Piše: Radovan PEROVIĆ
Naravno slobodna uvjerenja svakog gradjanina su potpuno legitima, ali ne mogu biti relevantna ako nijesu provjerljiva naučno dokaziva, jer u istorijskoj nauci koja ima jasnu metodologiju, važi načelo da su činjenice svete, pa se tako relevantnim može smatrati samo ono što je jasno dokazivo i provjerljivo.
Kada su u pitanju crnogorsko-ruski odnosi jedan dio građana te odnose posmatra kroz prizmu povišenih emocija, paralelne istorijske svijesti, pa i pogrešnim tumačenjem činjenica, koje su naslijeđene iz nekih ranijih obrazovnih sistema. A što se uz podršku određenih ideološko političkih centara i njihovih filijala u Crnoj Gori, prvenstveno Srpske crkve, odnosno Mitropolije Crnogorsko-primorske i proruski naklonjenih političkih partija prenosi na građane CG.
Da pogrešna tumačenja lako nailaze na pogodno tlo, nije iznenadjenje. Kada se zna da je savezništvo sa Rusijom, još od uspostavljanja odnosa početkom 18. vijeka bilo predimenzionirano u svijesti Crnogoraca. Otuda i čuvena krilatica ''Nas i Rusa 300 miliona.'' Suštinski u međunarodnim odnosima oduvijek je dominirao određeni interes političke, vojne ili ekonomske prirode. Dok su vjerske, kulturne, jezičke bliskosti elementi koji mogu pospiješiti međusobnu saradnju, ali to nije odlučujući faktor za dobre diplomatske odnose.
Istorijat rusko-crnogorskih odnosa počeo je 1711. godine, kada je ruski car Petar I uputio poslanicu Crnogorcima sa predlogom da zajedno ratuju protiv Turaka. Od tada Crna Gora postaje ruska štićenica.
Carska Rusija imala je planove za protjerivanje Osmanskog carstva sa Balkana, i uspostavljanje svoje interesne svere, nakon riješavanja takozvanog istočnog pitanja. Kako je moć Osmanlija opadala, tako je i rusko interesovanje raslo za teritorije koje su pripadale Osmanskom carstvu na Balkanu. Samim tim i za Crnu Goru. Rusija je vođena svojim političkim interesima, pomagala i posticala borbu protiv Turaka, slala finansijsku pomoć radi jačanja svog uticaja kod crnogorskog naroda. Crna Gora je zamišljana zapravo kao ruski protektorat i vojni logor na Balkanu koji će poslužiti za oslobađenje od Turaka. I nakon toga ujedinjenje u jednu srpsku državu, kao periferni okrajak obnovljenog Dušanovog carstva. Razvijanju kulta Rusije u Crnoj Gori najviše je doprinio Mitropolit Vasilije Petrović, nakon njegove prve posjete Rusiji 1753. godine fascinirala ga je veličina i moć Rusije.
Njega je tada primila carica Jelisaveta Petrovna i najvažnije političke ličnosti u Rusiji, dobio je značajnu finansiJsku potporu i štampao svoju knjigu '' Istorija Crne Gore ''. Ostalo je zabilježeno da su crnogorski glavari uvjeravali kotorskog providura u svoju bezrezervnu odanost Rusiji riječima: “Znaš li, gospodine, da smo mi danas rosijski. Tko stoji protiv nas stoji proriv Rosije...
'' Toliko je bio snažan kult Rusije da su Crnogorci prihvatili za gospodara jednog tuđinca, Šćepana Malog, vjerujući da je u pitanju ruski car Petar III koji je ubijen ranije u Rusiji.
Međutim politički odnosi izmedju dvije zemje, bili su daleko od idiličnih, različita politička gledišta i sputavanje individualnosti crnogorskih mitropolita, dovodila su do sporadičnih sukoba. Ti sukobi ponekad su dobijali veoma ozbiljnu dimenziju, jer se ruska politika grubo uplitala u unutrašnje stvari u Crnoj Gori. Kontrolišući djelovanje crnogorskih vladara pogotovo pokušaje uspostavljanja odnosa sa drugim zemljama, što bi moglo ugroziti ruski uticaj i monopol u odnosu na poziciju Crne Gore. Prva veca kriza u odnosima Rusije i Crne Gore dogodila se početkom 19. vijeka.
