Sve je to, reče Tanjugu srpski predsjednik Tadić, čist „politički folklor“: niko u Srbiji ne ugrožava nezavisnost Crne Gore, Beograd se ne miješa u crnogorski izborni proces...„Ne optužujem ja nikoga u Crnoj Gori“ - kaže srpski predsjednik - „samo tražim da sve ono što je standard međudržavnog ponašanja bude poštovano u borbi protiv organizovanog kriminala“.
Demant demantija: Vlastima se u Srbiji ne može osporiti da su u posljednje vrijeme pokrenuli niz opsežnih akcija na suzbijanju organizovanog kriminala; srpska je policija iskazala revnost i rezultate u gonjenju „krupnih riba“ kriminala.
Sasvim je logično što Tadić sada želi izvući političku korist i što hoće Srbiju da promoviše u lidera borbe protiv kriminala. Može se razumjeti i da je Podgorica za Beograd neka vrsta kolateralne štete: upiranje prstom na crnogorske „loše momke“ dobro služi da se Evropi osvijetli put do „dobrih momaka“ – srpskog političkog vrha, Borisa Tadića, Eliota Nesa Balkana.
Ima, međutim, demantija koji – samo potvrđuju ono što se htjelo poreći. Tako je i sa Tadićevim negiranjem umiješanosti zvaničnog Beograda u crnogorski politički proces. Postoji niz podataka i prikrivenih dešavanja koji ukazuju da je zvanični Beograd, osim borbe protiv organizovanog kriminala, jednako posvećen i borbi za političke interese u Crnoj Gori i promociju svojih političkih pulena ovdje. .
Zakon za Srbe regiona: O tome vjerodostojno govori Zakon o dijaspori i Srbima u regionu, koji je Tadićeva koalicija usvojila u parlamentu prošle godine. Taj propis razotkriva odnos Beograda prema srpskom korpusu u Crnoj Gori.
Prije svega, u političkoj ravni. Članom 1. Zakona, svim se Srbima u regionu propisuje Srbija kao - matična država. Nije greška, napisano je matična država a ne matica. Time se otkriva politička logika: državljaninu Crne Gore koji se nacionalno osjeća Srbinom – a koji je rođen ovdje i ima crnogorski pasoš - propisuje se da mu je Srbija matična država čak iako nikad nije prekoračio granicu na Mehovom kršu.
Nije sve u politici, ima toga i u novcu. Ili, kako bi se zakonski reklo, „materijalnoj pomoći države Srbije“. Zakon određuje da će se osnovati Budžetski fond za dijasporu i Srbe u regionu a finansiraće se, između ostalog, Srbi u regionu koji žele da „očuvaju i njeguju srpski kulturni, verski, etnički, jezički identitet“. I ne samo to: iz budžeta, donacija i drugih izvora finansiraće se jedna aktivnost – „unapređenje informisanja“. U prevodu to znači sipanje državnog novca u razne ovdašnje elektronske, printane ili internet medije. Koji, naravno, budu srpski u dovoljnoj mjeri da zavrijede podršku iz srpskog budžeta. Možda je sada jasnija „unutarsrpska“ svađa Vuksanovića i Danilovića i Mandića: riječ je o borbi za podjelu kolača.
Specijalne obaveze: Skupština dijaspore i Srba u regionu, na čijem je čelu predsjednik Tadić, biće sastavljena od 44 člana a jedno mjesto pripašće - predstavniku Srba iz Crne Gore. Savjet za odnose sa Srbima u regionu, čiji je, pogađate, predsjednik Boris Tadić, među brojnim nadležnostima, imaće i jednu specijalnu: „razmatra načine za uključivanje Srba u regionu u društveni i politički život Republike Srbije“.
Slovom zakona se, dakle, Beograd obavezuje da „svoje Srbe“ van matične države uključi u politički život Srbije iako su ti ljudi vlastiti i porodični život vezali za podneblje u kojem žive! Citirani stav (član 28) otkriva suštinu imperijalnih ambicija zakonodavca: da Srbe u regionu privoli ili natjera da politički život vežu za politička dešavanja u državi Srbiji. O nacionalističkoj pozadini zakona govori činjenica da se građani ne pominju: državljanin Srbije koji živi van granica svoje države, a po nesreći nije srpske nacionalnosti, nije predmet interesovanja! Valjalo bi čuti agilnog ministra inostranih poslova Jeremića kako objašnjava suštinu ovog srpskog Zakona strancima.
Specijalni savjetnik: Aktivnost nekih Tadićevih savjetnika ukazuju da je citirani zakon o Srbima u regionu, pravno uobličavanje već postojećeg terenskog rada, makar što se tiče crnogorskog pitanja.
Tako je u nekoliko posjeta Crnoj Gori krajem prošle i početkom ove godine, Mlađan Đorđević, Tadićev savjetnik za regionalna pitanja pomno brinuo o zbijanju redova srpskih nevladinih organizacija i kulturnih društava kao što su Matica Srba iz Nikšića, Matice Boke iz Kotora ili Srpsko pjevačko društvo iz Kotora.
Inače, Đorđević je, iako formalno zadužen za regionalna pitanja, posljednja tri, četiri mjeseca intezivno radio isključivo u Crnoj Gori. Naročito je bila zapažena uloga koordinatora aktivnosti srpskih državnih organa i Srpske pravoslavne crkve prilikom posjete Vuka Jeremića Bijelom Polju, tokom „Svetosavske akademije“. Nešto ranije boravio je i u Baru, pomažući aktivnost tamošnje organizacije SPC. Pun kufer posla: ispada da je Tadićev savjetnik za regionalna pitanja ekspert za region – Crne Gore.
Specijalne političke veze: Sve pobrojano nijesu izolovani slučajevi već djelovi strategije zvaničnog Beograda.
Malo ko od upućenih u crnogorska politička zbivanja vjeruje da je tek slučajnost što je lider SNP-a Srđan Milić nakon dva obimna razgovora na kanabeu kod Borisa Tadića naprasno izmijenio partijsku strategiju i krenuo u brzopotezno opozciono ujedinjavanje sa PZP-om i NOVOM. Kao nekad Bulatoviće (Momira i Predraga) tako su i njihovog nasljednika na čelu SNPa Srđana Milića „duboko impresionirali“ razgovori sa prvim čovjekom Srbije. Toliko duboko da je promijenio taktiku.
Ipak, može se konstatovati da Crna Gora napreduje u odnosima sa Srbijom. Za razliku od Miloševića koji je volio zveckati oružjem ili Koštunice koji je zveckao saopštenjima, zvanični Beograd kojim vlada Boris Tadić djeluje „prijateljskim diskreditovanjem“ Crne Gore u Briselu. To, svakako, ne odgovara vlaastima u Crnoj Gori, ali će morati da trpe i da svojski rade u korist brzog uključivanja u evro-atlanske integracije.
A, da Beograd radi na terenu – vaistinu radi. Iz srpskog državnog budžeta odvaja se novac za pomoć Srbima u Crnoj Gori a čak se i zakonom propisuje da je Srbima rođenim u Crnoj Gori matična država – Srbija. U međuvremenu, Tadić okuplja i savjetuje ovdašnje lidere srpskih partija a njegov savjetnik Đorđević koordinira rad ovdašnjih srpskih društava... Čovjek da se zapita: kako bi izgledalo da se zvanični Beograd zaista miješa u crnogorske izbore?
Draško Đuranović
