Za to vrijeme više puta izdavana su razna Rješenja, mijenjan je sastav komisija kao i ljudi koju su zaduženi da ih vode. Dosadašnja saznanja javnosti o rezultatima revizije ostala su veoma ograničena, iako se uveliko zašlo u posljednje dane “posljednjeg roka”.
Objavljujemo javno reagovanje gospodina Aleksandra Berkuljana na zadnje revizione izvještaje, dostavljeno i svim akterima ovog dugogodišnjeg procesa, počev od uprave NMCG, Državne komisije za nadzor revizija, Državnog tužilaštva i Inspektora za kulturnu baštinu.
IZ “ZAVRŠNOG IZVJEŠTAJA” KOMISIJE “IZGUBILI” SU SE 10 OD 13 TOPOVA
Iz “završnog izvještaja” komisije za reviziju Istorijskog muzeja “izgubili” su se i 10 od 13 topova, onako kako su “isparili” iz muzejskog kruga. Jedan je u fazi raspada u krugu Biljarde, pa možemo reći da je još tu.
Među njima su, da podsjetim i “2 austrougarska topa”, u stvari brodske haubice, nekad smještene ispred Vladinog doma, koje su bile na popisu iz 1971. godine. Slao sam čak i fotografije, pa opet ništa. Ovo je upis “2 austrougarska topa” u popisni inventar Muzeja NOB 1971. godine:
Pošto je zaštite kupole neko rasturio zbog starog gvožđa danas su njihove cijevi “smještene” ispred Vojnog stana, u svakom slučaju van muzejskog kruga i postojeće muzejske evidencije.
Da ne bi bilo dileme, ovo teško naoružanje nema veze sa desetak zaboravljenih, neobrađenih i neinventarisanih topova iz “dvorske zbirke”, pošto u I i II svjetskom ratu nijesu koristili topove “na fitilj”.
Državna komisija i revizione komisije o ovome su bile više puta detaljno obavještavane, jer je dokumentacija više nego jasna, pa meni nije jasno kako ste svi zajedno postali toliko “zaboravni”? Zato ću vas opet podsjetiti na još nekoliko stvari:
A. Ugovor o poklonu VP Zelenika, koji je za muzej potpisao Stanislav Vujošević, đe su navedeni svi podaci o 4 poklonjena topa i jednom protivavionskom mitraljezu, kakav takođe danas nedostaje.
B. Konstatovanje manjka “brdskog topa iz tri dijela”, upisanog u raniji inventar pod brojem 223, na strani 2 Zapisnika o primopredaji iz 1972. godine:
C. Još 6 neinventarisanih topova, smještenih po privatnim garažama, na strani 16 Zapisnika o primopredaji iz 1975. godine
D. Dio tabele popisnog inventara iz 1979, đe se potvrđuje da se u tom trenutku u posjedu Narodnog muzeja još uvijek nalazilo ukupno 13 komada teškog naoružanja:
Znači, u spiskovima je naveden tip teškog naoružanja, proizvođač, porijeklo i serijski brojevi i to vam opet ništa ne znači? Da li se to neko zafrkava ili je u pitanju smišljena, koordinirana i izuzetno loša namjera?
Na sumnju me navodi i činjenica da u Izvještaju nije zabilježen ni manjak od ukupno 12 komada naoružanja, čiji je spisak dat na početku primopredajnih Zapisnika iz 1972. i 1975. godine. Neki od brojeva ponavljaju se u oba zapisnika.
Istina, popisali su 10-ak nedostajućih komada oružja, među kojima i dva topa, koji su upisani kao kulturno dobro 1962. godine, u po njima “jedini važeći inventar”, a nestali su nakon 1981. Međutim nijesu konstatovali ništa od prethodno navedenog, kao da nijedan drugi izvor nije bio dostojan njihove, a izgleda ni vaše pažnje.
