“Takođe, tokom izvještajnog perioda depoziti kreditnih institucija imaju opadajući trend, pri čemu su svi sektori, izuzev finansijskog, povlačili sredstva. Pad depozita kreditne institucije su nadomijestile povećanim ino-pozajmicama u posmatranom periodu, najveću podršku kreditne institucije su dobile od matičnih kreditnih institucija i drugih članova bankarske grupe1. Krajem 2019. godine Skupština Crne Gore usvojila je paket „bankarskih zakona“. (Zakon o zaštiti depozita, Zakon o kreditnim institucijama i Zakon o stečaju i sanaciji kreditnih institucija). Zakon o zaštiti depozita stupio je na snagu u januaru 2020. godine, sa odgođenom primjenom Metodologije za obračun premije na bazi rizika pojedine kreditne institucije za početak 2021. godine”, ističe se u izvještaju.
Zakonom je definisano da, tokom izvještajnog perioda, veliki dio aktivnosti Fonda bude usmjeren na izradu podzakonskih akata za njegovo sprovođenje. Pored usaglašavanja postojeće interne regulative sa zakonom, najznačajnije aktivnosti bile su usmjerene na izradu metodologije. Pomoć u izradi metodologije pružila je Svjetska banka, angažujući kao konsultanta renomiranu Njemačku agenciju za rejting banaka (GBB-Rating iz Kelna).
Napominju da pandemija izazvana virusom-Covid 19 nije značajnije uticala na izvršenje obaveza Fonda tokom 2020. godine, iako je, od ukupno sedam, pet zaposlenih bilo u kućnoj izolaciji u trajanju od 15-35 dana. Organizovan je tzv. „rad od kuće“, tako da su svi zaposleni dali doprinos da sve planirane aktivnosti budu završene u predviđenom roku.
“Pored navedenog, Fond za zaštitu depozita je u 2020. godini nastavio sa aktivnostima na realizaciji isplate garantovanih depozita za dvije banke – Invest Banku Montenegro a.d. Podgorica i Atlas banku a.d. Podgorica, nad kojima je u 2019. godini uveden stečajni postupak. Uticaj pandemije virusa osjetio se na dinamiku realizacije isplate garantovanih depozita tokom 2020. godine. Naime, u prvom kvartalu 2020. godine deponenti su preuzeli garantovane depozite u iznosu od 720.000€, dok su za ostala tri kvartala protekle godine preuzeli svega 713.000€. Obzirom da su dominantno nerezidenti u najvećem broju deponenata kojima nije isplaćen garantovani depozit, te da je putovanje u uslovima pandemije virusa bilo rizično i ograničeno, onda je i logično što na krajugodine ostaje neisplaćeno cca 9,1 milion € - 8,05% od ukupnog iznosa garantovanih depozita za obje banke”, precizirano je u izvještaju.
Na drugoj strani, naglašavaju, aktivnosti stečajnih upravnika u ovom periodu bile su značajno ograničene u pogledu mogućnosti prodaje imovine banaka u stečaju, što je uslovilo da povrat sredstava iz stečajne mase u izvještajnom periodu iznosi samo 12,4 miliona € (ukupni povrat sredstava iz stečajne mase na dan 31.12.2020 godine iznosi 53,7 miliona € ili 47,66%).
“U cilju obezbjeđenja veće sigurnosti depozita u kreditnim institucijama, odnosno stabilnosti cjelokupnog finansijskog sistema, Fond je sa EBRD zaključio Ugovor o „Standby“ aranžmanu na iznos od 50 miliona €. Ovim Ugovorom je omogućeno da, za mogući scenario nastanka stečaja kod jedne od kreditnih institucija iz bankarskog sistema, Fond može koristiti navedena sredstva za isplatu garantovanih depozita za period od 5 godina od dana potpisivanja Ugovora i rokom za otplatu od 7 godina. Kada se pored navedenog, uzmu u obzir, i sopstvena sredstva kojima Fond trenutno raspolaže, može se konstatovati da, u slučaju potrebe, postoji veoma velika garancija da Fond može ispuniti svoj osnovni zadatak postojanja (kako je to već pokazao i na primjerima stečaja u dvije kreditne institucije tokom 2019. godine)”, zaključuje se u izvještaju.
