Centar za građansko obrazovanje (CGO), povodom Evropskog dana sjećanja na žrtve svih totalitarnih i autoritarnih režima, podsjeća na značaj trajnog i odgovornog odnosa prema prošlosti, kao temeljnog uslova za izgradnju demokratskog, pravednog i otvorenog društva u Crnoj Gori.
Prema podacima Virtuelnog vodiča za povijest logora Goli otok, koji su izradili njemačka fondacija Friedrih Ebert (FES) i NVO Centar za suočavanje s prošlošću - Documenta iz Zagreba, kroz logor Goli otok, kojim je rukovodila UDBA, prošlo je oko 13 000 osoba, od čega je 287 umrlo na razne načine.
"Od 1949. do 1956. godine, postojalo je nekoliko manjih logora na Golom otoku – tri za muškarce i jedan za žene. Pored Golog otoka, postojala su dva logora na otoku Grguru, jedan za žene i jedan za oficire JNA, zatim zatvori u Bileći, Požarevcu, Staroj Gradšci, zatvor na ostrvu Ugljan, kao i logor Ramski rit blizu granice s Rumunijom, ali je Goli otok jedini funkcionisao kao mjesto internacije ibeovaca tokom trajanja tog sukoba. Ukupno je u tadašnjoj Jugoslaviji, pod optužbom za podršku Staljinu, zatvoreno 15 737 osoba, među kojima je, prema nekim procjenama, bilo i preko 3 500 iz Crne Gore. Oni su bili izloženi brutalnom psihičkom i fizičkom nasilju, gladi, bolestima i nehumanim uslovima, a mnogi su završili u logoru bez ikakvog sudskog procesa, samo na osnovu sumnje", navode iz CGO-a.
CGO podsjeća da, iako je Skupština Crne Gore usvojila Rezoluciju Parlamentarne skupštine Savjeta Evrope iz 2006. godine kojom se osuđuju komunistički zločini, država i dalje nema redovne aktivnosti povodom 23. avgusta.
"To odsustvo zvaničnog obilježavanja ukazuje na potrebu snažnijeg institucionalnog angažmana u priznavanju i sjećanju na žrtve totalitarnih i autoritarnih režima. Rezolucijom Evropskog parlamenta 23. avgust je proglašen danom sjećanja na žrtve svih totalitarnih i autoritarnih režima, čime EU potvrđuje posvećenost učenju iz prošlosti kako bi se spriječilo ponavljanje zločina", navodi se u saopštenju.
CGO ukazuje da je ovaj dan opomena na tragično poglavlje političkih zatvorenika Golog otoka, koje je ostavilo dubok trag i u istoriji Crne Gore.
"To je opomena i da zajedno osiguramo da se zločini ne zaborave. Sjećanje na njih obavezuje na očuvanje demokratije, ljudskih prava i vladavine zakona kao temelja slobodnog društva. Podjednako je važno naglasiti i da se ovim žrtvama ne smije manipulisati kroz trend ideološke revizije istorije, već da se sjećanje mora zasnivati na činjenicama. Crna Gora, za razliku od drugih zemalja regiona, još nije pravno uredila pitanje obeštećenja političkih zatvorenika i njihovih porodica. Time bi se spriječila dodatna viktimizacija žrtava, ali i stigmatizacija njihovih porodica, a odsustvo institucionalne odgovornosti otežava procese suočavanja sa prošlošću", saopštili su iz CGO-a.
Dodaju da je ovaj datum i podsjetnik da u našem regionu i dalje postoje autoritarni režimi koji svojim djelovanjem pokazuju koliko je krhka demokratija i koliko lako njeni temelji mogu biti ugroženi.
"Deklaracijom Evropskog parlamenta od 23. septembra 2008. godine, 23. avgust proglašen je Evropskim danom sjećanja na žrtve staljinizma i nacizma, što je potvrđeno i Rezolucijom Evropskog parlamenta o evropskoj savjesti i totalitarizmu iz 2009. godine", naveli su oni.
