„Došli smo do zaključka da je prestolonasljednik Saudijske Arabije Mohamed ben Salman odobrio operaciju u Istanbulu u Turskoj da se uhvati ili ubije saudijski novinar Džamal Kašogi“, piše u tom dokumentu nacionalne obavještajne uprave na četiri stranice.
Predsjednik SAD-a Džozef Bajden je tražio da se sa izvještaja skine oznaka tajnosti koju je stavio njegov prethodnik Donald Tramp.
Centralni zaključak izvještaja bio je naveliko očekivan jer je ubrzo poslije ubistva Kašogija 2. oktobra 2018. u saudijskom konzulatu u Istanbulu bilo prenijeto da su obavještajni zvaničnici došli do tog zaključka. Kašogi je bio kritičar prestolonasljednikovog autoritarnog učvršivanja vlasti.
„Prestolonasljednik je smatrao Kašogija prijetnjom za kraljevinu i uopšteno je podržavao pribjegavanje nasilnim mjerama ukoliko je potrebno da se on ućutka“, dodaje se u dokumentu.
U Izvještaju se ističe da je saudijski prestolonasljednik od 2017. godine imao „apsolutnu kontrolu“ nad obavještajnim i bezbjednosnim službama kraljevine što čini vrlo malo vjerovatnom hipotezu da su saudijski zvaničnici mogli da sprovedu takvu jednu operaciju bez zelenog svjetla od princa.
Američka obavještajna služba takođe pretpostavlja da je u vrijeme Kašogijevog ubistva Mohamed bin Salman održavao takvu atmosferu da njegovi saradnici nisu smjeli da dovedu u pitanje dobijena naređenja da „ne bi bili otpušteni ili uhapšeni“.
Bajden pozvao Bin Salmana telefonom
Bajden koji je prije svog izbora u novembru smatrao da se prema Saudijskoj Arabiji treba ponašati kao prema izopštenoj državi zbog tog slučaja pokušao je da ublaži situaciju i juče je pozvao saudijskog kralja Salmana telefonom prvi put od dolaska u Bijelu kuću.
U izvještaju o razgovoru Bajdena i saudijskokog kralja navodi se da su govorili o dugogodišnjem partnerstvu dvije zemlje, i nisu pominjali ubistvo novinara, usredsredivši se na regionalna pitanja kao što su Iran i rat u Jemenu.
Ipak, pošto ovaj izvještaj nije zvanično objavljen do sada, javno pripisivanje odgovornosti odražava „prekor“ saudijskom princu i moguće da će odrediti ton u odnosima nove američke administracije i Saudijske Arabije.
Bajden je ranije kritikovao Saudijsku Arabiju ali Bijela kuća smatra tu zemlju u nekim kontekstima svojim strateškim partnerom.
Saudijski prestolonasljednik je rekao 2019. da preuzima „punu odgovornost“ za ubistvo jer se dogodilo dok je on na toj funkciji, ali je negirao da ga je naredio.
Saudijski zvaničnici rekli su da je Kašogijevo ubistvo djelo odmetnutih saudijskih bezbjednosnih zvaničnika. Saudijski sudovi prošle godine su saopštili da su osudili osam Saudijaca na zatvor za ubistvo Kašogija, ali nisu dali njihova imena.
