Upoređivanjem podataka o zemljištu koje društvo vodi u svojim poslovnim knjigama i softveru za evidenciju imovine (31.158.219m2) sa podacima koji su prikupljeni popisom (41.378.175m2), utvrđeno je da se radi o značajnoj razlici: zemljišta koje nije evidentirano (11.719.542m²) i zemljišta koje je više evidentirano (1.494,296m2) u poslovnim knjigama Društva o nepokretnostima.
Društvo je u 2018. godini ostvarilo prihod od prodaje zemljišta u iznosu od 1.666.717,63€, od čega se iznos od 1.534.717,63€ odnosi na naknadu za eksproprisanu nepokretnost od strane Glavnog grada, za izgradnju južne obilaznice. Nepokretnost je bila upisana u listovima nepokretnosti KO Donja Gorica i KO Donji Kokoti, ali nije bila evidentirana u poslovnim knjigama društva. Navedeno ukazuje da društvo nije u potpunosti ustrojilo evidenciju o nepokretnoj imovini.
Društvo nije, u skladu sa MRS 37 – Rezervisanja, potencijalne obaveze i potencijalna imovina,prilikom pripreme finansijskih iskaza za 2018. godinu, izvršilo procjenu obaveza i u skladu sa tim izvršilo rezervisanja obaveza po osnovu sudskih postupaka.
Društvo je tokom 2019. godine izvršilo isplatu naknada po osnovu sudskih sporova sa zaposlenima u iznosu od 535.470,84€, pri čemu naznačeni iznos sredstava nije rezervisan na kraju 2018. godine, što je u tom iznosu ili za 19,97% uticalo na uvećanje finansijskog rezultata. Osim sporova sa zaposlenim, procjena vjerovatnoće odliva sredstava nije izvršena ni po ostalim sporovima društva. Nerealno iskazivanje obaveza (rezervisanja) i u vezi sa tim rashoda ima uticaj na tačnost finansijskih iskaza za posmatrani izvještajni period.
U skladu sa utvrđenim nepravilnostima, preporuke DRI su da društvo treba da, radi realnog iskazivanja stanja i vrijednosti nepokretne imovine, kod nadležnog organa nastavi postupke ustrojavanja evidencije i procjene vrijednosti imovine radi unošenja iste u svoje poslovne knjige. Takođe, društvo treba da u skladu sa MRS 37 i važećim računovodstvenim propisima, izvrši procjenu sudskih sporova i rezervisanje sredstava za obaveze po osnovu sudskih postupaka.
Revizijom pravilnosti Godišnjeg finansijskog izvještaja AD "13 Jul Plantaže”- Podgorica za 2018. godinu suutvrđena odstupanja i neusklađenosti poslovanja društva sa sljedećim propisima: Zakonom o sistemu unutrašnjih finansijskih kontrola u javnom sektoru, Zakonom o reviziji, Zakonom o privrednim društvima, Zakonom o zaštiti na radu, Zakonom o radu, Zakonom o sprječavanju nelegalnog poslovanja, Pravilnikom o uslovima i načinu dostavljanja podataka o gotovinskim transakcijama u iznosu od najmanje 15.000,00€ i sumnjivim transakcijama, Pravilnikom o blagajničkom poslovanju, Pravilnikom o načinu i rokovima za vršenje popisa imovine i obaveza pravnog lica i Pravilnikom o kontnom okviru i sadržini računa u kontnom okviru za pravna lica registrovana za obavljanje privredne djelatnosti i druga pravna lica.
Kao osnov za iskazivanje negativnog mišljenja za reviziju prvilnosti navodi se da društvo nije odredilo lice zaduženo za uspostavljanje, sprovođenje i razvoj finansijskog upravljanja i kontrola (FMC menadžer). Društvo nije utvrdilo ni plan za uspostavljanje finansijskog upravljanja i kontrola i metodologiju za sprovođenje plana, shodno članu 14 Zakona o sistemu unutrašnjih finansijskih kontrola. Društvo nije odredilo ni lice zaduženo za koordinaciju uspostavljanja i sprovođenja procesa upravljanja rizicima.
