Veliki teleskop milimetarskog spektra u Atakami (Atacama Large Millimeter Array, ALMA) nalazi se u čileanskoj pustinji Atakama, na 5.000 metara nadmorske visine, što odgovara polovini visine leta džambo-džeta.
Za razliku od pojedinačnih teleskopa, ALMA se sastoji od čak 66 džinovskih antena. One hvataju slabe radio-talase iz svemira, koje zatim obrađuje superkompjuter.
Izgradnja superteleskopa, koji je opisan kao sistem koji “traga za našim kosmičkim porijeklom”, koštala je oko milijardu eura, a očekuje se da će ALMA ponuditi odgovore na pitanja o porijeklu zvijezda, planeta, pa i ljudi.
Pošto prikuplja radio-talase, a ne optičko zračenje, ovaj teleskop može da vidi kroz guste oblake prašine u dubokom svemiru.
Ovaj teleskop takođe može da vidi kako su nastale pojedine zvijezde i planete, čime bi moglo da se objasni i porijeklo čovjeka, budući da se smatra da su elementi koje su izbacile umiruće zvijezde stvorile Sunce, planete i, najzad, ljude.
- Smatra se da smo svi napravljeni od zvjezdane prašine - kaže Brajan Elison iz Komisije za naučno-tehnološka postrojenja (SCFC) i projekt menadžer ALMA za Veliku Britaniju.
Radio-teleskop za početak neće raditi punim kapacitetima, ali kada sve antene budu radile jedinstveno, fotografije će biti deset puta oštrije od snimaka svemirskog teleskop “Habl”. Da bi se dobile takve fotografije, kompleks antena raspoređen je na 16 kilometara.
Pustinja Atakama je izabrana zato što je to jedno od rijetkih mjesta na svijetu gdje se još može naći lokacija na velikoj visini, koja je suva i nezagađena vještačkim svjetlom. Suvoća je bitna zato što vlaga iz vazduha apsorbuje radio-talase koje antene treba da uhvate.
Prema riječima predstavnika Evropske južne opservatorije, koja koordinira evropske investicije, “ALMA doprinosi dubokom zadovoljavanju radoznalosti, i to ne samo profesionalca, već i djeteta koje gleda u nebo puno zvijezda i pita se što one zapravo predstavljaju i koji mi dio svemira nastanjujemo.”
