PROŠLA BUDUĆNOST
Iako je u posljednjih trideset godina zbog agresivne i hegemonističke politike Srbija prouzrokovala i izgubila četiri rata, bila bombardovana i izolovana, teritorijalno umanjena i ekonomski destabilizovana u toj zemlji se ne nazire promjena političkog razmišljanja. Srpske vladajuće elite i dalje robuju romantičarskoj koncepciji reaktuelizovanoj krajem XX i početkom XXI vijeka po kojoj je neophodno stvaranje velike Srbije. Instrumenti, praksa i obrasci operacionalizovanja te ideje ostali su isti, samo je došlo do promjene formulacija koje je artikulišu.
Umjesto negdašnjih poziva na rat i otvorenih crtanja mapa etnički čistih teritorija Velike Srbije, danas imamo umivenu retoriku „ekonomskog povezivanja“ i uspostavu tzv. „srpskog sveta“. Svima koji ne zaboravljaju epohu raspada Jugoslavije, novi narativni sistem srpske vladajuće politike ipak ne zamagljuje vidike.
Spoljnopolitički analitičar i kritičar Vučićeve politike Dušan Janjić precizno je okvalifikovao politiku „srpskog sveta“, iznoseći da je to „jedan klasičan ekstremistički, šovinistički, ideološko-propagandni projekt koji služi za mobilizaciju.“ Prema njegovome shvatanju, neobuzdavanje velikosrpskih apetita od strane zapadnih i progresivnih sila demokratije mogao bi dovesti do konflikta na Balkanu budući da se Srbija intenzivno naoružava.
VUČIĆ & VULINOVŠTINA
U propagandnom mesijanizmu „srpskog sveta“ ulogu centarfora preuzeo je ministar unutrašnjih poslova Srbije, Aleksandar Vulin. Njegov potonji govor održan na kongresu partije čiji je lider zasigurno će se ukoliko dođe do većih komešanja na Balkanu uzimati kao jedan od momenata koji su nam naznačavali što je to zvanični Vučićev Beograd spremao sa svojom ludačkom garniturom na vlasti.
Iako naviknuti na Vulinove driblinge i duple pasove s Vučićem, ministar je ovoga puta otišao predaleko, bukvalno najavljujući prekrajanje balkanskih granica i objedinjavanje svih Srba koji žive u regionu u jednu državnu tvorevinu. Kako je i sam kazao – stvaranje „srpskog sveta“ zadatak je aktuelne generacije političara. Vulinovo izlaganje s glavnom poentom da je Vučić predśednik svih Srba farsično naliči na retoriku iz Trećega Rajha – svi Njemci moraju živjeti u jednoj državi, Hitler je firer svih Njemaca! Komentar ovog srpsko-svetskog igrokaza koji objašnjava njegovu suštinu nalazimo u zagrebačkom Jutarnjem listu: „Crnogorski književnik Andrej Nikolaidis, pak, kaže kako je problem ‘pametnih i knjiških ljudi’ to što u svojoj potrazi za skrivenim značenjem, koja treba dokazati njihovu pamet i knjiškost, previđaju da stvari često znače baš ono što se isprva čini da znače.
‘Aleksandar Vulin, recimo, djeluje kao idiot i on jest idiot – dakako, ne u medicinskom, o tome ne mogu govoriti, nego u političkom smislu. Zašto bismo mislili da se on samo pretvara da je idiot? Zašto bismo, kada Vučić gura projekt ‘srpskog sveta’, odnosno Velike Srbije, mislili da želi nešto drugo? Zato što je ‘srpski svet’ duboko iracionalna i anakrona ideja? A Velika Srbija nije bila takva? Vučić je fašist, a fašisti rade fašističke stvari i imaju fašističke ideje. Što je tu komplicirano i što to zahtijeva dodatno promišljanje?“
PRAKSA "SRPSKOG SVETA"
Crna Gora imala je čast da postane prvi socijalno-politički eksperiment praktične djelatnosti „srpskog sveta“. Cijeli arsenal nekadašnje Velike Srbije – otrovni mediji, srpske nacionalističke organizacije i institucije, Srpska pravoslavna crkva, objedinjene pod Vučićev kišobran i ojačane njegovom logistikom preuzele su vlast u Crnoj Gori.
Od datuma formiranja nove Vlade otpočeo je proces „etničkog čišćenja“ iz crnogorskih institucija. Selekcija kadrova koji upravljaju Crnom Gorom vrši se na osnovu odnosa prema „srpskome svetu“. Svako neuklapanje u taj program ljude lišava posla i stvara ogromne društvene probleme. Prvo se krenulo s ministarstvima sile – u vojsci, policiji i državnoj bezbjednosti uklonjeni su prozapadni i procrnogorski kadrovi a dovedene osobe bliske Beogradu.
Nakon te uspješne izvedbe naučene iz sovjetsko-ruskog iskustva, krenulo se u „eliminaciju“ kadrova iz oblasti diplomatije, prosvjete i kulture. Tako se „srpski svet“ u Crnoj Gori osigurao dvojako. Prvo, Crna Gora do smjene ove nakaradne vlasti teško može imati povjerenje NATO saveznika i zapadnih partnera što je udaljava od śeveroatlantske agende i približava Beogradu i Moskvi; i drugo, na sceni je intenzivna asimilacija Crnogoraca, što je davnašnja želja velikosprskih projektanata još od vremena „Načertanija“.
Izmijenjene spoljnopolitičke okolnosti u kojima je Crna Gora do Trampove ere ostvarivala velike rezultate i nezaokružena institucionalna i programska izgradnja crnogorskog nacionalnog identiteta stvaraju izuzetne laboratorijske uslove za dugoročnu sukcesiju Crne Gore od strane Srbije. Katastrofalna ekonomska politika nove crnogorske vlasti vodi ovu zemlju ekonomskome sunovratu, što je jedan od prioriteta vučićevske politike – jer, u „srpskome svetu“ treba dokazati da je Crna Gora ekonomski neodrživa.
ŠTO DA SE RADI?
Inkorporacija Crne Gore u „srpski svet“ završena je do pola i intenzivno se ide ka finišu. Crnogorski suverenistički i proevropski blok još se batrga i pruža otpor, ali nema odlučne reakcije na nepočinstva i poniženja koji doživljava svakoga dana. A on jedini u regionu za sada ima potencijal da slomi zube (joanikijevski rečeno) – aždaji „srpskoga sveta“.
Zato je neophodno objedinjavanje svih progresivnih snaga u jedan jedinstveni blok koji će biti na suprotnoj strani od „srpskoga sveta“. Odnos prema tom projektu treba da postane nova platforma i sistem vrijednosti na osnovu kojega se Crna Gora mora opredijeliti.
Onda sve maske moraju pasti. Tada će na viđelo izaći i sva izdaja Dritana Abazovića, od kojega još nijesmo čuli javni stav o Vučiću i „srpskome svetu“.