“Rukovodilac Službe interne revizije je izradio Izvještaj o radu Službe interne revizije za 2017. i 2019. godinu (nema zavodni broj - radna verzija). Revizoru nije dat na uvid Izvještaj o radu za 2018. godinu, kao ni izvještaji za period period prije 2017. godine. Takođe, u postupku revizije nijesu dati na uvid ni izvještaji o rezultatima pojedinačnih revizija, kao ni periodični izvještaji o sprovođenju godišnjeg plana unutrašnje revizije, a koji su trebali biti sačinjeni shodno članu 28 Zakona. Društvo, shodno članu 15 Zakona, nije dostavilo godišnje izvještaje o radu unutrašnje revizije skupštini akcionara, odnosno osnivaču”, ističe se u izvještaju koji potpisuje rukovodilac kolegijuma, senator DRI Zoran Jelić.
Takođe, društvo, shodno članu 30 Zakona o reviziji, nije imenovalo Revizorski odbor.
“Društvo nije donijelo Akt o procjeni rizika, shodno članu 17 Zakona o zaštiti i zdravlju na radu, kojim je predviđeno da je poslodavac dužan da donese i posjeduje akt o procjeni rizika, kojim su za sva radna mjesta procijenjeni rizici, utvrđen način i mjere za otklanjanje rizika i obezbijeđene mjere za njihovo sprovođenje. Društvo nije donijelo Pravilnik o računovodstvu i računovodstvenim politikama kojim bi, između ostalog, bila definisana sva bitna pitanja koja se odnose na organizaciju računovodstva, računovodstvene politike za priznavanje i procjenjivanje imovine i obaveza, prihoda i rashoda, usvajanje i objelodanjivanje finansijskih izvještaja”, ističe se u izvještaju.
Kako se navodi, evidentiranje poslovnih promjena nije vršeno storniranjem naloga već brisanjem i izmjenom (unosom novih podataka) naloga za knjiženje, a da o istom ne ostaje trag u sistemu.
“Navedeno ukazuje na nedostatak sistema unutrašnjih kontrola i isto nije u skladu sa čl. 19 Zakona o računovodstvu kojim je određeno da se računovodstvena evidencija zasniva na vjerodostojnoj računovodstvenoj dokumentaciji, u skladu sa pravilima urednog knjigovodstva i mora da prikazuje istinito finansijsko stanje i rezultate poslovanja”, piše u izvještaju.
Društvo je promjene na imovini koje se odnose na smanjenja imovine (otpise, prenos sa investicija na druge vrste imovine, manjkove i sl.) evidentiralo na dugovnoj strani računa klase 0, kao storno knjiženje (minusne stavke), umjesto na potražnoj strani.
“Navedeno nije u skladu sa Pravilnikom o kontnom okviru i sadržini računa u kontnom okviru za privredna društva i druga pravna lica. Nepravilno evidentiranje imovine i ispravke vrijednosti iste, uslovilo je da u Bruto bilansu i zaključnom listu na 31.12.2018. godine, promjene na imovini (povećanja i smanjenja) nijesu iskazane u punom iznosu, odnosno, sva njihova povećanja i smanjenja iskazana su u prebijenom iznosu”, stoji u izvještaju.
Društvo nije u svom računovodstveno informacionom sistemu obuhvatilo segment obračuna cijene koštanja, već obračun vrši ručno i kroz excel tabele. Poređenjem podataka iz Glavne knjige sa podacima koje je Društvo koristilo za obračun CK utvrđeno je da postoje značajna odstupanja u podacima koje je Društvo koristilo za obračun i podacima o visini troškova iz Glavne knjige. Utvrđene razlike odnose se na:
- Troškove 11 obračunskih mjesta, na kojima se vrši proizvodnja grožđa, za period 01.01. - 30.09.2018. godine (sa troškovima Uslužnih servisa), razlika u ukupnom iznosu od: -506.019,94€,
- Troškove RZZS za period 01.01.do 30.09. 2018. godine, razlika od: + 752.019,89€
- Troškovi održavanja i čuvanja za period od 01.01. do 30.09.2018. godine, razlika od: - 64.304,54€.
Na osnovu podataka koji su više puta mijenjani i dostavljani u postupku revizije, revizor se nije mogao uvjeriti u tačnost obračuna cijene koštanja, ni u vrijednost iskazanih zaliha.
Popisne komisije, prilikom popisa imovine i obaveza, nijesu u potpunosti postupile u skladu sa članom 7 Pravilnika o načinu i rokovima za vršenje popisa imovine i obaveza pravnog lica, odnosno, popisne komisije su samo izvršile naturalni popis imovine i nijesu izvršile unošenje knjigovodstvenih podataka u popisne liste i nijesu izvršili obračun vrijednosti popisane imovine;
- Rješenje o popisu i Pravilnik o organizaciji i sprovođenju popisa imovine i obaveza Društva nijesu u potpunosti usklađeni sa Pravilnikom o načinu i rokovima za vršenje popisa imovine i obaveza pravnog lica- naglašava se u izvještaju.
