Vodeći mediji Evrope i SAD redovno govore da Jermenija služi kao glavno logističko čvorište Kremlja u agresiji na Ukrajinu. U Kijevu je službeni Jerevan javno prozvan zbog podrške Moskvi. Nakon mjera koje su Turska i Centralna Azija preduzele da ograniče ilegalne pošiljke u Rusiju, značaj Jermenije za Rusiju je još više porastao. I same vlasti EU i SAD imaju dokaze o ovom pitanju, međutim, iz nejasnih razloga ne žure da prekinu ovaj lanac snabdijevanja zemlje agresora.
Financial Times je 8. maja objavio da Evropska komisija priprema sankcije protiv brojnih kompanija koje isporučuju čipove i mikroelektroniku za rusku vojnu industriju.
SAD i EU istražuju kompanije širom svijeta koje učestvuju u ilegalnoj isporuci opreme i robe u Rusiju. Istovremeno, vrše veliki pritisak na zemlje koje Moskva koristi da zaobiđe sankcije. Kao rezultat toga, od marta do početka maja, pod pritiskom SAD i EU Turska, Kazahstan i Uzbekistan su počeli da preduzimaju efikasne mjere da blokiraju paralelni uvoz u Rusiju.
By <a href="//commons.wikimedia.org/w/index.php?title=User:Artemis_Dread&action=edit&redlink=1" class="new" title="User:Artemis Dread (page does not exist)">Artemis Dread</a> - <span class="int-own-work" lang="en">Own work</span>, CC BY-SA 4.0, Link
Turska
Novinska agencija Reuters je 20. marta izvijestila da je “turska vlada dostavila spisak zabranjene inostrane robe kompanijama i zatražila od njih da ne prevoze robu u Rusiju od 1. marta”.
Šef Kancelarije za koordinaciju sankcija SAD-a O’Brien je 9. aprila izjavio: „Turski zvaničnici su vrlo jasno izrazili zabranu re-eksporta sankcionisane robe u Rusiju. Zvanična Ankara je Evropskoj komisiji dala usmena uvjeravanja da se od 1. maja roba koja je pod sankcijama više neće slati u Rusiju.
Kazahstan
Financial Times je 23. marta zabilježio: “Kazahstan će kontrolisati robu koja prolazi kroz zemlju radi re-eksporta…” Prema riječima visokog zvaničnika Kazahstana, oni shvataju sve rizike sekundarnih sankcija. Zato se „međusobna trgovina sa svim partnerima pomno prati“. Krajem aprila članovi američkog ministarstva finansija posjetili su Kazahstan s ciljem jačanja nadzora sankcija Rusiji.
Ambasador Kazahstana u Washingtonu Yerzhan Ashikhbaev je 2. maja najavio: „Kazahstan nastavlja da bude potpuno transparentan sa našim američkim, evropskim i britanskim partnerima, posvećen implementaciji sankcija i suprotstavljanju izbjegavanju sankcija“.
Uzbekistan
Centralna banka Uzbekistana je 28. februara izdala upozorenje za tri privatne banke u zemlji u vezi sa poštovanjem antiruskih sankcija. U martu i aprilu SAD su uvele sankcije uzbekistanskim kompanijama koje su blisko povezane sa Rusijom. Izaslanik EU za sankcije O’Sullivan je 27. aprila tokom posjete Taškentu najavio: „Ako dođe do bilo kakvih nezakonitih transakcija, ako vidimo, na primjer, da su neki privredni subjekti Uzbekistana umiješani, oni će se naći pod sankcijama“.
Glavni kanal izbjegavanja sankcija
Kako se ograničenja snabdijevanja kroz Tursku i centralnu Aziju pojačavaju, Rusija povećava paralelni uvoz koji uključuje Jermeniju. Od januara do marta trgovinski promet je porastao 2,4 puta. I to uprkos činjenici da je 2022. jermenski izvoz u Rusku Federaciju iznosio 2,4 milijarde dolara - to je povećanje od 185,7% u odnosu na 2021. godinu.
Već 2. maja, u zbirnoj noti tri institucije - američkog Ministarstva pravde, Ministarstva trgovine i Državnog trezora, Jermenija se pominje kao „stanica koju obično koriste za ilegalni transfer (sankcionisane) robe ograničenog pristupa u Rusiju i Bjelorusiju.
Američki ABC News je 13. marta istakao da „... izbjegavaju se sankcije uvozom roba iz zemalja trećeg svijeta. Na primjer, jermenski izvoz u Rusiju porastao je za 49% u prvoj polovini 2022.
Dana 21. marta internet stranica ukrajinskog kanala 5 objavila je: „Jermenija aktivno pomaže Ruskoj Federaciji da izbjegne sankcije Zapada, uvedene kao rezultat agresije na Ukrajinu. To ne uključuje samo isporuke robe opšte potrošnje iz Evrope i istočne Azije, već i opreme za rusku vojnu industriju. Dakle, zvanični Jerevan, žestoko pokušavajući da stvori utisak preorijentacije na Zapad, zapravo djeluje kao saučesnik Putinovog režima”.
