprijed znala što građani žele”, a da ih čak nije saslušala ni konsultovala.
Međutim, ono što je iznad svega važno, promjena vlasti ne znači uništenje države ili njeno preoblikovanje u novu državnu tvorevinu. U svim demokratskim društvima često se mijenjaju političke opcije na vlasti, pa ipak te države ne samo da opstaju već bivaju vitalnije i jače, svakako pod uslovom društvene stabilnosti koji generiše "višak" države kao supstancijalno civilizacijski izraz vladavine naroda.
Nažalost, u crnogorskom slučaju postoje dodatne pretpolitičke slabosti, podjele i kontroverze identitetskog karaktera većinskog državotvornog naroda, permanentno podgrijavane sa strane u cilju osporavanja njegovog samoodređenja u ontološkom i političkom smislu. Izjednačavanje partije na vlasti i države, društva i države, građanskog i nacionalnog, laičkog i vjerskog, kulture i pseudokulture, slabosti institucija podvrgnutih centrima moći izvan njih, folkolorne površnosti umjesto njegovanja najboljih tradicionalnih etno-vrijednosti, odlaganje rješavanja evidentinih problema nacionalne, kulturne i religijske prirode uveliko objašnjavaju zašto je politička promjena u Crnoj Gori tako odjeknula, gotovo istorijski, za koju bi pojedini teoretičari društva u metaforičkom smislu rekli da ukazuje na "ponovno rađanje naroda".
Neuspjesi pojednih država kroz istoriju nas opominju koliko su gubile svoje unutrašnje moći kad oslabe i dezavuišu bitne funkcije na kojima je počivala njihova stabilnost. Civilno društvo je uslov svake funkcionalne države koja ne crpi snagu ni od boga ni od vođe, nego u permanentnom nadzoru i kontroli građana nad upravljačkom funkcijom u državi. Takvo savremeno društvo pretpostavlja demokratski i sekularni karakter društveno-političkog sistema, odnosno državu bez vidljivog i nevidljivog vođinog ili božjeg autoriteta. Društvo koje je gotovo pola vijeka živjelo u jednopartizmu i tridesetak godina gazilo trnovitim putem tranzicije ne smije sebi dozvoliti nove političke eksperimente i ograničenja, a osobito groteskni povratak anahronim oblicima vladavine kleronacionalnog hibridnog tipa upravljanja državnim poslovima. Zato je danas Crnoj Gori nasušno potrebno jačanje pluralističkog modela države i otvorenog društva, koji podrazumijeva sinhronizovani uticaj svih progresivnih političkih i civilnih subjekata što drže do savremenih civilizacijskih vrijednosti moderne političke zajednice.