Nemušti pokušaj da se ovaj manjak kompenzuje “nalazom” postolja za Bredu, jednog mitraljeza i koječega još po preferiranom “novom inventaru iz 1980.”, samo pokazuje koliko ne znaju i neće da znaju, iako su im prethodnih mjeseci dostavljeni jasni podaci u vidu prikazanih primo-predajnih akata ili ugovora o poklonu, đe je naveden ne samo tip “topova i haubica”, nego i nazivi sa serijskim brojevima. U svakom slučaju, priča o “dva” nedostajuća topa “ne drži vodu”, a za podsjećanje opet vam stavljam na uvid strane Zapisnika đe su manjkovi oružja i opreme muzeja NOB popisani i obrazloženi 1972. i 1975. godine:
1972.
Pošto su se mladi “stručnjaci” pozivali na “Popis imovine Muzeja NOB iz 1972 godine”, ne znam da li su primjetili u Zapisniku iz 1975. ovaj “detalj” u vezi sa nedostajućim oružjem:
Koliko znam, a i reviziona komisija to tvrdi, nikada nije bilo otpisa oružja u Muzeju NOB, niti bilo čega što je u posjedu današnjeg Istorijskog muzeja kao nasljednika ove i drugih bivših muzejskih jedinica. Zato sve ono čega nema, a bilo ga je, mora biti upisano kao MANJAK. U ovom slučaju nekih 64 komada oružja ili njegovih djelova (32 po Maslovariću + 10 neinventarisanih topova + 12 iz Zapisnika + 10 po “novom inventaru” i prema “nalazu” komisije, među kojima dva topa).
Da se baš toliko zaboravi, “malo je mnogo” za družinu “freške pameti”, a i za Državnu komisiju, koja je, kao što se da primjetiti, fenomenalno obavljala “nadzor”. Zato je opet sva odgovornost na vama.
22. Zaboravljena su i “transportna sredstva”, odnosno dvije neinventarisane zaprege iz II svjetskog rata, od kojih je jedna istrunula u avliji Biljarde, na istom mjestu đe trune “top bez točkova”.
23. Ni što se tiče nedostajućih “skulptura” iz Muzeja NOB, autori izvještaja nijesu mogli a da ne skrate i taj “nalaz” makar za malo, tvrdeći da nedostaju 3 skulpture, koje su bile “gipsani modeli”, pa je to valjda “dokaz” njihove bezvrijednosti. Gospoda očigledno nema pojma o činjenici da su upravo gipsane skulpture često jedini originali, kao što je slučaj sa udrobljenim Meštrovićevim Njegošem u potkrovlju Vladinog doma, po kojem je Andrija Krstulović uradio svoju reprodukciju u granitu.
Međutim, uopšte nije jasno šta se sa rečenim skulpturama desilo, jer u stvari postoje dvije verzije događaja: Na str. 9 zapisnika iz 1972. godine navodi se da su po iskazu muzejskog službenika Pera Popovića 4 (a ne 3) gisane skulpture, radovi Đorđa Oraovca i Draga Đurovića odnesene u „neku livnicu“ i nijesu vraćene. Za iste predmete se u zapisniku o primopredaji iz 1975. godine tvrdi „da su radovi polomljeni prilikom selidbi“ (brojevi 1, 2, 5 i 6). Jedino što je u svemu zaista tačno je da skulpture nedostaju. U Zapisniku iz 1975. je navedeno i da „nijesu identifikovane“ još 4 skulpture pod inv, brojevima 33, 34, 35 i 36. Evo kako to izgleda:
1972.
Da možda reviziona komisija nije “potražila” ove radove? Ako ih je “identifikovala” dobro bi bilo da to prikaže, ali u svakom slučaju pripovijetka o 3 nedostajuće skulpture nema veze sa stvarnošću.
24. Takođe nije tačan ni “nalaz” u vezi sa manjkom 7 originalnih dokumenata NOB, jer je “pretraga” vršena samo na osnovu inventara koji je napravljen nakon 1979. godine.
