„Što može hladna i gola istina protiv blistavih čari laži“ (Anatol Frans).
Crna Gora je formalna demokratija, sa formalnim institucijama, bez stvarne podjele vlasti, bez učešća građana, sa potpunom koncetracijom vlasti u izvršnoj vlasti. Nova politička vlast uspostavila je, dijelom i zadržala autoritarne oblike vladanja. Umjesto djelotvornog i racionalnog instrumenta pravne države, što je preduslov za razvoj građanskog društva, pretvorila je državu u instrument sopstvene političke vlasti. Ustav Crne Gore, po svom sadržaju, predstavlja dobar društveni ugovor kao osnov za formiranje moderne političke zajednice, poštujući koncept ograničenja vlasti i primat individualnih prava. Ali, taj Ustav nema ko da brani. Ustavni sud, ili je ispostava političkih partija vlasti, ili je nepotpun i nesposoban da djeluje nedostatkom kvoruma, voljom vladujeće većine. A i pitanje je instrumenata kojim bi sprovodio svoje odluke u situaciji nepoštovanja sudskih odluka od strane izvršne vlasti.
Principi vladavine zakona su jednakost pred zakonom, principi prirodne pravde, opšta i posebna pravila, i nezavisno sudstvo. Vladavina zakona je u suprotnosti sa vladavinom ljudi. Zakon se mora odnositi jednako prema svima, bez obzira na njihov status, političku poziciju ili moć. Crna Gora je danas najdalje od pravne države od kada je obnovila svoju nezavisnost. Zabrinjavajuće je da se današnja vlast sa velikom dozom ignorancije odnosi prema sudskim odlukama, da uopšte nijesu u fokusu istražnih i tužilačkih organa, iako očigledno krše zakone, čak se isti slučajevi različito tretiraju u zavisnosti od ličnosti na koje se odnose, krše se osnovna ljudska prava, zloupotrebljava se institut pritvora politički optuženih, izvršna vlast zloupotrebljava službene informacije u javnom prostoru, bez ikakve odgovornosti čak i kad su obične glasine ili podmetačine strane službe... Ciceron je pisao: „Svi se pokoravamo zakonima da bismo bili slobodni“.
Oličenje sužnjeva
Crna Gora je ustavno definisana kao građanska država i ona taj karakter mora zadržati kako bi uopšte opstala kao funkcionalna država. Ali sve moderne države u Evropi i svijetu, posebno one u čijem društvu Crna Gora želi biti - su nacionalne. I to ne važi samo za države u kojima postoji izrazito većinski narod, već i za zemlje kao što je Švajcarska. SAD, Kanada, Australija i slične. Ne radi se o uskraćivanju nacionalnih prava unutar države, već o tipu političke prezentacije na nivou države đe prema spolja reprezentujemo kolektivitet. Države sa predznakom „multinacionalne“ svuda se reprezentuju kao nacionalne države, sa državnim imenom kao nacionalnom opdrednicom. Kao npr. u Švajcarskoj, koju konstituišu četiri različite najbrojnije nacije, a koji se prepoznaju u javnom prostoru kao Švajcarci. Bez da se bilo koja od nacija koje je sačinjavaju ośećaju ugroženo.
Glas Crnogorca 29. januara 1884. godine, iako su redakciju sačinjavali Srbi izvanjci, piše: „Crnoj Gori je životno načelo – Crnogorstvo. Bez toga Crna Gora ne bi mogla živjeti, tj. ne bi mogla biti Crna Gora... Hegel je na najbolji način definisao današnju poziciju Crne Gore: „Narodi koji ne žele podnijeti ili koji se boje suvereniteta prema unutra, bivaju od drugih podjarmljeni, pa su se sa toliko manje uspjeha i časti potrudili za svoju nezavisnost, što su manje mogli doći prema unutra do prvog uređenja državne vlasti (njihova sloboda je umrla pred strahom od umiranja)“ (V. f. Hegel, Osnovne crte filozofije prava ). Usta su nam puna junačke istorije, a djela su nam oličenje sužnjeva. Ili, kako to Platon ističe, bez valjanog čovjeka, nema ni valjanog društva: „Kakvi ljudi – takve države“.
