Česi će, danas i sjutra, prvi put u istoriji birati šefa države na direktnim predsjedničkim izborima.
Predsjednika je, od nastanka republike 1918. godine, birao parlament.
Prema prognozama, predsjednika Vaclava Klausa u predsjedničkom zamku Hradčani u Pragu naslijediće ili bivši premijer tehničke vlade 2009. i 2010. godine, nekadašnji šef nacionalnog ureda za statistiku Jan Fišer ili bivši socijaldemokratski premijer od 1998. do 2002. godine kome je to povratak iz političke penzije, Miloš Zeman.
Isto govore i istraživanja raspoloženja birača koja predviđaju da će u drugi krug predsjedničkih izbora 25. i 26. januara ući Zeman sa 25 odsto podrške birača i Fišer za koga bi glasala petina anketiranih, prenosi RTS.
Za “češkog Obamu”, mladog senatora koji na izbore za predsjednika izlazi pod parolom “Sa čistim obrazom”, sina pokojnog izvjestioca UN za ljudska prava u bivšoj Jugoslaviji, Jiržija Dinstbira mlađeg koji je kandidat opozicionih socijaldemokrata, spremno je da glasa deset odsto Čeha.
Kandidata vladajuće Građanske demokratske stranke, senatora Pšemislava Sobotku podržava svega 7,6 odsto birača.
Ekstravagantni kandidati, Vladimir Franc, inače profesor Pozorišne akademije i kompozitor koji bi, kada bi bio izabran, bio prvi šef države istetoviranog plavog lica i sedamdesetpetogodišnji šef češke diplomatije knez Karel Švarcenberg poznat po tome da na sastancima, pa čak i konferencijama za štampu, spava, imaju veću podršku, oko 11 odsto.
Franca, ali i kneza Švarcenberga obožavaju mladi Česi i kada bi se oni pitali Klausa bi naslijedio neko od njih dvojice, zbog čega su ove predsjedničke izbore u Češkoj neki strani mediji nazvali najzabavnijim u svijetu.
Za zabavu u zemlji su se pobrinule građanske inicijative koje preko duhovitih i šaljivih spotova i plakata apeluju na Fišera i Zemana da se povuku kako na čelo države poslije dvije decenije od pada komunista ne bi ponovo došao čovjek koji je imao crvenu partijsku knjižicu.
Jedino što je već sada izvjesno na prvim izborima za predsjednika Češke jeste veliko interesovanje birača, skoro 70 odsto i to da će se na Hradčanima zavijoriti zastava Evropske unije.
Među prvih pet kandidata koji imaju teoretske šanse da budu izabrani nema nikoga sa evroskeptičnim stavovima dosadašnjeg šefa države.
Rezultati glasanja preko osam miliona čeških birača u prvom krugu izbora koji se odvijaju po većinskom sistemu biće poznati u subotu uveče.