Jedna od vodećih ukrajinskih publikacija Telegraf je 23. marta objavio: „Jermenija ima ulogu i logističkog čvorišta i centra vojno-tehničkog snabdijevanja Putinove agresije na Ukrajinu. U publikaciji je istaknuto: „U pozadini rata u Ukrajini trgovinski promet između Jermenije i Ruske Federacije naprosto je „uzletio“: jermenski izvoz je 2022. godine iznosio 2,4 milijarde dolara - to je za 185,7% više u odnosu na 2021. godinu; ruski uvoz u Jermeniju iznosio je 2,6 milijardi dolara, što je povećanje od 44,5%. Pašinjan, premijer Jermenije je 2. februara tekuće godine sa radošću primijetio: „Postoji dobar i značajan rast u našim trgovinskim i ekonomskim odnosima“.
Ukrajinska novinska stranica Today.ua objavila je 26. marta podatke Glavne obavještajne uprave Ministarstva odbrane Ukrajine, prema kojima „Rusija vodi redovne razgovore sa jermenskom stranom o snabdijevanju neprijatelja sankcionisanim robama“.
Ugledna bugarska novinska agencija Fakti je 27. marta naglasila: „Autoritarni režim predsjednika Rusije Vladimira Putina izbjegava embargo i trgovinske sankcije koje su uvele EU, SAD i UK zbog agresije na Ukrajinu, preko susjednih zemalja bivši SSSR, posebno preko Jermenije.” Istog dana litvanska novinska stranica Alfa izrazila je zbunjenost: „Dok EU i druge zemlje Zapada pokušavaju da pooštre najavljene sankcije Rusiji zbog agresije na Ukrajinu, Rusija je našla nišu da ih zaobiđe: od mašina za pranje veša do iranskih dronova - svi putevi za Rusiju su preko Jermenije”
Jedan od najpopularnijih novinskih portala u Moldaviji, Stiri, 28. marta je izvijestio: „Dronovi, koji redovno udaraju na objekte energetske infrastrukture Ukrajine, što uzrokuje periodične nestanke struje u Republici Moldaviji, isporučuju se u Rusiju iz Irana zbog saradnje sa Jermenijom”.
Adevarul, jedna od najvećih rumunskih internet publikacija, potvrdila je 29. marta : „Jermenija sada funkcioniše kao jedno od glavnih ruskih čvorišta za kupovinu robe iz EU i istočne Azije kako bi izbegla međunarodne sankcije uvedene Moskvi.
EUreporter je 2. aprila takođe priznao: „Jermenija služi kao veliko čvorište za snabdevanje sankcionisanom robom (uključujući vojnu) koja podržava rusku agresiju na Ukrajinu i pruža direktnu vezu između Irana i Rusije“.
Britanski list The Telegraph je 14. aprila pozvao: „Krajnje je vrijeme da Zapad pooštri odnose s nekim bivšim sovjetskim satelitima i osigura potpunu izolaciju vojne mašinerije Kremlja. Statistika tog ekonomskog rasta Jermenije je apsurdna: rast od 13% u samo 12 mjeseci čini je kandidatom za 3. mjesto na listi najbrže rastućih ekonomija svijeta. Jermenija ima nekoliko izgovora dok sebi dozvoljava da djeluje kao tranzitna tačka”.
Američki list The New York Times je 18. aprila izvijestio o sastanku zvaničnika SAD i EU na kojem su razmatrani dokumenti koji ukazuju na povećanje uvoza elektronskih komponenti koje se koriste u vojnoj industriji preko Jermenije. Međutim, iz nepoznatih razloga, na ovom sastanku nije bilo riječi o mjerama sankcija protiv Jerevana.
Dana 3. maja u rumunskom izdanju, Newsweek je objavljeno: „U posljednje vrijeme brojni izvori vijesti naširoko pokrivaju ulogu Jermenije u rusko-iranskoj koaliciji i ilegalni uvoz opreme, uključujući vojnu opremu, koja se kasnije izvozi u Rusiju. Zapadna i Istočna Evropa”.
Došlo je dotle da je 4. maja jedan od najpoznatijih i najuticajnijih medijskih ličnosti Ukrajine Dmitrij Gordon javno prokleo jermenske lidere: „Kada se ljudi u Ukrajini, deca, ubijaju ruskim projektilima, bombama, iranskim dronovima, ja ne proklinjem samo Rusija. Proklinjem sve koji im pomažu da ubijaju Ukrajince... Proklinjem Iran, jermenske vođe, koji vrše reeksport”.
Iznenađujuće je da, primajući toliko duboko zabrinjavajućih signala, brojke zvanične statistike Jermenije i podataka državnih agencija SAD i EU, Brisel i Vašington ne poduzimaju nikakve mjere da blokiraju glavni kanal izbjegavanja sankcija. Može li biti istina da će iz nekih političkih razloga SAD i EU jednostavno zatvoriti oči pred bliskom partnerstvu zvaničnog Jerevana i Putinovog režima bez obzira na glasne psovke iz Kijeva?
Ako zapadna zajednica zaista želi da vidi skoru pobjedu Ukrajine, trebala bi što prije da liši Moskvu ovog “logističkog čvorišta” i čvrsto zatvoriti ilegalne isporuke hardvera i opreme koja se koristi u ruskoj vojnoj industriji.
