TAČNA VIJEST - ŠTA SU ČINJENICE
Gazprom je energetska kompanija čiji je primarni fokus proizvodnja i prodaja gasa. Sjedište ove kompanije nalazi se u Rusiji. Prema izvještajima iz 2021. godine objavljenim na straniciStatista, Ruska Federacija posjedovala je preko 50% dionica Gazproma.
Kako objašnjava BBC, nakon što je Rusija 24.2.2022. godine pokrenula invaziju na Ukrajinu, brojne evropske zemlje nametnule su Rusiji različite sankcije. Te sankcije rezultirale su, prema tvrdnjama ruskih zvaničnika/ca, tehničkim problemima koji su onemogućili isporuku dijela gasa evropskim zemljama. S druge strane, zvaničnici/e Evropske unije tvrde da sankcije nisu mogle uticati na tehnički aspekt isporuke gasa. Ipak, prekid isporuke ruskog gasa može u Evropi izazvati velike nestašice i probleme.
Kompanija Gazprom je početkom septembra, pozivajući se upravo na tehničke probleme,objavilada će do daljnjeg produžiti prekid isporuke Sjevernim tokom 1, što značajno utiče na priliv gasa u Njemačku.
ODAKLE SNIMAK POTIČE?
Navodi da je kompanija Gazprom objavila snimak u kom se Evropi “prijeti” hladnom zimom širili su se i na drugim jezicima. O njima su već pisali Dpa, The Observers i ZDF.
Brojni detalji u vezi sa snimkom ukazuju na to da on nije proizvod ruske kompanije. Primarno, snimak nije objavljen na zvaničnim stranicama Gazproma. On se do vremena pisanja ove analize nije nalazio na YouTube kanalu kompanije, na njenim zvaničnim Twitter nalozima (1,2), niti na zvaničnoj stranici.
Na samom snimku se, takođe, osim na radničkom odijelu na početku snimka, ne vidi logo ove kompanije. Kako se može vidjeti iz ranije objavljenih zvaničnihsnimakaGazproma, u svakom od njih se na samom početku vidi kadar koji prikazuje logo kompanije.
ZDF navodi da je snimakprvi put objavljen5. septembra 2022 na Telegram kanalu Беспощадный пиарщик (Besposhchadnyy piarshchik - Nemilosrdni PR). U samoj objavi se kao “autori ideje” navodi grupa "Arthur Khodyrev and Co".
Dan kasnije, 6.9.2022, na istom Telegram kanalu objavljena je poruka u kojoj se navodi da je autor Khodyrev administratorima/kama ovog Telegram kanala poslao snimak te da iza njega ne stoji Gazprom. U objavi se, između ostalog, navodi:
Sam Arthur ovako govori o videu: „Ideja se pojavila nakon nekih vijesti oko Sjevernog toka. Moja jedina veza sa Gazpromom je to što povremeno snimam specijalne reportaže emisija Energetika, koji se emituje na kanalu Rusija 24.”
(...)
Nije bilo scenarija, uradili su to za 3 sata.
(...)
Autori su Arthur Khodyrev i Ivan Kireev. Da, niko nam nije platio, niko ništa nije naručio. To je naše stvaralaštvo i naš građanski stav. Petersburg drugačije gleda na svijet. U ovom slučaju, s humorom.
(...)
To što se svi pozivaju na autorstvo Gazproma - to je priča za fact-checkere.
Ruski medij Fontanka učlanku od 6.9.2022. navodi da je Khodyrev potvrdio za njih da iza snimka ne stoji Gazprom.
Ipak, sam Khodyrev, kako se navodi i u pomenutoj objavi, ima neke veze sa Gazpromom. On je radio na reportažama koje se, s njegovim potpisom, još uvijek mogu pronaći na stranici Gazproma.
Platforma The Observers pokušala je u više navrata da kontaktira Gazprom, ali je odgovor kompanije izostao.
Koje kadrove snimak zapravo prikazuje?
Prvi kadar koji prikazuje muškarca u uniformi Gazproma potiče iz promotivnog snimka objavljenog na YouTube kanaluГазпром энерго9.9.2019. godine, navodi The Observers. Kadar se može vidjeti na 18. sekundi ovog snimka.
Foto: Screenshot/observers.france24.com; “Ovdje smo uporedili propagandni snimak (lijevo) i snimak objavljen 9. septembra 2019. na Gazpromovom YouTube kanalu.”
