Zatvaranje pet pregovaračkih poglavlja Crne Gore na Međuvladinoj konferenciji Crne Gore i Evropske unije, koja je održana u Briselu, jedan je od najozbiljnijih pomaka u dugom i često usporavanom procesu evropskih integracija. Ovaj događaj prevazilazi tehničku dimenziju pregovaračkog procesa i dobija snažan politički i simbolički karakter.
To je, između ostalog, u izjavi za Pobjedu kazao Balša Božović, politički analitičar iz Beograda.
On ocjenjuje da je riječ o „velikoj stvari za Crnu Goru“, naglašavajući da je članstvo u Evropskoj uniji najpreciznije definisani crnogorski nacionalni interes.
“Ukoliko se zadrži jasan fokus na evropsku agendu, Crna Gora iz ovog procesa može izaći kao „velika pobjednica“, ne samo u institucionalnom, već i u širem društvenom smislu”, smatra Božović.
Naš sagovornik dodaje da članstvo Crne Gore u EU ne bi imalo značaj isključivo za samu državu, već i za cijeli region Zapadnog Balkana.
“Takav ishod mogao bi imati pozitivan efekat i na Srbiju, jer bi Crna Gora postala primjer da je evropski put ostvariv uz političku volju i stratešku dosljednost”, kaže Božović.
U tom kontekstu, on upozorava da je od presudne važnosti da se evropska politika u Crnoj Gori brani i afirmiše, ne samo kroz odluke institucija, već i kroz odgovoran odnos medija i javnosti.
Prema njegovoj ocjeni, evropski kurs Crne Gore često se „sapliće“ temama koje dolaze iz dijela vladajuće većine, a koje nemaju veze sa reformskom agendom, već služe za proizvodnju identitetskih i ideoloških sukoba.
“Pitanja poput izmjena Ustava, kapele na Lovćenu ili podizanja spomenika koljaču, odvlače fokus sa ključnog državnog cilja i stvaraju dodatne podjele u društvu u trenutku kada bi energetski i politički resursi trebalo da budu usmjereni ka zatvaranju pregovaračkih poglavlja i ispunjavanju evropskih standarda”, smatra Božović.
Osvrćući se na reakciju Francuske, on je kazao da je ista probudila loša sjećanja na period kada je Pariz blokirao evropski put Sjeverne Makedonije tokom mandata Zorana Zaeva.
Božović podsjeća da je tada „zaustavljena mlada demokratija puna evropskog entuzijazma koja je, nezamislivo za prilike u regionu, rješavala najteže bilateralne i unutrašnje sporove krupnim političkim koracima“.
“Ta epizoda nas je sve, ne samo Crnu Goru, ponovo podsjetila koliko evropski put ne zavisi samo od ispunjenih tehničkih kriterijuma, već i od političkih odnosa unutar same Unije”, ocjenjuje Božović.
On je dodao da nije do kraja jasno šta je presudno uticalo na stav Francuske u ovom slučaju, ali da je očigledno da Crna Gora mora mnogo intenzivnije da radi na komunikaciji sa Parizom kako bi se slične situacije ubuduće izbjegle.
Govoreći o regionalnom kontekstu, Božović se osvrnuo i na ulogu predsjednika Srbije Aleksandra Vučića. Iako, kako kaže, nema saznanja da li je Vučić u konkretnom slučaju mogao da direktno utiče na sprečavanje zatvaranja poglavlja Crnoj Gori, uvjeren je da bi to učinio da je imao takvu mogućnost.
Zatvaranje pet poglavlja jeste važan korak naprijed, ali i podsjetnik da je evropski put Crne Gore i dalje politički zahtjevan, osjetljiv i podložan spoljnim i unutrašnjim izazovima, zbog čega je, prema ocjeni Božovića, neophodno sačuvati jasnu stratešku orijentaciju i spriječiti da se evropska agenda potisne u drugi plan.
“Alternativa tom putu ne postoji, a cijena gubitka fokusa mogla bi biti dugoročna i teško popravljiva”, zaključio je sagovornik Pobjede.