Kako je Rusija pokušala da razriješi Petra I: Kada je Mitropolit Petar I postao predmet intriga da je uspostavio tajne odnose sa Francuzima. Ruski Sveti sinod 1803. godine uputio je pismo Crnogorcima obavještavajući da je Mitropolita razriješio dužnosti. Crnogorski Zbor je pokazao samostalnost i pored finansijske zavisnosti od Rusije. Optužba je odbačena kao neosnovana. Ruskom sinodu je poručeno da o pitanjima koja se tiču izbora i razrešenja crnogorskog Mitropolita, može odlučivati samo crnogorski narod. Rusi su čak bili pripremili brod u Kotoru koji je trebao da Mitropolita odveze u Sibir i tako protjera iz CG.
Kasnije su diplomatski odnosi izglađeni ali i dalje su bili promjenjivog karaktera pa se i vladika Petar II žalio rijčima: '' Ja, gospodar slobodne Crne Gore, pravi sam rob petrogradskih ćudi. To mi je dojadilo, pa hoću taj jaram da zbacim.''
Politički odnosi između dvije zemje, imali su krizu i u vrijeme knjaza Danila Petrovića. Zbog njegovog nastojanja da uz pomoć Francuske, riješi crnogorsko pitanje, odnosno izdejstvuje međunarodno priznanje i teritorijalno proširenje Crne Gore. Što je bio osnov njegove političke koncepcije. Nakon što Rusija, na Pariskom kongresu, posle Krimskog rata, nije podržala zahtijeve Crne Gore, knjaz se okrece Francuskoj. Što je od strane Rusije doživljeno kao izdaja. pa je 1857. godine organizovana zavjera da se knjaz Danilo silom zbaci sa crnogorskog prestola, dovede na vlast Đorđije Petrović predsjednik Senata a sve pod ruskim uticajem. Zavjera je na vrijeme otkrivena i razbijena uz pomoć knjaževih ljudi, koji su ubačeni među učesnike pokušaja nasilne smjene vlasti.
Ali knjaz Danilo nije bio slične sreće, kada je 31.jula 1860 stradao u atentatu u Kotoru. U ovaj atentat najvjerovatnije je pored Austruje i Turske, koje su svaka iz svojih interesa priželjkivale uklanjanje crnogorskog knjaza, bila upletena i Rusija. Naime ruski diplomatski predstavnici smatrali su da je knjaz Danilo previše svojeglav, nepredvidiv i da ga je nemoguće kontrolisati, što nikako ne odgovara ruskom interesu.
Ni njegov naslednik knjaz a kasnije kralj Nikola nije imao najbolje odnose sa Rusijom iako nije bio sklon diplomatskim izletima kao njegov prethodnik. Još od perioda knjaza Danila, Rusija teži stvaranju jedne snažne srpske države na balkanu, koja će biti brana Austrougarskom uticaju. To se podudara sa tajnim progranom spoljnje nacionalne politike Srbije, poznatim kao Načartanije iz 1844. Ilije Garašanina, kojim je definisano stvaranje velike Srbije, oslobađanjem i spajanjem teritorija Hercegovine, Crne Gore i zapadne Albanije sa Srbijom.
Ono što je predstavljalo ozbiljnu smetnju ostvarenju ovoga plana, jeste razdvajanje duhovne i svjetovne vlasti, i uzdizanje Crne Gore na rang knjaževine. Prohtijevi svjetovnog vladara njesu se mogli zadovoljiti davanjem patrijaršijskog trona u Peći, što je bio plan Srbije., već je on postao legitimni pretendent, da dodje na čelo te buduće državne tvorevine.
