Taj pojam zamišljen je i institucionalizovan da preciznije označi zemlje uključene u Proces stabilizacije i pridruživanja, navodi Liridon u članku u kome se objašnjava značenje koncepta Zapadni Balkan u političkom diskursu EU.
Tekst, kako navodi autor, pokazuje da EU koncept Zapadni Balkan kao političku i socijalnu konstrukciju koristi strateški i da on prije vodi ka isključenju nego uključenju.
Zemlje koje su postale članice EU više nijesu kvalifikovane kao balkanske, već kao evropske, dok se one koje su ostale van EU kategorizuju kao Zapadni Balkan koji se često povezuje sa pežorativnim konceptom balkanizacije.
Pojam Zapadni Balkan uveden je 1998, na samitu Evropskog savjeta u Beču za grupu zemalja koje evropske vlasti razlikuju od ostalih balkanskih ili zemalja Jugoistočne Evrope poput Rumunije, Bugarske i Slovenije, koje su mnogo brže napredovale na putu ka EU, i Grčke, koja je članica od 1981.
Hrvatska je smatrana zemljom Zapadnog Balkana, dok nije ušla u EU 2013. i sada taj koncept pokriva Crnu Goru, Albaniju, BiH, Kosovo, Sjevernu Makedoniju i Srbiju.
Neologizam Zapadni Balkan simbolično odvaja region od negativnih slika i konotacije koja se godinama povezuje sa riječima Balkan i balkanizacija.
Pošto ne postoje istočni, južni ili sjeverni Balkan, a EU kategorizuje zemlje kao članice i one druge, Zapadni Balkan označava zemlje na putu usaglašavanja sa normama i standardima koje širi EU.
Ukazujući da je evropeizacija koncept suprotan balkanizaciji, autor dalje navodi da, u političkom diskursu EU, zemlje Zapadnog Balkana neće moći da postanu članice EU dok se ne evropeizuju.
Tako EU koristi koncept Zapadni Balkan na strateški i geopolitički način i on više vodi kao isključenju nego ka uključenju, navodi se u tekstu "Značenje koncepta Zapadnog Balkana za EU: istinsko uključivanje ili ljubazno isključivanje".
Analizirani dokumenti pokazuju da EU, posebno od samita u Solunu 2003, ponavlja istu poruku da će "zemlje Zapadnog Balkana biti dio EU".
Međutim, te zemlje, iako su već 20 godina uključene u proces, još nijesu uspjele da postanu dio evropskog projekta.
"Isključujući redovno ponavljana saopštenja, u praksi se čini da EU još nije spremna da se brzo širi na Zapadni Balkan", navodi se u analizi.
S obzirom da nije geografski ili istorijski koncept već politički, geopolitički i tehnički, pojam Zapadni Balkan trebalo bi da nestane sa pristupanjem zemalja regiona EU. Dokaz za to je Hrvatska koja se sada "računa" samo kao članica EU.
