rema preliminarnim rezultatima Studije opravdanosti za Jadransko-jonski koridor kroz Crnu Goru i Albaniju, prosječna procijenjena vrijednost realizacije projekta brze saobraćajnice duž Crnogorskog primorja je oko 13,2 miliona eura po kilometru, saopšteno je Pobjedi iz Ministarstva kapitalnih investicija. S obzirom na to da bi saobraćajnica trebala da bude dugačka oko 110 kilometara, ona bi prema tim preliminarnim podacima mogla koštati oko 1,45 milijardi eura. Iz Ministarstva kapitalnih investicija poručuju da projekat brze saobraćajnice duž Crnogorskog primorja prije svega treba da rastereti gradska jezgra i preusmjeri saobraćajne tokove ka obilaznicama oko pojedinih primorskih gradova.
- Položaj trase ovog projekta u dužini od oko 110 km definiše se prostorno-planskom dokumentacijom od Debelog brijega do Sukobina, a detaljno će biti definisan kroz izradu glavnih projekata – kazali su Pobjedi iz Ministarstva kapitalnih investicija.
Dio ,,Plavog auto-puta“
Iz tog resora Vlade navode da je s obzirom na strateški značaj i zrelost, projekat brze saobraćajnice duž Crnogorskog primorja obuhvaćen indikativnim proširenjem Trans-evropske transportne mreže na prostoru Zapadnog Balkana i predstavlja dio šire inicijative koja je na nivou EU označena kao „Plavi auto-put“, odnosno „Blue Highway“, a domaća prostorno- planska dokumentacija prepoznaje ovu saobraćajnicu kao saobraćajnicu za brzi motorni saobraćaj. Iz Ministarstva podsjećaju da je za čitavu brzu saobraćajnicu još 2009. godine urađeno idejno rješenje i prethodna studija opravdanosti. - Projekat brze saobraćajnice se sastoji od niza obilaznica oko primorskih gradova i sve one se nalaze na različitom nivou zrelosti, kada je riječ o projektnoj dokumentaciji. Od ukupne dužine saobraćajnice, oko 21 odsto je u tunelima i oko 13 odsto u mostovima - rekli su iz Ministarstva.
Iz Ministarstva dodaju da je preliminarno opredjeljenje Vlade da se traže modeli realizacije koji ne znače novo direktno kreditno zaduživanje za ukupan iznos potrebnih sredstava. - U tom smislu se razmišlja o privatno javnom partnerstvu, bar kada je riječ o obilaznici oko Budve, za koju su već od strane Evropske komisije obezbijeđena 42 miliona eura za kofinansiranje izgradnje, dok se ostatak namjerava obezbijediti putem kreditnog zaduživanja i od strane privatnog partnera. Za ostale segmente brze saobraćajnice rano je govoriti o modelima i uslovima finansiranja, dok još nije kompletirana tehnička dokumentacija kao pouzdana osnova za sagledavanje ukupnih troškova realizacije – saopšteno je iz Ministarstva.
Podrška Evropske komisije
Iz tog resora Vlade navode da je do sada za realizaciju ovog projekta obezbijeđena značajna podrška Evropske komisije, budući da je strateški značaj projekta prepoznat i kao takav je obuhvaćen indikativnim proširenjem Trans-evropske transportne mreže na prostoru Zapadnog Balkana. Predstavnici Ministarstva navode da je kroz mehanizam Investicionog okvira za Zapadni Balkan (Western Balkans Investment Framework - WBIF) za izradu studije izvodljivosti za prioritizaciju između obilaznica Herceg Novi, Budva ili Bar i doradu tehničke dokumentacije nakon izbora prioritetne obilaznice, dobijen grant u vrijednosti od 435.000 eura. Realizacija tih sredstava je završena 2016. godine. - Kroz mehanizam Investicionog okvira za Zapadni Balkan za izradu studije izvodljivosti za Jadransko-jonski koridor kroz Crnu Goru i Albaniju, dobijena su bespovratna sredstva u ukupnom iznosu od 3,5 miliona eura, od kojih Crnoj Gori pripada jedan milion eura za izradu studije izvodljivosti, na trasi brze saobraćajnice duž Crnogorskog primorja. Realizacija sredstava je u završnoj fazi – kazali su iz Ministarstva. Predstavnici Ministarstva dodaju da su kroz CONNECTA mehanizam za izradu idejnog projekta po EU standardima (što odgovara nivou idejnog rješenja po crnogorskim propisima) za prioritetni segment obilaznice oko Budve na trasi brze saobraćajnice dobijena bespovratna sredstva u vrijednosti od 1,5 miliona eura. Realizacija ovih sredstava je završena 2018. godine.