Rusko okretanje prema Srbiji: Nakon promjene na srpskom prestolu 1903. godine kada su umjesto austrofilske dinastije Obrenović, došli proruski orijentisani Karađorđevići, Rusija se okreće Srbiji. U rusko-srpskim krugovima počinje se kreirati nepovjerenje i intrige protiv knjaza Nikole i dinastije Petrović. Uzalud se knjaz, kasnije kralj Nikola, trudio da dokaže potpunu, bezrezervnu odanost. Rusija je vješto koristila ekonomsku potčinjenost Crne Gore, i često prijetila ukidanjem subvencija.
Kralj Nikola nije dobro procijenjivao međunarodne odnose, možda ih nije najasnije razumio jer je bio političar starog kova. Ali je znao da se novcem ne kupuje savezništvo pa je ovako odgovarao na ruske prijetnje da će mu ukinuti subvencije: ''Čuvajte vaše novce za kukavice, ako ćete, koji su gotovi da prodaju svoje duše i svoje desnice. Davno su Crnogorci dokazali, čini mi se, da ne pripadaju toj rasi jadnika...'' Crna Gora je ipak bila prinuđena da 1910 potpiše vojnu konvenciju sa Rusijom da bi obezbijedila stalne subvencije za vojsku.
Cijena tog sporazuma za Crnu Goru bila je previsoka. Tačka 7. ovoga sporazuma glasila je: ''Kraljevska vlada se obavezuje da bez pristanka Njegovog Imperatorskog Veličanstva neće preduzimati nikakve vojne akcije, niti zaključivati vojni sporazum sa ma kojom drugom državom'' . Dakle crnogorska vojska nije mogla dejstvovati bez ruske saglasnosti. Uzalud je kralj prilikom poslednje posjete Rusiji, 1912. godine tražio reviziju pomenutog člana.
Ovaj ugovor bio je koban po interese Crne Gore, jer je njena vojska u Prvom svjetskom ratu, bila primorana po ruskom diktatu da vrhovnu komandu nad njom vrše srpski oficiri. Što je vodilo njenom potpunom slomu i kapitulaciji države. Pomoćnik ruskog ministra inostranih poslova Anatolij Anatolijevič Neratov, još prije početka Prvog svijetskog rata je izjavio: '' Rusija će prema Crnoj Gori voditi politiku Srbije i mi čekamo da nam g. Pašić učini svoj prijedlog.''
Za ukidanje crnogorske države, Rusija je nastojala dobiti podršku Saveznika, naročito Francuske. Ruski diplomatski krugovi plasirali su laži o tajnom ugovoru Crne Gore i Austrije, u Prvom svjetskom ratu. A nakon pada lovćenskog fronta o navodnom separatnom miru, koji Crna Gora planira zaključiti sa neprijateljem. Ruska diplomatija je od kralja u egzilu tražila da se odrekne prestola i da pristane dobrovoljno da se Crna Gora prisajedini sa Srbijom. Odnos Crne Gore i Rusije, u periodu pred početak i tokom Prvog svjetskog rata može se detaljnije sagledati u knjizi ''Crna Gora u ruskoj diplomatskoj prepisci 1910-1917'' priređivača Slobodana B. Medojevića.
Ruski odnosi prema Crnoj Gori prolazili su kroz različite faze i bili su isključivo interesnog karaktera. Crnogorci su zbog pretjerane i nekritičke odanosti Rusiji stradali i u socijalističkoj Jugoslaviji. nakon 1948 godine i Rezolucije Informbiroa.
Današnja moderna Crna Gora se okrenula sebi i svojim interesima u junu 2017. godine postala je zvanično 29 članica NATO-a. Time je učinjen istorijski iskorak, promijenjen spoljnopolitički kurs i stavljen pečat na nezavisnost. Međutim diplomatski odnosi sa Rusijom trajali su u kontinuitetu, pa ima prostora da se oni i sada uprkos zahlađenju moguće unaprijede. Uz određeni oprez i distanciranje Rusije od uplitanja u unitrašnje stvari koje se tiču Crne Gore. Rusija je važan faktor na međunarodnoj političkoj sceni, odnose sa njom treba relaksirati i posmatrati bez romantičarske patetike na realnim principijelnim osnovama, uz međusobno uvažavanje. Ali prije svega Crna Gora mora da sljedi svoj interes i budućnost vezanu za Evropsku uniju.