U Zapisniku o primopredaji iz 1975 stoji da fale još dva dokumenta, pa ni ova priča nije kompletna:
25. Za razliku od oružja, dosta prostora je posvećeno “kritičkim izjašnjenjima”, u vezi sa imputiranom “selektivnošću” dokumentacije koju sam dostavljao muzejskoj Radnoj grupi, a povodom odnošenja “5000 originalnih dokumenata NOB”. A to sam, pravo da vam kažem i čekao.
Jedino me pomalo intrigira, zašto su odgovor na moje upite dostavili “radnoj grupi” baš sad, punih 8 mjeseci od kad je to takozvano radno tijelo “upokojeno”?
Iz priložene “analize” društvenih procesa i institucionalno-legislativnih transformacija, itonirane kao da je pisao neki kompartijski advokat, saznajem takođe da “spisatelji” Izvještaja “iz principjelnih razloga” imaju veliko “profesionalno” razumijevanje za odliv više od 5000 istorijskih dokumenata iz muzejskog fonda, na koji, usput budi rečeno, nijesam ukazivao ja nego davno dvojica bivših direktora, u prvom redu Stanislav Rako Vujošević, iz razloga koje sam navodi, nazivajući tu aktivnost “otuđenjem”. I to, kako će se niže viđeti sa punim pravom. Ja sam samo bio “podsjetnik”.
“Tranziciju” ovog velikog fonda autori Izvještaja tumače kao sasvim logičnu, normalnu, legalnu, principjelnu, profesionalnu i kako ispada poželjnu, pozivajući se na “profesionalne principe”, da bi kao svako radio svoj posao i bavio se strogo svojom djelatnošću, muzeji muzejskom, a arhivi arhivskom. U jednom trenutku čak pominju “izlučivanje”, jer su se vjerovatno “zbunili” i pobrkali registraturnu sa istorijskom građom. I naravno, vele da o tome više ne treba pričati, jer je sve kao “rasvijetljeno” u njihovoj interpretativnoj ekvilibristici sa gomilom izuzetih premisa i konstrukcija.
Iz svega sam izvukao naravoučenije da “sitnica” od, prvo oko 1500, pa onda “kusur” do više od 5000 istorijskih originala, nekad u posjedu muzeja NOB, koja je predstavljala veliku brigu velikom Stanislavu Vujoševiću, nema “težinu” za današnju muzejsku reviziju i stručnjake veoma kratkog i malo dužeg staža, kao što imaju novopronađene koverte i ostali kancelarijski materjal.
U oviru istog konteksta, kao produkt “istraživačkog pregnuća” dobili smo u formi “otkrovenja” i sasvim poznate činjenice, tj. da je originalna građa u pitanju odnošena na osnovu “partijskih odluka” i iz Državnog muzeja, koji je usput budi rečeno do 1951. imao funkciju “Državnog arhiva”, ali i mjesta đe je funkcionisalo Odjeljenje NOB, kao jezgro budućeg istoimenog muzeja.
Jedino su “zaboravili” da u “argumentaciju” uključe nekoliko ključnih činjenica, koje demontiraju njihovu silogističku konstrukciju, a koje su sa moje strane od početka bile na raspolaganju kroz dostavljena dokumenta. Za ovu priliku sam se malo konsultovao sa pravnicima, pa evo o čemu je riječ:
A. Sva pomenuta građa, kao što piše u navedenim izvorima, odnošena je na “REVERS”, što je, za neupućene, pravna forma koja ima obavezujuće povratni karakter. Ili, da pojednostavim, “što si uzeo moraš i da vratiš jednog dana, pogotovo ako se to zatraži”, bez obzira na da li je od nekoga prethodno dobijena dozvola da se nešto preuzme, kao u slučaju majora Vušovića.
