Dvije decenije nakon jugoslovenskih ratova, na Balkanu ništa novo. Uzavrela atmosfera svakodnevno ključa. Bosna i Hercegovina je u kontinuitetu institucionalno nefunkcionalna što produbljuje podijeljenost. Hrvatska demokratska zajednica ima direktne kontakte sa službenim Zagrebom i on je nezaobilazan politički faktor u Federaciji. Crna Gora se suočava sa starim – novim izazovom očuvanja nezavisnosti, Srbija je na korak od priznanja Kosova.
Za to vrijeme američki i evropski uticaj jača, ali u produbljivanju nestabilnosti regiona.
“Zapadni Balkan je opet bure baruta, nažalost ovaj put uz podršku Zapada, i mislim da se to itekako može odraziti i na Zapad i na Zapadnu Evropu i da može doći do daljeg usložnjavanja problema, odnosno, da svjedočimo stvaranju novog svjetskog poretka što nam Milorad Dodik i drugi političari već odavno najavljuju”, kazala je novinarka Dženana Karup-Druško.
A to najavljeno, zahvaljujući Zapadu, polako se i primjenjuje.
“Jasno je da je došlo do podjele, da je Federacija isporučena Hrvatskoj, Republika Srpska i Crna Gora Srbiji, zajednica srpskih opština Srbiji a preostali dio Kosova Albaniji”, smatra novinar Avdo Avdić.
Beograd, Zagreb i Tirana su, kažu sagovornici Gradske, našli zajednički jezik.
“Američka teza jeste da su to sve male države koje su takoreći neodržive i da tu treba mnogo veća regionalna saradnja, što jeste tačno, ali pod uslovom da ona ne bude dominantna od strane Beograda, Tirane ili Zagreba, kako se u tom papiru navodi”, ocjenjuje predsjednica Helšinskog odbora za ljudska prava u Srbiji Sonja Biserko.
Ironija je, kažu sagovornici, da sve što Zapad radi, Rusija aplaudira.
“Ono što je jedina promjena je da se pojavljuje Albanija sa svojim aspiracijama prema Zapadnom Balkanu. Ironija, šok za sve nas je što to podržavaju zapadne zemlje, prvenstveno američka ambasada, a van pameti je da se to sve dešava nakon rata u Ukrajini , odnosno agresije Rusije na Ukrajinu”, smatra Karup-Druško.
To potvrđuje da evropske države aminuju želje Sjedinjenih Država.
“Šta je Šmitova politika, to se još ne vidi do kraja, vidjećemo da li će uspjeti da formira tu federalnu vladu i šta su njegovi sljedeći potezi u odnosu na Republiku Srpsku. Jer, Milorad Dodik je sve drskiji i radikalizuje svoju retoriku, što je poznato svo vrijeme i postaje sve više taj eksponent ruski”, upozorava Biserko.
Sve to, kažu sagovornici Gradske RTV, ima dugoročnu posljedicu.
“Imate drugu stvar da se Balkan isporučuje Vučiću, Plenkoviću i Ediju Rami. Imaćemo posljedicu Kraljevinu Srba, Hrvata i Albanaca”, ističe Avdić.
Najveću cijenu, kako smatra, platiće Bošnjaci u Bosni i Hercegovini, odnosno Bosna i Hercegovina a poslije njih plaćaće Crnogorci i građani Kosova.
“Ukoliko Zapad to tako i prihvati, to bi bio neki zapadni srpski svet ili tako nešto. Ali, naravno za to će odgovarati svi ostali zato što ni Makedonija ni Kosovo, ni Crna Gora, a ni Bosna ne mogu da prihvate društvo dominacije bilo koje od ovih strana i to može privremeno da funkcioniše dok se ne stvore neke nove elite, neki novi centri koji će to sigurno osporavati”, poručuje Biserko.
Takvo rješenje, uvjereni su sagovornici Gradske, nije održivo jer nosi u sebi potencijal protesta, osporavanja takvog rješenja, te je jako bitno da se međunarodna zajednica probudi i shvati da ovakav plan može dovesti do novih zapaljivih situacija na prostoru Zapadnog Balkana.
