Državna revizorska institucija (DRI) saopštila je da su u 2024. godini pojedini ključni kriterijumi fiskalne odgovornosti prekršeni, posebno kada je riječ o ograničenju javne potrošnje, planiranju deficita i rastu javnog duga.
Ocjenu primjene kriterijuma fiskalne odgovornosti dao je nadležni Kolegijum DRI, kojim je rukovodio član Senata dr Milan Dabović, a u kojem je bila i predsjedavajuća Senatom Vesna Mihailović. Na sjednici održanoj 16. oktobra ove godine usvojene su ocjene fiskalne usklađenosti strategija, smjernica i budžetskih zakona, kao i analiza indikatora.
Analizom budžeta i fiskalne strategije, Kolegijum je zaključio da: Zakon o budžetu Crne Gore za 2024. godinu i njegove izmjene nijesu bili usklađeni sa obavezujućim limitom potrošnje utvrđenim Smjernicama makroekonomske i fiskalne politike za period 2023–2026.
“Vlada nije pripremila predlog fiskalne strategije u skladu sa Zakonom o budžetu i fiskalnoj odgovornosti. Fiskalna strategija za period 2024–2027. godine predviđa: gotovinski deficit veći od tri odsto BDP-a, nastavak primarnog deficita do 2027, rast javnog duga za 21,81 odsto do 2027, oslanjanje rasta BDP-a na javnu potrošnju finansiranu povećanjem duga”, ističe DRI.
Napominje se i da Vlada nije donijela ni Smjernice fiskalne politike za period 2024–2027.
“Predlog završnog računa budžeta za 2024. godinu bio je usklađen sa zakonskim limitom potrošnje. Smjernice za period 2025–2028. uglavnom su usklađene sa važećom fiskalnom strategijom. Budžet za 2025. godinu i njegove izmjene su usklađeni sa obavezujućim limitom potrošnje”, kažu u DRI.
DRI je ocijenila i uspješnost realizacije fiskalnih indikatora: Statički indikatori (planiranje budžeta): realizovan je samo jedan od četiri – tekući prihodi i donacije planirani su u većem iznosu od tekućih rashoda i transfera.
Kako navode, nijesu ostvareni pokazatelji o primarnom suficitu, deficitu ispod tri odsto BDP-a i javnom dugu ispod 60 odsto BDP-a.
“Statički indikatori (izvršenje budžeta): realizovana su tri od četiri, uključujući deficit ispod tri odsto BDP-a i javni dug ispod 60 odsto BDP-a, dok primarni suficit nije ostvaren. Dinamički indikatori (plan – izvršenje 2024): realizovana su dva od tri – stopa rasta kapitalnog budžeta i budžetske rezerve, dok nije ispunjen indikator o rastu tekućeg budžeta i državnih fondova. Dinamički indikatori (izvršenje 2023–2024): nijedan od indikatora nije realizovan. Lokalna uprava: u procesu planiranja kriterijum fiskalne odgovornosti nije ispunjen kod 12 opština, dok u procesu izvršenja nije ispunjen kod 13 opština”, naglašavaju u DRI.
Nalazi DRI ukazuju da je Crna Gora u 2024. godini ušla u značajno odstupanje od fiskalnih pravila, posebno zbog nedostatka primarne fiskalne strategije i prevelikog oslanjanja na zaduživanje.
„Iako su pojedini indikatori na nivou izvršenja budžeta ispunjeni, sveukupna fiskalna politika nije bila u skladu sa zakonskim obavezama“, zaključuju.
