Piše:
Marko Stojiljković
DokuFest je najveći regionalni festival dokumentarnog i kratkometražnog filma koji se održava svake godine početkom avgusta u Prizrenu. Trijumf na ovogodišnjem, 18. izdanju u međunarodnoj konkurenciji odneo je film „Present.Perfect“, dok je u regionalnoj, balkanskoj konkurenciji za pobednika proglašen „Timebox“. Kao i svake godine, prikazano je mnoštvo filmova iz regiona, od čega dva crnogorska kojima ćemo posvetiti posebnu pažnju.
Sinovi smo tvog stijenja
Ivan Salatić
Film „Sinovi smo tvog stijenja“ u režiji Ivana Salatića, takmičarski naslov iz balkanske konkurencije, traje 33 minuta, što je po formatu između kratkog i srednjeg metra i može predstavljati problem za neko buduće festivalsko učešće. Reč je o ostvarenju čiji režiser pokazuje svu širinu autorskog talenta, posebno kada se radi o dokumentaristici, baveći se starijim ljudima iz ruralnih crnogorskih krajeva koji se sećaju svog detinjstva za vreme Drugog svetskog rata i herojskog otpora partizana italijanskom okupatoru.
Salatić nam ne dosađuje sa talking heads intervjuima i pokazivanjem prstima na mesta manjih i većih bitaka, već pušta svjedoke da govore jedni s drugima, dok nam on sam diskretno izlaže topografiju zabitog ruralnog kraja i služi se intervencijama kao što su uklapanje literarnog i muzičkog materijala u filmski format. Tu, međutim, imamo i jedan problem. On počinje baš kada se završi „popartizanjena“ i izdžezirana verzija rodoljubive narodne pesme „Teče Tara“.
Ovo bi, naime, bio idealan kraj, ali Salatić nastavlja. Upušta se u „slow cinema“ egzibiciju kadrom seljanina koji pali vatru i nje koja gori u gotovo integralnom trajanju. Šteta, jer ta „viseća“ sekvenca kvari utisak o celom filmu.
Ocjena: 4-
Nekome svome
Sead Šabotić
Drugi crnogorski film „Nekome svome“ korektan je kratkometražni rad Seada Šabotića. No, ne i više od toga, zato što ne uspeva da iskoči iz okvira studentskog filma. Reč je ovde o tipičnom primerku balkanskog „mizerabilizma“ u kojem gledamo dvoje ljudi kako u tišini borave u kući i spremaju je, premda u njoj niko permanentno ne živi.
O čemu se tu radi, može se pretpostaviti iz nekoliko suptilnih i manje suptilnih namigivanja, ali svako tumačenje ostaje nagađanje upravo zbog tišine kao osnovnog izražajnog sredstva. Zapravo je pomalo neočekivano za inače vrlo razgovorljivog i živahnog autora da snimi ovako utišan film. S druge strane, iako je u konačnici ipak frustrirajući, „Nekome svome“ jeste tehnički solidan, što govori u prilog tome da će Šabotić rasti kao autor.
Ocjena: 3-
Od obavezne lektire do kurioziteta
Na ovogodišnjem izdanju festivala izdvojilo se više naslova koji spadaju u obavezno štivo kad je riječ o dokumentarnoj formi.
Na vodi (Goran Dević, Hrvatska)
Hrabro i neapologetsko ljubavno pismo svome gradu, njegovim rekama, pecaroškoj kulturi i prijateljstvima.
Kameni govornici (Igor Drljača, Bosna i Hercegovina, Kanada)
Ispitivanje različitih narativa u podeljenom bosanskohercegovačkom društvu.
Wongar (Andrijana Stojković, Srbija)
Portret jedne „jesenje godine“ u životu australijsko-srpskog novinara i pisca Sretena Božića - B. Wongara koji je svetu obznanio diskriminaciju kojoj su izloženi Aboridžini i zbog toga snosio posledice.
Srbenka (Nebojša Slijepčević, Hrvatska)
Nagrađivani dokumentarac o produkciji Frljićeve pozorišne predstave koji otkriva plitko zakopane animozitete u savremenoj Hrvatskoj.
Osamnaesti DokuFest ponudio je i nekoliko filmskih kurioziteta iz regiona.
Bigger Than Life (Adnan Softić, Makedonija, Nemačka, Italija)
Studija skopske „nove gipsane antike“ kroz polučasovnu simfonijsku poemu.
Centar (Ivan Marković, Srbija)
Tura kroz neodržavanu unutrašnjost Sava centra.
Električni orgazam za buduće generacije (Marija Vukić, Srbija)
Poslastica za fanove kultnog benda.
Tusta (Andrej Korovljev, Hrvatska)
Tročinka o KUD idijotima, ratu u Jugoslaviji i jedinstvenoj energiji pevača Branka Črnca Tuste.
Najlepša zemlja na svetu (Želimir Žilnik, Srbija, Austrija)
Još jedan u nizu „migrantskih“ filmova legendarnog autora koji ispituje život bliskoistočnih izbeglica u „melting potu Beča“.
(FOTO: fcs.rs/fccg.me)