Ako se nešto radikalno nije promijenilo u poznatom pravnom univerzumu, a i onom fizičkom, REVERS i dalje nije pravna forma prenosa vlasništva, a još manje to može biti “partijska odluka”, bez odgovarajuće pravne forme i procedure. Partijsko-političkim “odlukama” je i Manastiru “ustupljen” najvrijedniji dio dvorske zbirke sakralija, ali time Muzej nije prestao da bude vlasnik, zbog čega je bio i ostao u obavezi da izvrši reviziju istog materjala, a koliko znam nije, kao i da vodi svoju evidenciju, pored činjenice da i Manastir mora da radi isto. Uprkos tome, što je i u mnogim muzejskim dokumentima navedeno, da je pomenuti materjal “otpisan”, jer je predat Manastiru “na dalje čuvanje”, a Državni muzej “razdužen”, kao što stoji u popisnim inventarima koje je potpisivao lično Risto Dragićević.
B. Odnošenje istorijske građe bez vraćanja na adresu vlasnika nije ni tada smatrano legalnom rabotom, o čemu svjedoči postupak ondašnjeg Ministarstva prosvjete, koje je 25. januara 1950. godine na Cetinju donijelo sljedeće Zaključke: “Ministarstvo prosvjete preduzeće mjere da se vrate sva arhivska dokumenta iz NOB, koja su ustupljena na privremenu upotrebu Vojno-istorijskom institutu u Beogradu. Uz to Zadužen je Jovan Vukmanović da se prilikom odlaska u Beograd zainteresuje gdje se dokumenta sada nalaze ...”. U nastavku se dalje navodi: “Ostali materjali iz NOB, kao i materjal Drž. Muzeja koji nije vraćen, a za koji se zna gdje se nalazi, tražiće direktor muzeja administrativnim putem. U vezi sa ranije odnijetim, a upropašćenim muzejskim predmetima, Ministarstvo prosvjete izdaće rješenje, kojim će biti zabranjeno izdavanje objekata iz muzeja”.
C. Pomenuti Zaključci, kao argument za povraćaj dokumenata, ali i drugog uzetog na “reverse”, nalazi se i u prepisu ovog akta br. 107 od 18.03.1954. godine, kojeg je ovjerio i manje ili više uspješno koristio Risto Dragićević. Zaključci su, pored ostalog, bili i jedan od razloga zbog kojih je Stane Delević iz CK SK Crne Gore morala da vrati što je uzela ili barem dio toga, a ne ono što autori Izvještaja “pretpostavljaju”, jer je “revers”, na kojem još piše “na primljeni materjal iz muzeja NOB koji ću po upotrebi vratiti” dvostruko je obavezivao čak i tako visoko pozicioniranog partijca.
Još jedna “zanimljivost” je da “reversi” Stane Delević nijesu bili čak ni primo-predajnog karaktera, jer imaju samo njen potpis, što znači da su bili jednostrani, po sistemu došla-uzela-ostavila spisak. Ali, pošto “po upotrebi” ipak nije vraćeno sve što je uzeto, radilo se o klasičnoj otimačini, koju je Vujošević u svojem pratećem aktu nazvao “otuđenjem”, onako kako priliči. Sve što je otuđeno na taj način i bez primopredaje, a nije vraćeno, pripada i dalje matičnoj ustanovi, odnosno njenom pravnom nasljedniku.
D. Činjenica da je “tri registra” sa oko 1500 dokumenata iz Beograda kasnije umjesto muzeja preuzeo Istorijski institut, uz neku građu koja je od njega prethodno uzeta, opet bez primo-predajnog akta između legalnog vlasnika i onoga u čije ruke dolazi, a kamo li “prenosa vlasništva”, znači jedino da je ponovo u pitanju bio jednostrani akt kojim je Istorijski institut postao držalac, a ne vlasnik. Sam fakat državine ne mijenja osnovu vlasništva i dok je god tako i bez obzira da li je građi “dobro” ili “loše” u podgoričkim škafovima, i da li je nešto na osnovu nje objavljeno ili ne, Narodni muzej je vlasnik, a Istorijski institut ili arhiv, ko god, samo držalac te građe.
