Crnogorski elektroprenosni sistem započeo je kopanje kanala uz samu ogradu trafostanice u Zagoriču, u blizini Duklje, a bageri su ovih dana iskopali ostatke grobnice koji se najvjerovatnije mogu vezati za predhrišćanski rimski period iz trećeg ili četvrtog vijeka.
Nekoliko građana Podgorice, koji se zanimaju za kulturnu baštinu Crne Gore, poslali su nam ovih dana fotografije sa lica mjesta na kojima se vide razbacani ostaci grobnice na livadi pored kanala, ali i u samom iskopu. Ekipa Pobjede juče je obišla radove u dvorištu trafostanice u Zagoriču i zatekla fragmente grobnih kamenih ploča, bagerom oštećeni kameni poklopac grobnice, odbačen u kanal, kao i najmanje jednu kamenu urnu. Na dubini od oko 50 centimetara na jednom od zidova kanala bila je vidna i opeka koja se u dužini prostire na nekoliko desetina metara. Zanimljivo je da se jedna kamena urna nalazi i kao „ukras“ u dvorištu obližnje privatne kuće.
ŠTO KAŽE ZAKON
U Zagoriču je u ranijim arheološkim istraživanjima otkriveno preko 300 grobnica iz predhrišćanskog perioda Duklje. Osim ovoga groblja postoje još dva na drugoj strani Morače – jedno prema Smokovcu, a drugo u blizini mosta na Zeti, kod kuća Vučinića. Na rubu groblja u Zagoriču je svojevremeno otkriveno i nekoliko jevrejskih grobnica što govori o multietničkom sastavu stanovništva Duklje u prvim vjekovima nove ere.
- Ako se prilikom izvođenja građevinskih, poljoprivrednih ili bilo kojih drugih radova i aktivnosti na kopnu ili u vodi naiđe na nalaze od arheološkog značaja, izvođač radova (slučajni pronalazač) dužan je da prekine radove i da obezbijedi nalazište, odnosno nalaze od eventualnog oštećenja, uništenja i od neovlašćenog pristupa drugih lica – navodi se u članu 87 Zakona o zaštiti kulturnih dobara.
Slučajni pronalazač je, takođe, dužan da odmah prijavi nalazište, odnosno nalaz Upravi za zaštitu kulturnih dobara, najbližoj javnoj ustanovi za zaštitu kulturnih dobara, organu uprave nadležnom za poslove policije ili organu uprave nadležnom za poslove sigurnosti na moru. Takođe, potrebno je da pronalazač sačuva otkrivene predmete na mjestu nalaženja u stanju u kojem su nađeni do dolaska ovlašćenih lica, zatim saopšti sve relevantne podatke u vezi sa mjestom i položajem nalaza u vrijeme otkrivanja i o okolnostima pod kojim su otkriveni. Izuzetno, pronalazač može nalaze, radi njihove zaštite, odmah predati nekom od nadležnih organa.
OBAVEZE UPRAVE
Sa druge strane, Uprava za zaštitu kulturnih dobara je dužna da, najkasnije narednog dana od dana obavještenja iz člana 87 Zakona komisijski utvrdi da li se radi o arheološkim nalazima, preduzme brigu o čuvanju nalazišta i nalaza, preda nalaze na privremeno čuvanje javnoj muzejskoj ustanovi u opštini na čijoj su teritoriji pronađeni ili matičnoj muzejskoj ustanovi. Takođe, Uprava mora da o izvršenom uviđaju i preduzetim mjerama sačini detaljan zapisnik, a nakon izvršenog uviđaja, zavisno od vrste i prirode otkrivenog nalazišta i radova koji se izvode, donese rješenje kojim će odrediti da se radovi nastave uz nadzor arheologa sa istraživačkom licencom ili da se radovi privremeno obustave i sprovede odgovarajuće arheološko istraživanje. Ako Uprava ne uspostavi prethodnu zaštitu nalazište se smatra slobodnim prostorom.