„Nebeski narod“
Promjenama vlasti avgusta 2020. godine smo dobili „društveni preobražaj“ koji je od Crne Gore stvorio državni, pravni i politički provizorijum. Čak smo dobili nove „tradicionalne vrijednosti“. Crkva Srbije je donijela pobjedu na izborima velikosrpskim partijama i one to zdušno koriste. Treba vlast iskoristiti da vječito „ugroženi“ sprovedu srpsku agendu. Niko ne njeguje mit o vječitoj ugroženoj Srbiji kao žrtvi, istovremeno zagovarajući ekspanziju i dominaciju Srbije nad svima u regionu, uključujući i Crnu Goru. Vrijednosti zapadnoevropske civilizacije: individualizam, vladavina zakona, pravna država inkompatibilni su sa ciljevima srpskog nacionalizma, koji se trenutno nameće kao tradicionalan.
Srbi se svrstavaju u grupu najstarijih naroda na svijetu, čak i najstariji narod. Stvara se mit o Srbima kao izabranom narodu. Olga Luković Pjanović u knjizi „Srbi ... narod najstariji“ došla je „istražujući“ do „milenijske starosti“ srpskog naroda, čak do Indije. Tamo je sa obije strane Ganga pronašla čitav niz toponima (npr. Sarbana - mjesto, Sarabi - rijeka) koji su po njoj nepobitan dokaz višemilenijskog postojanja srpskog naroda. Mnogo je sličnih primjera, kao što je analiza toponima koji su bili označeni u jednoj kopiji Ptolomejeve karte i slično. Svakim danom je sve više autora i sve više sličnih „otkrića“.
Pojedinci sa krizom identiteta često će odabrati identitet koji pośeduje karakteristike najstarijeg naroda ili „nebeskog naroda“, pokušavajući da se identifikuje sa njim. Pri tome će preferirati što ekstremnije stavove, koji će biti definisani tvrdom ideologijom, koja će radikalnim stavovima i ponašanjem promovisati svoj i grupni identitet.
Četnička ideologija
Sociolozi i antropolozi kažu da čovjek, kada nema ili ne zna odgovore, vjeruje u svakakve neistine. Zato se slobodno može reći da laži i zablude svoju uspješnost upravo mogu zahvaliti neznanju. Ideologije sa smetlišta istorije najlakše se primaju kod ljudi rudimentalne inteligencije. Iza toga stoji namjera da se lažnom istorijom ukorijeni, utemelji, opravda i osmisli novi državno-nacionalni poredak i uspostavi istorijski kontinuitet sa pokretima i vremenima kolaboracije sa fašizmom, velikosrpskim i anticrnogorskim renegatima. Prije svega, u sadejstvu sa Crkvom Srbije, namjera je da se današnja Crna Gora predstavi kao baštinik četničkog pokreta iz vremena Drugog svjetskog rata i da se taj zločinački i izdajnički pokret magičnim štapićem pretvori u prvi antifašistički pokret.
Najbolju sliku Dražine vojske dao je Stevan Moljević - pravnik, četnički ideolog i savjetnik Draže Mihailovića tokom II svjetskog rata, član Centralnog nacionalnog komiteta - najvišeg političkog tijela koje je formirao Draža Mihailović, koji je na jednom četničkom skupu 1943. rekao: „'Za kralja i otadžbinu', je li tako? Prazno je to i šuplje, gospodo i braćo moja! A ona druga: 'Draža nas vodi pobedi i slobodi', dovela nas je, kao što vidite, u ovo tužno i maglovito bosansko bespuće. Šta smo mi u ovom ratu pokazali srpskom narodu? Svoje kame, brade i pijane komandante. Rulje koje zaudaraju na rakiju - to smo bili i ostali“!