To mu dođe isto što i fond Salona 13 novembar u Umjetničkom muzeju, koji ni poslije skoro 30 godina zakonite državine (po osnovu Ugovora o korišćenju), ne može biti upisan u muzejski inventar, jer postoji legalni institucionalni nasljednik prethodnog vlasnika.
E. Da li su iza mnogo čega stojale “odluke državnih organa” i kakve su one bile, nije za revizioni postupak bitno, koliko pravna forma “ustupanja” i činjenica da je fond pripadao muzeju, da se sastojao od popisanog broja jedinica i da je velikim dijelom bez saglasnosti vlasnika “odselio” kod nekog drugog. Da ne objašnjavam šta su obaveze pravnih lica. Jer, nije samo istorijska građa odnošena na osnovu “legalnih odluka” i reversa, već je to bio slučaj sa svim i svačim, počev od posuđa, pa i onih 3992 komada u ranijoj “fazi” pustošenja Dvora, do namještaja i drugih stvari za koje se zna i ne zna.
Od toga se ne može okretati glava, kao što se ne može ignorisati činjenica da je Muzej bio i, kako stvari stoje, ostao vlasnik hiljada istorijskih originala koji su mu u dužem vremenskom rasponu uzimani na revers i nijesu vraćani, zajedno sa pratećom evidencijom. Uostalom, nije na jednoj revizionoj komisiji da se postavlja kao “istorijski arbitar” ili nečiji advokat, nego da tokom evidentiranja nekadašnjeg stanja ovu i svaku drugu situaciju od interesa za muzejske fondove zabilježi i to je sve. Radi se o jasnim faktima koje treba službeno notirati bez nametanja krivice današnjoj instituciji ili nekome pojedinačno, što se takođe insinuira na moj račun. Iako muzejski predmeti, u ovom slučaju dokumenta, možda nijesu nestali fizički, mada mi to ne možemo znati jer su ih samo “uzorkovali”, činjenica da ih je neko otuđio i da se nalaze neđe drugo ne može relaksirati Muzej njegovih obaveza, jer bi tek to bilo nezakonito. Radi se o istoj situaciji kao da vama neko nešto uzme, a vi kažete “ma nema veze kod koga je, bitno je da je čitavo i da će ga taj kod koga je čuvati”.
F. Rasprava oko vlasništva i vraćanja građe trajala je skoro 20 godina i okončana je Zahtjevom bez efekta, kojeg “spisatelji” Izvještaja jednim slovom ne pominju, upućenog od strane Stanislava Raka Vujoševića Upravi muzeja 1967. godine, đe je uz temeljito obrazloženje priloženo isto ono što sam ja priložio Radnoj grupi i Komisijama.
Radi se o dokumentaciji, đe se takođe nalazi ono što “spisatelji” nazivaju “ključnim” podatkom, na koji, prema insinuaciji na moj račun, navodno “nije ukazano Radnoj grupi ...”, odnosno da je Muzej “razdužen od inventarne knjige i dokumenata”. Jeste razdužen, ali je to opet učinjeno na osnovu REVERSA, kao što piše u zaglavlju, što ponovo ima jasno pravno značenje, bez obzira na nečije lične utiske ili formulacije u napomeni, koje od priznanice sa povratnim dejstvom ne mogu napraviti “Ugovor o prenosu vlasništva”. Da bliže ilustrujem, ni “Ugovor o djelu” zbog nečijih upitno formulisanih napomena ne može postati “Ugovor o radu na neodređeno vrijeme”.
G. Nije tačno da taj prvi od dva primo-predajna akta među priloženim reversima, potpisan od strane Aleksandra Prijića i Jagoša Jovanovića, predstavlja nekakvu “konačnu transakciju” koja navodno obuhvata sve, pa i ono prije njega, s obzirom na činjenicu da revers glasi samo na građu čiji su inventarni brojevi tamo navedeni. I ništa više.