Kadar muškarca koji zatvara ventil, s početka snimka koji se pripisuje Gazpromu, takođe smo pronašli u istom promotivnom snimku iz 2019, a može se vidjeti na 7:25 minutu.
Ostatak snimka koji se pripisuje Gazpromu nismo pronašli na kanalima ove kompanije. S druge strane, u nekoliko navrata se na snimku može vidjeti logo kompanije The B1M. Dpa navodi:
Ovaj popularni britanski kanal s više od dva miliona pretplatnika/ca snima videozapise o građevinskim projektima. Jedanvideosnimakiz B1M, o gasovodu Sjeverni tok 2, izgleda da je bio izvor većine snimaka uruskom videu.
Na nekim od slika je i dalje logo B1M, a preuzeo ih je kreator ruskog videa. Primjeri su brava (u minutu 0:57 u ruskom videu), Dom u Berlinu (1:03 minuta) i trgovačka ulica (1:07 minuta).
(...)
Slike na vremenskim oznakama 0:25, 0:32, 0:50, 0:54, 1:00 i 1:26 u ruskom videu takođe se mogu naći u videosnimku B1M. Ponekad su čak i u istom redoslijedu. To ne izgleda kao slučajnost
Foto: Screenshot/observers.france24.com; “Ovo su screenshoti propagandnog snimka koji je pogrešno pripisan Gazpromu. Može se vidjeti logo britanske kompanije The B1M na njima.”
Jedan od kadrova u snimku koji se povezuje sa Gazpromom prikazuje zgradu Lakhta Center u kojoj se nalazi Gazpromovo sjedište. Sam kadar, ipak, originalno potiče iz snimka koji je na YouTube kanalu Лахта Центр (Lahta Centr) objavljen u avgustu 2018. godine.
Na kraju, jedan od kadrova u snimku u kom Gazprom navodno prijeti Evropi zapravo uopšte ne prikazuje evropski grad, već Krasnoyarsk u Sibiru. Kadar koji se može vidjeti na 0:16 minutu snimka koji se pripisuje Gazpromu potiče iz videozapisa s kanala Vadim Makhorov, objavljenog u martu 2019. godine, i prikazuje Vinogradovskiy most. Isječak se može vidjeti na 0:24 minutu snimka.
Dakle, nema dokaza da je snimak za koji se tvrdi da je objavio Gazprom kao navodnu prijetnju hladnom zimom Evropi zapravo potekao od ove kompanije. Snimak nije objavljen na zvaničnim kanalima kompanije, a njegov autor tvrdi da za kreiranje nije bio plaćen od Gazproma.
Shodno činjenicama, tvrdnju da je kompanija Gazprom objavila snimak kojim “upozorava” ili “prijeti” obustavom isporuke gasa Evropi, prvi put objavljenu na portalu Politički, ocjenjujemo kao lažnu vijest, navodi Raskrinkavanje.ba
NETAČNI ORIGINALNI TEKST - OZNAČEN KAO LAŽNA VIJEST
Dvominutni isječak pod nazivom "Zima će biti duga" pokazuje kako će se Evropa smrznuti usred pretjerano visokih cijena energije uzrokovanih invazijom Rusije na Ukrajinu.
Na snimci se vidi kako radnik isključuje plin i igla pritiska plina na nulu, dok se ledeni oblaci pojavljuju na ekranu, ispresijecani snimkama iz vazduha Brisela, Berlina, Pariza i Londona.
Video je popraćen glasom žene koja sumornim tonovima pjeva riječi tradicionalne "Zima će biti duga" litvanskog pjesnika Jurija Vizbora. Turobni tekst između ostalog govori: "Gle, preko rijeke, tiho umire jesen... A zima će biti duga, samo sumrak i snijeg".
Sporni tweet smo uklonili kako ne bi proizvodio dodatno širenje lažne vijesti.
Treba istaći da i pored prijetnji Rusije, Evropska unija je svoja skladišta plina do sada napunila na oko 80 odsto, te vrši snažne aktivnosti u pravcu diverzifikacije energije kroz uvoz ukapljenog plina i oslanjanje na alternativne izvore. Francuska je najavila aktiviranje svih svojih nuklearnih elektrana, a Njemačka takođe drži otvorenom opciju da ponovo pokrene tri konzervirane nuklearne elektrane.
