Svijet su 2001. godine obišle slike srušenog Svjetskog trgovinskog centra u Njujorku. Ubijeno je oko 3.000 ljudi, nakon što je 19 pripadnika terorističke mreže Al Kaide otelo, a potom usmjerilo avione na Njujork i Pentagon u Vašingtonu, dok se još jedan avion srušio u Pensilvaniji, prenosi B92.
SAD su nakon toga krenule u „rat protiv terorizma“. Vojska i tajne službe lovile su organizatore i pomagače do tada najvećeg terorističkog napada. Bili su u potrazi prije svega za Osamom bin Ladenom, osnivačem Al Kaide. Skoro deset godina kasnije, američki predsjednik Barak Obama je saopštio: „SAD su izvele operaciju u kojoj je ubijen Osama bin Laden, vođa Al Kaide.“
Ali, Al Kaida još uvijek postoji, iako ne u istom obliku kao 2001. „Al Kaida je aktivna u svim sjevernoafričkim zemljama, nekada manje, nekada više. I vrlo su mobilni. Postoji čvrsto ukorijenjena grupa u Maliju, a ima dosta članova i u Alžiru i Libiji“, kaže Jasin Mušarbaš, politikolog i ekspert za Al Kaidu. Ta grupa okupljena je oko Bin Ladenovog nasljednika Ajmana al Zavahirija i veliki broj njenih pripadnika nalazi se, kako se pretpostavlja, na pakistansko-avganistanskoj granici.
„Danas Al Kaida ima novog vođu. To je Egipćanin Al Zavahiri. Niko ne zna gdje se on nalazi. Polazim od toga da se sakrio u Pakistanu, ali ne u glavnoj komandi“, kaže Gido Štajnberg iz njemačke Fondacije za nauku i politiku u Berlinu.
Oslabljeno vođstvo
Taj ekspert za islam smatra da je Al Kaida od smrti Bin Ladena znatno oslabljena. Organizacija više nema harizmatičnog vođu, jer je Zavahiri unutar organizacije uvijek bio sporan. „Ipak, Zavahiri i njegovi sljedbenici nalaze se na čelu terorističke mreže, šire video-poruke Al Kaide, a to ima obavezujući karakter i drugim sljedbenicima ukazuju na pravce djelovanja“, navodi Jasin Mušarbaš.
Pored zvaničnog jezgra Al Kaide, u svijetu postoje i pokreti koji su bliski toj terorističkoj mreži, kaže politikolog Mušarbaš i navodi da se oni mogu naći najviše u Iraku i sjevernoj Africi. Pored toga, jedna od organizacija bliskih Al Kaidi je i Šabab milicija u Somaliji. Ona je podređena Al Kaidi, ali ipak nije ista kao Al Kaida.
Sirijsko žarište
Slična situacija je i u Siriji gdje se razne pobunjeničke grupe bore protiv režima predsjednika Bašara al Asada. Tako tamo postoji Front Džabat Al Nusra koji je trenutno najznačajnija džihadistička borbena grupa. Van Sirije od nje trenutno ne prijeti opasnost, ali to bi moglo da se promijeni ukoliko dođe do sloma Asadovog režima. Front Al Nusra mogao bi da pokuša da stvori neku vrstu mini-emirata i napadne Izrael, predviđa politikolog Mušarbaš.
Eksperti se ne slažu u procjenama koliko zaista članova Al Kaida ima. Mušarbaš smatra da taj broj u svijetu ne prelazi deset hiljada i da se radi o onima koji sebe smatraju pripadnicima Al Kaide. On istovremeno procjenjuje da aktivnog kadra ima oko pet hiljada i da postoji još znatan broj onih koji tu organizaciju pomažu.
Al-Kaida ostaje opasna
U zapadnim zemljama je, zahvaljujući uspjesima američke borbe protiv terorizma, opao broj napada Al Kaide. Više njenih vođa je ubijeno u ciljanim napadima, uz pomoć američkih bespilotnih letjelica. Zato se smatra, kaže Jasin Mušabaraš, da je opasnost koja prijeti od Al Kaide ugušena. U stvarnosti je drugačije. „Al Kaida je u arapskom svijetu sto puta aktivnija nego van njega. Postoje iatraživanja koja su pokazale da ta organizacija osam i po puta više ubija muslimane, nego one koji to nisu.“ Ta teroristička mreža, u okviru sve problematičnijih pobuna u arapskom svijetu, doživljava neku vrstu „drugog proljeća“. „Zato se Al Kaida ne smije potcijeniti“, naglašava Mušarbaš.
