Iako Delegacija Evropske unije u Crnoj Gori u odgovorima Pobjedi devetoro targetiranih sramotnim uratkom novinarke Vijesti Jelene Jovanović naziva istaknutim crnogorskim aktivistima i novinarima, relativizovala je svoju odgovornost u organizaciji Konferencije o medijskoj pismenosti održanoj u četvrtak u sred Podgorice, na kojoj je učestvovalo šest urednika te paramedijske organizacije.
Urednici BIRN-a u četvrtak su bili panelisti na Konferenciji o medijskoj pismenosti u organizaciji Delegacije EU u Crnoj Gori i to u dijelu posvećenom kredibilitetu medija na Zapadnom Balkanu.
Zbog toga su u četvrtak građanski aktivisti, novinari, antifašisti i borci za ljudska prava, koji su u BIRN-ovom prošlogodišnjem izvještaju targetirani kao krajnji desničarski i vjerski ekstremisti, mirno protestovali ispred konferencijske sale u hotelu „Hilton“ u kojem je održan događaj.
Nakon deset mjeseci ćutanja, BIRN je početkom oktobra u svojesvrsnom posipanju pepelom, ribrendirao cijeli projekat mapiranja krajnje desničarskih organizacija na Zapadnom Balkanu, sakrio reviziju, objavio novu mapu ekstremne desnice, ali i priznao da nije bilo nikakve metodologije u prvobitnom mapiranju ekstremista.
U svom pokušaju pravdanja propusta, iz BIRN-a su na stranici ribrendiranog projekta, bez ikakvog izvinjenja, objavili novu mapu sa koje su izbrisane 54 organizacije, ali i desetine ljudi, uz obrazloženje da istraživačima prvobitno nijesu bile date stroge smjernice o tome kako identifikovati ono što je bilo nazivano krajnje desnim i ekstremističkim grupama.
"Umjesto toga, BIRN je odlučio da se osloni na ekspertizu lokalnih novinara", naveli su iz te organizacije. No, u prvobitnom opisu projekta, objavljenom sredinom novembra prošle godine, pisalo je da su interaktivna mapa i baza podataka nastale „upotrebom pažljivo skrojene metodologije“.
Na istoj veb adresi na kojoj je od sredine decembra prošle godine pisalo da je projekat „Mapiranje krajnje desnih i ekstremističkih grupa na Balkanu“ na nezavisnoj reviziji, osvanuo je novi, pod nazivom „Ko su ekstremni desničari na Balkanu“ a prvobitni spisak od 71 grupe sveo se na svega 17. Sekcija o Crnoj Gori ostala je prazna.
Pobjeda je Delegaciji EU u Crnoj Gori, kao finansijeru i organizatoru događaja zahvaljujući kojem je godinu nakon međunarodnog skandala, u četvrtak u sred Podgorice dovedeno šest urednika BIRN-a da lamentiraju nad kredibilitetom medija, uputila četiri pitanja na koja su, sve do jednog, sa te visoke evropske adrese, umotano u diplomatske oblande, izbjegnuti direktni odgovori.
Kako je u standardnoj novinarskoj formi (pitanje – odgovor) nemoguće čitaocima dočarati relativizaciju i izbjegavanje odgovora iz Delegacije EU u Podgorici, prenijećemo integralno pitanja našeg lista, kao i „odgovore“ na njih.
Pobjeda1: Na skandal koji je napravio BIRN sa svojom prevarnom i lažnom mapom ekstremista, u kojoj je novinarka Vijesti targetirala dvije novinarke Pobjede i sedam građanskih aktivista, Delegacija EU u Podgorici je reagovala 5. decembra prošle godine i u formalnom pismu napomenula da će sa dužnom pažnjom pratiti što se dešava. S obzirom na to da je EU sa NVO CDT organizovala Konferenciju o medijskoj pismenosti na kojoj je na panelu govorilo šest urednika BIRN-a, i to o vraćanju kredibiliteta, da li je stav EU da BIRN ima kredibilitet da drži lekcije o etici i kredibiltetu?
Pobjeda 2: Koji je komentar EU na činjenicu da je skandalozna mapa uklonjena, da imena navodnih ekstremista više nema, ali ni imena stvarnih ekstremista, te da se BIRN nikada za ovo nije izvinio, iako su u obrazloženju druge mape priznali da nije bilo strogih smjernica za izradu prve mape, odnosno da nije bilo metodologije, već da su se oslonili na ,,znanje“ lokalnih saradnika - u slučaju Crne Gore, znanje novinarke Vijesti?
Pobjeda 3: Možete li objasniti kako Delagacija Evropske unije u Podgorici ,,zagovara dijalog i pomirenje“, a istovremeno finansira promociju organizacije koja je pokušala da uguši slobodu govora u Crnoj Gori?
Pobjeda 4: Zbog čega, kada se već zalažete za dijalog, nijeste uputili poziv na konferenciju o medijskoj pismenosti (?) i novinarkama Pobjede i građanskim aktivistima koji su bili targetirani od BIRN-a?
"Kao što smo već saopštili u decembru prošle godine, Evropska unija nije među donatorima predmetnog projekta. EU pridaje najviši značaj ulozi organizacija civilnog društva kao ključnom elementu kontrole i ravnoteže u svakom demokratskom sistemu. Zato smo posvetili dužnu pažnju primjedbama koje je u ovom slučaju izrazila grupa koja uključuje istaknute crnogorske aktiviste civilnog društva i novinare. Razumjeli smo iz javnih izvora da je BIRN kasnije revidirao nalaze tog projekta.
Što se tiče Konferencije o medijskoj pismenosti EU-Zapadni Balkan, koju je Evropska unija organizovala u Podgorici 30. novembra 2023, glavni i odgovorni urednik i jedna novinarka vaše medijske kuće su bili među istaknutim predstavnima medija, edukatorima, novinarima i urednicima iz regiona koji su pozvani na konferenciju.
Osim toga, aktivistima civilnog društva i novinarima koji su protestvovali tokom jednog od panela konferencije bila je ponuđena mogućnost da se registruju da prisustvuju panelu i da iz publike javno izraze svoje stavove, što su oni odbili. Delegacija EU je poštovala njihovu odluku", navodi se u odgovorima Delegacije EU u Podgorici.