Takođe treba reći i da prva grupa od 1500 otuđenih dokumenata nije obuhvaćena bilo kakvim kasnijim spiskom ili aktom, a nije ni ušla u inventarnu knjigu muzeja NOB, koji je osnovan pošto je materjal odnešen, što znači da je i dalje u pitanju samo državina Istorijskog instituta.
H. Jasno mi je da prema “odlukama” KPJ mnogi imaju veliko razumijevanje, jer je partijska svijest i danas jako “razvijena”. Ali nijesam čuo da je i u komunističko vrijeme prenos institucionalnog vlasništva obavljan bez adekvatne pravne forme i procedure ili da je neadekvatna forma mogla da “zamijeni” onu pravu, tako da “revers” bude nešto što nije. Osim ako nijesu bili u pitanju “sila i nepravda”, što je dugoročno gledano moralo opet dovesti do legalnog epiloga. Čuo sam i za različite odluke, pa i one pomenuteu vezi sa već Manastirom i dvorskim sakralijama. Zato, ne može se prema istoj stvari postupati na različite načine i primjenjivati dvostruki aršin, jer nekome danas ne odgovara da se uopšte pominju 5000 nevraćenih dokumenata datih na revers, pa bi nekako da ih se litrosi bez revizije ili pominjanja u izvještaju. Narodni muzej je bio u obavezi da svu građu i predmete o kojima je riječ podredi procesu revizije, međutim, to nije učinjeno, već je opet primjenjeno famozno “uzorkovanje”, zbog čega ni revizija Istorijskog muzeja u stvari nije kompletno obavljena, niti je generalna revizija završena.
H. Za Vujoševića je, pored ostalog, bio sporan čin degradacije muzeja o kojem piše u uvodnom dijelu, kao i nametanje druge strane po sistemu “sila boga ne moli”. Ono što je na „revers” godinama raskubano, a nije vraćano, u svom dosjeu je ispravno i adekvatno nazvao „Muzejski materjal koji je otuđen”.
Međutim, za njega je bio bitan i drugi aspekt, odnosno da li je takvo postupanje bilo legitimno i “ispravno”, jer se borio za “principe” i interes svoje kuće. Istovremeno, bivšem direktoru je bilo bitno da muzeju u kojem radi vrati dio autentičnosti, koja nije mogla biti nadomještena surogatima. Muzej NOB je postao bezlična deponija kopija i imitacija i kao takav se ugasio. Po istom sterilnom “konceptu” i sa nekim kardinalnim promašajima formirana je postavka današnjeg Istorijskog muzeja, od I svjetskog rata na ovamo.
I. Iznenađuje i koliko je energije uloženo da se “dokaže” kako “nije bilo profesionalno” da Muzej NOB raspolaže sopstvenom arhivskom građom, iako je, kako veli Vujošević, ista bila neophodna za njegov opstanak. Teza da je u muzeju mjesto samo “muzealijama”, a “arhivalijama” samo u arhivima je davno prevaziđena, bez obzira na tumačenja lokalnih “teoretičara muzeologije” i njihovih “mentora”. Da stvari funkcionišu prosto i formalno-logički kao u njihovim glavama, odavno bi Arhivsko-bibliotečko odjeljenje Narodnog muzeja takođe “iz principjelno–profesionalnih razloga” bilo priključeno Državnom arhivu i Nacionalnoj biblioteci. Međutim, i bivši direktor Vujošević je bio svjestan principa, koji nemaju veze sa bajatim kriterijumima “Naučnog društva Crne Gore”, na koje se “sa preporukom” pozivaju “spisatelji”. Znao je da su arhivska dokumenta pa i bibliotečka građa u muzejskom kontekstu istovremeno “muzealije”, kao u svim savremenim muzejima. Iz istog razloga su za naše postavke neprocjenjive kao muzealije dokumenti poput “Stege” ili knjige kao što je “Oktoih”. O tome je, da je vajde, nešto pričao i profesor Dragan Bulatović, na obuci za muzejske “bardovime i diletante” prošle godine, jer Kongresna biblioteka u Vašingtonu, kao institucija gdje se uz još nekoliko sličnih stvarno definišu muzeološki i drugi principi, a ne u kancelarijama dokonih neradnika na Cetinju, funkcioniše ne samo kao jedna od najvećih svjetskih biblioteka, nego i jedan od najvećih arhiva i muzeja istovremeno.
