- Uvidom u katastar nepokretnosti za opštinu Budva utvrdili smo da su manastir "Stanjevići" i groblje, suprotno zakonskim odredbama, upisani na Mitropoliju crnogorsko-primorsku kao dio SPC. U Posjedovnome listu KO Pobori, br. 66, upisano je na nju groblje u Đakonovićima, površine 598 metara kvadratnih, crkva Svetoga Jovana površine 60 i manastirska objekti površine 680 metara kvadratnih. Ona se zahvaljujući tom nezakonitom upisu ponaša kao vlasnik ove imovine iako ona nikada nije bila svojina cetinjske Mitropolije, a još manje SPC ili njene filijale – navodi se u saopštenju koje potpisuje Gojko Kustudić, iz Koordinacionog odbora Kotor.
- Kada su u pitanju groblja, ukazujemo na odredbe Zakona o grobljima po kome je groblje komunalni objekat kojim upravlja opštinska skupština. Grobljima, kojima ne upravljaju opštinske Skupštine upravlja organizacija na čiji je predlog groblje određeno, a to je na seoskim područjima Mjesna Zajednica. Zato ostaje nerazjašnjeno pitanje kako i na osnovu čega su službena lica došla do zaključka da su seoska groblja vlasništvo. Jer uporište nijesu imali u Zakonu, u ranijim upisima, a navodni vlasnik- SPC nije mogla pružiti bilo kakav pisani dokaz koji bi ih naveo da tako zaključe. Inače, listovi nepokretnosti, u znatnom broju slučajeva, su nerazgovijetni jer se kao vlasnik pojavljuje nepoznato pravno lice imenovano kao srpski pravoslavni manastir Ostrog. Zato se iz njih u pojedinim slučajevima teško može utvrditi ko je vlasnik. Takođe, u njima je kao osnov sticanja vlasništva Beogradske patrijaršije upisan takozvani pravni propis ili odluka državnog organa – ističe Kustudić.
I pored najbolje volje u CP-u, kaže on, nijesu bili u mogućnosti da pronađu odluku ili propis na koje se poziva SPC u listovima nepokretnosti, pa zaključuju da takva odluka ne postoji niti je nadležni organ donio propis koji uređuje ovu pravnu materiju.
Cetinjska Mitropolija, prema riječima Kustudića, nikada nije bila vlasnik crkava i manastira. - Članom 129. stav 1 Ustava za Knjaževinu Crnu Goru je bilo propisano da „Mitropoliji crnogorskoj pripada unutrašnja uprava istočno-pravoslavne crkve“, a što znači da ona nije bila nosilac prava svojine nad crkvama i manastirima.
Nikodim Milaš u svom djelu „Pravoslavno Crkveno Pravo“ zaključuje da je svaka crkva i svaki manastir posebno pravno lice.
U vrijeme kraljevine Jugoslavije pravni status crkava i manastira ostao je isti, a Srpska crkva, kao hegemona i jedina u zemlji, nije bila njihov vlasnik, čak, nije se ni usuđivala da nad njima uspostavi vlasničke kompetencije.
U socijalističkoj Jugoslaviji ovakav status crkava i manastira, bilo kojim Zakonom nije mijenjan, a sve do posljednjeg izlaganja katastarskih operata crkve i manastiri su bili upisani kao posebna pravna lica i ni u jednom SPCnije označena kao njihov vlasnik.
SPC je devastirala manastirski kompleks "Stanjevići", iako je Zakonom o zaštiti kulturnih dobara zabranjeno vršenje bilo kakve radnje koja nanosi štetu kulturnome dobru, koje je definisano kao memorijalni ili drugi spomen objekat, što je slučaj sa "Stanjevićima".
Restauracija nije izvedena na temelju konzervatorskog projekta na koji je izdata saglasnost, iako su u odobrenome projektu taksativno nabrojane mane koje treba ukloniti i date smjernice kako da se restauracija izvede – napominju iz CP-a.
Ovo kaznena djela SPC, kako navodi Kustudić, ne čine prvi put već u kontinuitetu, s krajnje zadnjim namjerama, prisvajanja crkvene imovine i kulturne baštine, promjene identiteta prostora i brisanja tragova autentične crnogorske prošlosti.
- Dakle, bez pravnoga osnova, neutvrđenog datuma, ali nakon 1996. godine, suprotno Zakonu o državnom premjeru i katastru nepokretnosti lice NN – službeno lice u Upravi za nekretnine – Područna jedinica Budva, protivpravno je upisalo na Mitropoliju crnogorsko-primorsku manastir „Stanjevići“ i crkvene objekate veza ne s njim, i na taj način istoj pribavila imovinsku korist neprocjenjive vrijednosti. Time je učinilo kazneno djelo zloupotrebe službenoga položaja iz čl. 416 Krivičnoga zakonika Crne Gore. Srpska crkva, odnosno njena cetinjska filijala, koja sebe imenuje kao Mitropolija crnogorsko-primorska, u kontinuitetu vrši devastaciju i prisvajanje kulturnoga dobra, manastir "Stanjevići", suprotno Zakonu o zaštiti kulturnih dobara iz člana 9 stav 1 i čl. 13 stav 1. Izvršila je i krivično djelo nesavjesne gradnje iz člana 22 i 50 Zakona o svojinskim odnosima Crne Gore, na dobru u opštoj upotrebi i istovremeno kulturnome dobru - austrougarskome putu. Stoga zahtijevamo da tužilac u okviru svojih nadležnosti pokrene postupak, utvrdi koja lica su počinila navedena krivična djela i preduzme mjere da ista budu kažnjena – zaključuje se u saopštenju dostavljenom našem portalu.
