Pored brojnih manjkavosti i upitnih rješenja koja su nedavno usvojena u sklopu izborne reforme, oko jedne izmjene su svi saglasni.
Naime, objedinjavanje lokalnih izbora, osim što je jedna od preoporuka evropskih institucija, ocijenjuje se kao dobro rješenje jer se time staje na put "izbornom turizmu", ali i izbjegavanju održavanja izbornih kampanja svako malo koje sa sobom nose i tenzije.
Koliko će se tenzija zaista izbeći na taj način, upitno je, s obzirom na to da se mandat produžuje u brojnim opštinama u kojima je vlast već više puta imala trzavice, te bi eventualne krize koje ne bi mogle da se okončaju novim izborima, donijele turbulencije zbog nefunkcionisanja lakalnih samouprava. Da bi produženje mandata moglo dovesti do većih institucionalnih i političkih problema, smatra docent na Univerzitetu Donja Gorica Nikeleta Đukanović.
Objedinjeni lokalni izbori, shodno dogovoru vlasti i opozicije i usvojenim reformskim zakonima, održaće se u junu 2027. godine.
Na taj način, kako je više puta isticano, izbjeći će se održavanje izbora svako malo, a samim tim i tenzije koje kampanje donose i koje bi mogle da skrenu fokus sa najvažnijih procesa, među kojima i evropske integracije. Inovirano zakonsko riješenje predviđa da se mandat lokalnim vlastima produži u više od deset opština, a među kojima su i one koje su u prethodnom periodu imale više kriza i odavale nestabilnost.
Takva situacija bila je prije nekoliko mjeseci u opštinama Bar, Andrijevica, proteklih sedmica trzavica i odlaganja sjednica bilo je i na Žabljaku, Cetinju, a poseban slučaj ostaje Šavnik, gdje ni prethodni izbori nisu završeni.
I dok bi objedinjavanjem izbora za dvije godine trebalo da se izbjegnu tenzije, upitno je kako bi se nesuglasice lokalnih uprava odrazile na funkcionisanje opština.
Đukanović ističe i da bi najoptimalnije rješenje bilo da su se izbori objedinili, ali da su zakazani za ovu godinu.
„Najbolje rješenje bi bilo da su izbori predviđeni za jesen ove godine. Na taj način bi se ispunila preporuka Evrospke unije da se lokalni izbori održe u jednom danu, bez produžavanja mandata, a izbjegle bi se i krize u opštinama koje već imaju političke probleme. Produžavanje mandata do 2027. znači da se u 16 opština, sa preko 230.000 građana, praktično uskraćuje pravo glasa u redovnom roku, što je ne samo politički sporno već i ozbiljno ustavno pitanje“, istakla je Đukanović.
Da produženje mandata u opštinama koje imaju krizu definitivno ne znači izbjegavanje turbulencija, smatra Đukanović.
„Produžavanje mandata opštinama u kojima lokalne vlasti već funkcionišu u krizi ne znači izbjegavanje tenzija. Naprotiv, ono može dovesti do još većih političkih i institucionalnih problema, jer građani ostaju bez mogućnosti da na izborima odluče o budućem vođenju svojih zajednica“, kazala je Đukanović za "Dan".
Osim toga, ističe da, iako su rješenja koja se tiču profesionalizacije izbornog procesa i održavanja lokalnih izbora u jednom danu generalno dobra i važna za Crnu Goru, način na koji su ona zakonski definisana pokazuje sve slabosti nedavno usvojene izborne reforme.
„Umjesto da se kroz šire konsultacije, detaljne analize i mišljenja relevantnih međunarodnih institucija dođe do rješenja koje je održivo i u interesu građana, proces je sproveden ubrzano, bez ozbiljnog preispitivanja kako će se nova pravila primjenjivati u praksi. Takav pristup više liči na partijsku trgovinu, u kojoj su pojedine partije dobile značajna produženja mandata u lokalnim samoupravama, nego na reformu koja jača demokratiju“, kazala je Đukanović.