26. I da ne zaboravim, nije napravljena revizija predmeta pozajmljenih Manastiru. Nezvanično sam saznao i da je policija odbila asistenciju inspektoru za kulturnu baštinu, što ovu priču čini zaista zanimljivom za javnost. Pošto su iz Manastira osamdesetih ukradene panagije, dobro je bilo viđeti da li se među njima nalaze i one koje potiču iz Državnog muzeja.
27. Nijesu me zanimali izveštaji iz Arhiva i Biblioteke, jer znam da su tamo potvrdili manjak registraturne građe, onih 500 do mogućih 2400 dokumenata i djelovodnih protokola za 1986. godinu, iz godine poplave u kojoj je čak i prema priči predsjednice komisije za reviziju Biljarde, “nestalo” štošta. Vjerovatno je voda odnijela i one litografije, kao i lične predmete Đuka Sredanovića.
Po pitanju Testamenta kralja Nikole i Njegoševe povelje mislim da ipak neće biti dovoljno “objašnjenje” u vezi sa fotografijama kao “originalima”. Pogotovo ako znamo da je više autora tekstova pominjalo original kraljevog testamenta, a ne fotografiju kao izvor za njihove radove.
28. Za kraj će vam biti zanimljiva izjava bivšeg direktora državnog muzeja, gospodina Jovana Ivovića, u vezi sa pljačkom muzejskih predmeta tokom sustrougarske okupacije:
Imam i jedan duži spisak “otpisanog materjala”, među kojim je namještaj, “pun sanduk starog posuđa” i drugo, ali mislim i da je za sad dovoljno.
Da privremeno zaključim. Sve mi je ovo pomalo tužno. Revizioni izvještaji Umjetničkog i Etnografskog muzeja predstavljaju “civilizacijski iskorak” u odnosu na one koji su stigli iz ostalih muzeja.
Ukoliko se nastavi sa ignorisanjem dokumentacije i važnih podataka, svaku svoju aktivnost ubuduće ću usmjeriti isključivo na Državnu komisiju, kao najodgovorniju u čitavoj priči.
Kada su u pitanju manjkovi, moraju se posmatrati i kumulativno, kao na pr. oružje, kojeg fali najmanje 87, čitav jedan arsenal, ako uzmemo u obzir manje vrijednosti (64 iz NOB sa svih 12 topova, 5 iz Etnografskog i 18 iz Muzeja kralja Nikole), zatim preko 50 komada namještaja (preko 20 u Etnografskom, 15 u Biljardi i preko 20 u Muzeju kralja Nikole), mnogo više posuđa nego je prikazano, i mnogo čega drugog.
Oprostićete što ovoga puta nijesam dovoljno “sintetičan” jer mi je dosadilo da ponavljam iste stvari, a, s druge strane, vaša je obaveza da valjano uradite reviziju, a ne moja.
Poslije dvije godine “ekspertiza” očekivao sam nešto drugo, ali to je sada vaš, a ne moj problem.
Ja sam potpisao raskid radnog odnosa, pa odoh, a vi ostajte u zdravlje. Samo mi je žao što sam najljepši dio života, više od tri i po decenije, potraćio u ovakvom ambijentu.
S poštovanjem građanin Aleksandar Berkuljan.
Prethodne nastavke teksta STAV: Aleksandar BERKULJAN - Laž decenijama bila osnovni instrument održavanja muzejske iluzije “redovnosti” možete pročitati ovdje:
https://portalanalitika.me/clanak/354142/gdje-je-nestala-fotelja-vladike-rada-2