Mitološke opsesije
„Ako još izdaleka prepoznamo zlo koje se razvija (što umije samo mudar čovjek), ono se može brzo izliječiti. No, ako ga nijesmo prepoznali pa dozvolimo da uzme takvog maha da ga već svako može prepoznati, lijeka više nema“, pisao je Nikolo Makijaveli. Nas zlo udara u prsa, a mi ga još ne prepoznajemo. Čak se voditelj političkog talk – showa na TV Vijesti hvali da mu je draži đavo od predavgustovske vlasti. Toliko su ljudi sa tog medija povjerovali u svoje laži koje su koristili u obračunu sa predavgustovskim vlastima da su učestvovali u dovođenju đavola na vlast. I sad su im to sagovornici, oni koji kao navijeni ispaljuju glupave frazetine i demagogiju, dok uništavaju sve po Crnoj Gori. Predavgustovske vlasti jesu koketirale sa Crkvom Srbije iz istog razloga zbog kojih TV Vijesti emituju turske serije, ali sa njima se znalo đe se stiže, a sa sadašnjom vlašću samo nam se smiješi pakao.
„Sadašnjost mijenja prošlost koliko prošlost upravlja sadašnjošću“ (T. Eliot). Rekonstruisanje tradicije sa namjerom da se projektuje identitet koji ne pripada prostoru Crne Gore dovodi do „mitološke opsesije“, manipulativnih konstrukcija, nazadnih tradicionalnih ośećanja, pseudovrijednosti i raznih oblika konzervativnih stanja političke svijesti. Glavni promoter takvih tendencija je Crkva Srbije, koja zahvaljujući lakovjernosti svojih sljedbenika vrlo uspješno koristi svoj jeretički uticaj, baveći se stvarima koje su duboko necrkvene. Nehrišćanski je poistiovjećivati crkvu i naciju. Na Saboru pravoslavnih patrijarha u Carigradu 10. IX 1872, etnofiletizam je osuđen kao jeres. Nacionalizam koji ulazi na crkvena vrata razorno deluje na crkvu samu, a deluje i na društvo i na državu. Posebno kad se radi o crkvi iz druge zemlje koja u ime te zemlje sprovodi imperijalističku politiku.
Sramna vremena
Sramna presuda Marku Kovačeviću, predsjedniku nikšićke Opštine, kojom se oslobađa zbog govora mržnje zbog toga što je na javnom skupu rekao da će se obračunati sa Crnogorcima kao što se nekad obračunavalo sa Turcima, samo je nastavak tradicije crnogorskih izdajnika: u maju 1907. godine crnogorska omladina u Beogradu izdaje proglas sa potpisom Srpska omladina iz Crne Gore u kojem se oštro osuđuje režim u Crnoj Gori i poziva narod da povede borbu „protivu naših domaćih Turaka“.
Kao što Milivoje Katnić, u procesu protiv njega, iznosi prepisku o slanju kriminalaca od strane zvaničnog Beograda da osvoje crnogorski parlament 2016. godine i ubiju Mila Đukanovića, tako je u aprilu 1910. spreman atentat na knjaza Nikolu, kada knjaz šalje u Srbiju četiri agenta sa zadatkom da otkriju ko stoji iza zavjere: za organizatore zavjere oni su označili ministra finansija Stojana Protića i ministra - predśednika Pašića, sporazumno sa kraljem Petrom.
Pisaće se i o ovim vremenima jednog dana. Nikada nije pobijedila mržnja prema domovini, niti je moguće pobijediti odanost i ljubav prema njoj. Da je tako pokazuje da je Crna Gora opstala čitav jedan milenijum, iako su njeni otpadnici često priželjkivali njen kraj i bili uporište napada sa strane i zločina prema svojim sunarodnicima.
