Kada Crna Gora uđe u EU garantovani depozit biće do 100 hiljada eura, umjesto do sadašnjih 50.000. Od januara 2021. ovaj depozit, u slučaju da banka ode u stečaj ili bankrotira, Fond za zaštitu depozita moraće da isplati u roku od deset radnih dana, umjesto sadašnjih 15. To je, između ostalog predviđeno Prijedlogom zakona o zaštiti depozita, koji je u petak ušao u skupštinsku proceduru i o kom će poslanici uskoro glasati.
STO HILJADA
Direktor Fonda za zaštitu depozira Predrag Marković Pobjedi je kazao da se danom pristupanja Crne Gore EU visina garantovanog depozita harmonizuje sa visinom u EU, odnosno biće na 100.000 eura. On objašnjava da ima promjena i u klasifikaciji garantovanih depozita. Proširen je obim zaštite pored ostalog i na depozite koji predstavljaju privremeni visoki saldo.
Ti depoziti imaju pravo na isplatu u dodatnom iznosu do 30.000 eura, šest mjeseci nakon knjiženja ili od trenutka kada ti depoziti postanu pravno prenosivi. - Pod depozitima koji imaju privremeni veliki saldo podrazumijevaju se depoziti koji potiču od prodaje stambene nepokretnosti u kojoj je deponent imao prebivalište, transakcija vezanih za: sklapanje braka, razvod, otpremnine za penzionisanje, otpuštanje, invaliditet ili smrt. Na tom spisku su i isplate naknade iz osiguranja ili odštete za žrtve krivičnih djela ili grešaka pravosudnih organa, državnih organa, organa državne uprave i organa lokalne samouprave - objašnjava Marković. To praktično znači da bi do ulaska Crne Gore u EU deponenti sa depozitima koji imaju „privremeni veliki saldo“ imali pravo na isplatu do 80 hiljada eura (50 plus 30 hiljada) a nakon ulaska u EU 130 hiljada eura.
ROKOVI
Novim zakonom skraćeni su rokovi za isplatu garantovanih depozita na sedam dana do kojih će se dostupno dolaziti. - Rok za početak isplate harmonizuje se sa rokovima datim u Direktivi 2014/49 na način da od dana stupanja na snagu ovog zakona do 31. decembra 2020. godine najkasnije u roku od 15 radnih dana, od dana nastanka zaštićenog slučaja, u periodu od 1. januara 2021. do 31. decembra 2023. godine najkasnije u roku od deset radnih dana, od dana nastanka zaštićenog slučaja, nakon toga rok je 7 radnih dana - kaže Marković. On podsjeća da je novina i to što će Fond za zaštitu depozita učestvovati u sanaciji banaka. - Fond će imati veću nezavisnost i samostalnost.
Moći će da sprovodi testove otpornosti na stres u bankama koristeći realne podatke koje do sada nijesmo mogli koristiti. Ovim zakonom Fond dobija veću nezavisnost, dok se organizaciono ništa ne mijenja - kazao je Marković našoj redakciji. Novina je i to što se uvodi premija koju banke plaćaju na bazi rizika. - Uvođenje premije na bazi rizika podrazumijeva da banke, koje budu svrstane u veću rizičnu grupu, plaćaju veću premiju i obrnuto.
To će dovesti do smanjenja moralnog hazarda i smanjiti mogućnost da se desi „zaštićeni slučaj“ - ocijenio je direktor Fonda. Zakon predviđa da Fond može pozajmiti novac i od drugih fondova u slučaju da u stečaj ode ili bankrotira neka ili neke od velikih banaka u kojima su visoki depoziti.
- Ako se ipak desi „zaštićeni slučaj“ a Fond ne bude imao dovoljno sredstava za isplatu garantovanih depozita, Fond može pozajmiti sredstva, pored ostalog i od drugih fondova za zaštitu depozita. To je značajno operativnije nego da se zadužujemo na drugoj strani - kod banaka, finansijskih institucija ili države - smatra Marković. Stupanjem na snagu ovog zakona, dobijaju, kaže direktor, i deponenti i banke. - Daje se doprinos većoj finansijskoj stabilnosti bankarskog, a time i cjelokupnog finansijskog sistema države - kaže Marković.
RAČUN
Podsjetimo da je Marković nedavno saopštio da je Fond do sada od 22,3 miliona eura deponentima IBM u stečaju isplatio 20,8 miliona. Deponentima Atlas banke u stečaju od 90,1 milion isplaćeno je 78,5 miliona. On je objasnio da Fond na računu ima 34,6 miliona, u obveznicama 2,2 miliona, a u zapisima 18 miliona - ukupno oko 55 miliona, a obaveze prema bankama su 9,6 miliona.
- Na našim računima je čisto 45,2 miliona, a do kraja ovog mjeseca ćemo naplatiti 4,1 milion premije. Najvjerovatnije ćemo produžiti aranžman sa IBRD, a očekujemo određeni povrat iz Atlas banke do kraja godine. Raspolažemo sa ozbiljnim sredstvima sa kojima možemo u principu reagovati, u slučaju da zatreba, kod šest manjih banaka - objasnio je Marković i dodao da nema nagovještaja loših stanja u bankarskom sektoru.