- Kroz mehanizam Investicionog okvira za Zapadni Balkan za izradu idejnog projekta i elaborata procjene uticaja na životnu sredinu i društvo za čitavu obilaznicu oko Budve dobijena su bespovratna sredstva u vrijednosti od 2,5 miliona eura. Realizacija sredstava je u toku. U toku su i pripremne aktivnosti vezano za izradu idejnih rješenja alternativnih koridora obilaznice oko Budve, za prelaz preko Paštrovačke gore i Luštice – rekli su predstavnici Ministarstva.
Obilaznica oko Budve
Oni su podsjetili da su kroz mehanizam Investicionog okvira za Zapadni Balkan za kofinansiranje izgradnje prioritetnog, središnjeg, segmenta obilaznice oko Budve, obezbijeđena bespovratna sredstva od 42,09 miliona eura. - Realizacija sredstava predstoji i model realizacije (izgradnje) o kome se razmišlja jeste privatno-javno partnerstvo, a precizniji procijenjeni kapitalni izdatak izgradnje će se znati po okončanju izrade idejnog projekta za čitavu obilaznicu oko Budve u dužini od 30 km, a još preciznije definisati kroz izradu glavnog projekta za prioritetni, središnji, segment obilaznice oko Budve – pojasnili su iz Ministarstva kapitalnih investicija.
Komunikacija sa Uneskom zbog prelaza preko Bokokotorskog zaliva
Iz Ministarstva kapitalnih investicija podsjetili su da je još 1999. godine Vlada, odnosno tadašnja Direkcija za izgradnju auto-puteva raspisala međunarodni konkurs za izbor lokacije i idejnog rješenja prelaska preko Bokokotorskog zaliva.
- Tokom 2009. godine završena je Studija vizuelnog uticaja mosta Verige na Unesko, prirodni i kulturno-istorijski region Kotora, a koja je imala za cilj da vizualizira i procijeni sa nezavisne pozicije most Verige i priključne saobraćajne objekte u tjesnacu Verige, koji su planirani na udaljenosti od približno 2,5 km od zaštićenog prirodnog i kulturnog regiona Kotora – kazali su iz Ministarstva. Iz tog resora navode da se u izvještaju misije Unesko iz 2008. godine navodi da predviđeni most ne predstavlja prijeteću opasnost za područije svjetskog nasljeđa Uneska. Iz Ministarstva podsjećaju da su za provjeru mogućeg tunelskog rješenja prelaza zaliva, od nadležnog ministarstva izdati tehnički parametri na osnovu kojih je urađen projektni zadatak. - Idejnim rješenjem tunelskog prelaza i prethodnom studijom opravdanosti izgradnje, dokazalo se da je varijanta prelaza Bokokotorskog zaliva tunelom višestruko nepovoljnija sa prostorno-urbanističkog, tehno-ekonomskog, saobraćajno-tehničkog, ekološkog, funkcionalnog i bezbjednosnog aspekta - rekli su predstavnici Ministarstva. Godine 2017. je urađeno i idejno rješenje mosta sa visinom od 65 metara, sa prilaznim saobraćajnicama i obilaznicom Tivat.
Projektant je bio Tempusprojekt iz Zagreba. Takođe je urađena i Studija opravdanosti izgradnje mosta Verige preko Bokokotorskog zaliva sa prilaznim saobraćajnicama, a urađen je i elaborat zaštite životne sredine prelaza preko Bokokotorskog zaliva.
- Pitanje odnosa sa Uneskom u vezi sa ovim projektom i dalje je otvoreno, ali se preduzimaju određene aktivnosti. Kao što je poznato, inicijativa o potrebi izrade HIA se u materijalima Uneska pojavljuje još od 2005. godine, a posljednjih nekoliko godina Komitet za svjetsku baštinu Uneska tražio je od države da izradi i dostavi na razmatranje procjenu uticaja za baštinu (HIA) urađenu na bazi ICOMOS smjernica za izradu HIA – saopšteno je iz Ministarstva.
Dodaju da je odredbama Prostornog plana posebne namjene obalnog područija definisana obaveza izrade posebne tzv. HIA studije, za prelaz preko Bokokotorskog zaliva.
- Prateći ove odredbe, kao i odredbe iz Prostornog plana posebne namjene obalnog područja, kojima je definisana obaveza alternativnih koridora preko Luštice i Paštrovačke gore, pokrenute su pripremne aktivnosti za izradu idejnih rješenja pomenutih alternativnih koridora prema Luštici i Paštrovačkoj gori, nakon čega će se kroz multikriterijumsku analizu doći do preferirane trase, što će biti i osnova za dalju intenzivniju komunikaciju sa Uneskom u vezi sa izradom HIA studije i samim tim definisanjem optimalnog prelaza preko Bokokotorskog zaliva – objasnili su iz Ministarstva kapitalnih investicija.