Društvo je u svojim poslovnim knjigama iskazalo dio potraživanja po osnovu isplaćenih akontacija za službena putovanja, a koja se odnose na period od 2013. do 2017. godine, čiju naplatu vrši u ratama, najčešće obustavom od zarade zaposlenog, što nije u skladu sa Uredbom o naknadi troškova zaposlenih u javnom sektoru.
Društvo nije svim zaposlenim vršilo obustavu od zarade, tako da je jedan dio potraživanja ostao nenaplaćen, usled prestanka radnog odnosa ili zaposlenim koji su otišli u penziju.
Društvo je nepravilno iskazalo iznos rezervi na podračunu 321 – Zakonske (obavezne) rezerve, iako izdvajanje u Zakonske rezerve nije predviđeno Zakonom o privrednim društvima, niti drugim propisom kojim se uređuje ova oblast. Društvo nije postupalo u skladu sa odredbom člana 62 Statuta tj. ne vrši izdvajanje iz dobiti u „Rezervni fond“, dok se ne dostigne vrijednost od 10 % osnovnog kapitala. Utvrđene nepravilnosti ukazuju na to da iskazivanje rezervi nije usklađeno sa zakonskom regulativom (Zakonske rezerve), kao i to da se statutarne rezerve ne formiraju u skladu sa Statutom Društva, što može da se odrazi na pokriće eventualnog gubitka u budućem periodu.
U društvu ne postoje procedure koje se odnose na način raspodjele dividendi po vrstama akcionara i s tim u vezi nije utvrđen način informisanosti akcionara o raspodjeli dividendi.
“Društvo je na računu 526 – Troškovi naknade članovima upravnog i nadzornog odbora evidentiralo i troškove koji se ne odnose na rad u Odboru direktora, već obuhvataju isplate po osnovu angažovanja za stalan rad u komisijama za izradu investicionih projekata. Za isplate po ovom osnovu naknadno je dostavljena Odluka kojom se za stalan rad u komisijama za izradu investicionih projekata odobrava mjesečna naknada u visini od 70% prosječne zarade, odnosno 1,40 prosječne zarade u društvu u prethodnoj godini”, precizirano je u izvještaju.
Na testiranom uzorku, utvrđeno je da pet lica ne zadovoljava uslove u pogledu zahtijevane stručne spreme dok jedno lice ne zadovoljava uslov u pogledu zahtijevane vrste stručne spreme. Za zaposlene koji posjeduju manji stepen stručne spreme od zahtijevanog, dobijeno je pojašnjenje da se radi o licima koja imaju preko 30 godina radnog staža i koji su dugo obavljali poslove na tim pozicijama.
“Revizijom je utvrđeno da su kao „uplata pazara“ evidentirane i dvije transakcije u iznosu od po 100.000,00€ koje se odnose na povraćaj novca od strane Agencije za privremeno ustupanje zaposlenih što je u suprotnosti sa Pravilnikom o uslovima i načinu dostavljanja podataka o gotovinskim transakcijama u iznosu od najmanje 15.000,00€ i sumnjivim transakcijama, shodno kojem je trebalo obezbijediti/popuniti formular o porijeklu gotovine. Takođe, povraćaj novca u blagajnu nije trebalo evidentirati kao priliv”, pojašnjeno je u revizorskom izvještaju.
Društvo je gotovinu koristilo za isplate zaposlenima (po osnovu novčane pomoći, jubilarnih nagrada, otpremnina…), za plaćanja pravnim i fizičkim licima po osnovu izvršenih usluga i isplate bez potpune dokumentacije (npr.usluge prevoza sezonske radne snage).
“U tački 2.1. Pravilnika o blagajničkom poslovanju definisano je da se novčana sredstva u blagajni koriste u cilju podmirivanja kontinuiranih finansijskih potreba koje se ne mogu efikasno obavljati preko uobičajenog sistema plaćanja, dok je u tački 3.1. Pravilnika o blagajničkom poslovanju definisano da se gotovinskim putem mogu vršiti i isplate zaposlenima u slučaju bolesti i u slučaju smrti članova uže porodice i isplate fizičkim licima koje su oporezive u skladu sa Zakonom o porezu na dohodak fizičkih lica, pri čemu Služba računovodstva vrši obračun poreza i doprinosa”, zaključuje se u izvještaju DRI.
