POBJEDA: Kako procjenjujete odnose dvije države, u kojim oblastima vidite mogućnost za unapređenje saradnje?
TUDIK-GABORI: Odnosi između naše dvije zemlje, saveznice u okviru NATO alijanse od 2017. godine, su odlični. Pored toga, Francuska podržava evropsku perspektivu Crne Gore. U posljednjih nekoliko godina održano je više sastanaka na visokom nivou.
Na samitu u Poznanju minister vanjskih poslova Srđan Darmanović sastao se sa državnom sekretarkom za inostrane poslove Ameli Monšalen. Crnogorski ministar culture Aleksandar Bogdanović posjetio je Pariz 25. marta 2019. i imao sastanak sa francuskim ministrom kulture Frankom Riesterom. Ministar vanjskih poslova učestvovao je na ministarskom sastanku posvećenom borbi protiv trgovine vatrenim oružjem na Zapadnom Balkanu 11. decembra 2018. godine u Parizu. Predsjednik Crne Gore Milo Đukanović prisustvovao je ceremoniji obilježavanja Dana primirja u Prvom svjetskom ratu, 11. novembra 2018. u Parizu. Ministar odbrane Crne Gore Predrag Bošković sastao se sa francuskom ministarkom odbrane, gospođom Florans Parli na marginama međunarodnog sajma naoružanja i vojne opreme „Eurosatori“ 12. Juna 2018. Predsjednik Vlade Milo Đukanović posjetio je Francusku 4. jula 2016. godine povodom Pariskog samita o Zapadnom Balkanu, a važna je i posjeta Đukanovića Parizu 10. decembra 2014.
Francuska strategija za Zapadni Balkan doprinijeće daljem unapređenju ove saradnje.
Bilateralna ekonomska saradnja još uvijek nije dovoljno razvijena i sigurno nije na nivou na kome bi trebalo da bude. Međutim, postoje perspective za saradnju u konkretnim oblastima kao što su turizam i ekoturizam (po broju turista iz Evropske unije Francuzi su na prvom mjestu), energija iz obnovljivih izvora, poljoprivreda.
U okviru kulturne, naučne i tehničke saradnje, tačnije saradnje između Evropske unije i Crne Gore u ovoj oblasti, Francuska pruža ekspertsku podršku reformama, naročito onima koje se odnose na modernizaciju javne uprave, upravljanje teritorijalnim zajednicama, poljoprivredu, spoljnu trgovinu i zaštitu životne sredine.
Francuski međunarodni tehnički ekspert će uskoro biti angažovan pri Ministarstvu unutrašnjih poslova Crne Gore za pitanja primjene poglavlja 24 (pravda, sloboda i bezbjednost), na period do septembra 2021.
Takođe, treba napomenuti da je u septembru 2018. godine otvorena Francuska evropska škola u Podgorici, u korist i Crne Gore i Francuske, kojom se doprinosi međunarodnom pozicioniranju Podgorice kao glavnog grada. Francuska računa mnogo na Crnu Goru u daljem razvoju ove škole.
POBJEDA: Imali smo prilike da vidimo predloženi novi sastav Evropske komisije, čini se da proširenje ostaje jedna od važnih politika EU. Ostaje li Zapadni Balkan u fokusu Brisela?
TUDIK-GABORI: Ne mogu se izjašnjavati u ime Brisela i evropskih institucija, ali mogu govoriti o Francuskoj. Predsjednik Makron je nedavno odlučio da Francuska mora da usvoji strategiju za Zapadni Balkan kako bi naša zemlja mogla da se angažuje više ka stabilizaciji šest zemalja Zapadnog Balkana, u cilju njihovog ekonomskog razvoja i jačanju vladavine prava.
Konkretno, to znači da će Francuska intenzivirati svoju političku saradnju sa zemljama regiona. To, takođe, znači da će jačati bilateralnu saradnju sa ovim zemljama, i to u četiri oblasti: ekonomski i socijalni razvoj (posredstvom Francuske razvojne agencije), bezbjednost, pravda i odbrana.
Cilj francuske strategije za Zapadni Balkan je da podrži i upotpuni djelovanje Evropske unije na evropskom putu regiona. Njome se, takođe, upotpunjuju aktivnosti koje se realizuju u okviru Berlinskog procesa u kome Francuska učestvuje od početka i koji će se dijelom odvijati u okvirima francuskonjemačke saradnje.
U svom govoru, na sastanku sa ambasadorima i ambasadorkama u Parizu, predsjednik Makron nam je tražio da radimo na ponovnom ugrađivanju Zapadnog Balkana u geografiju Evrope.
(Opširnije u današnjoj Pobjedi)