Komentari (37)
Тако је то кад храниш куче да те уједе! Само што куче, кад уједе преварно, одмах научи две ствари: 1. Први пут кад уједе руку која га храни, добиће казну; 2. Неће више имати прилику да уједе руку која га је хранила, јер ће бити отерано од врата, као свако друго шугаво пашче!
Kakvi Rusi... Nas i Rusa seststitinipedesethiljada, to je jedina istina.
Stvarnost se nemože napisat o Crnogorcima a da na to čeljad naroda otrcana srpstva ka vrane ne zagrakću.Narode otrcana srpstva Srbije i regiona-i da su Crnogorci Srbi vi zanavijek ostajete Srbi otrcana srpstva.Pa ko goć i kako goć ko pisa prošlost/istoriju-da srpstvo nije pokojno no živi u crnogorski narod-onda će samo svakome bit jasnije i da postoje 2 vrste Srba-koje je nemoguće međusobno jednačit i da im se čirba ne mogu pomiješat.Ko u crnogorski narod Crne Gore vidi Srbe onda će viđet da srpski narod Srbije čine Srbi otrcana srpstva.Kroz kakvu goć se istoriju gledalo te 2 naroda niko nemože jednačit i viđet u jedan isti narod.Bye bye!
Putuj igumane. I ne vraćaj se...
Ovo je baš bez veze. Prazno je. "Na golu udicu riba ne grize" - ne vrijedi polemisati!!!
Gospodin Perović uzima za pravo sebe nazivati istoričarem, a istovremeno za njega su činjenice mitovi, a nedogodjeni dogadjaji istina. Ja vjerujem da on posjeduje pisani dokaz da je istoričar, ali istorijsko znanje i to ono elementarno nema, jer onaj ko činjenicu da Crne Gore ne bi ni bilo, da nije bilo Carske Rusije, naziva mitom, nemoguće je smatrati istoričarem. On je očigledno naslednik "istoričara" iz komunističkog vremena, anjihova je "istorija" ono što odgovara trenutnoj vlasti. Dokazivati što je kroz istoriju Crnoj Gori značila Rusija, opšte je poznato ubjedljivoj većini Crnogoraca. Dokazivanje opštepoznatih i vidljivih stvari nije osobina normalnih ljudi, pa ni ja ovog puta neću navoditi konkretne primjer, jer su, ponavljam opštepoznati i ne mogu biti mit, osim istoričarima kao što je "istoričar" Perović.
kukavni folirant i ništa drugo. Ti da navedeš konkretan primjer. Ma idi, begaj breee
VISE JE EU POKLONILA EUR. SRBIJI NEGO STO IM JE RUSIJA DALA KREDITA ALI VLAST TO KRIJE
....najprije svoje dvorište! Dali je Srbija v a z a l n a država EU i Amerike? A koja jeste? Treba li da te potsjetim?
Problem veljesrba i putinofila je nedostatak argumenata , pa im ostaje samo generalizacija , vrijedjanje , teorije zavjere , ironija i sarkazam. Procitah sve komentre ali ne nadjoh , sta konkretno nije istina u tekstu. Kljucno pitanje je ima li Russija pravo , na osnovu pomoci , da zahtijeva apsolutnu poslusnost , da smjenjuje i postavlja vlast u CG. Za veljesrbe je prihvatljiv taj vazalni odnos , ali samo kad je Rusija u pitanju. U zadnjih dvadesetak godina pomoc USA i EU Srbiji i CG je neuporedivo veca od ruske. SFRJ ne bi opstala bez pomoci zapada , poslije razlaza Tita i Staljina , sve sto je izgradjeno u SFRJ , napravljeno je od americkih para. Ali veljesrbi i putinofili su osjetljivi na najmanju sugestiju ili mijesanje sa zapada , dok sa istoka moze sve , ne postoji crvena linija.
Taj Perovic je zavrsio istoriju na filizofskom fakultetu y NK tako da je konpetentan za ovu temu.....a diskutanti neka ospore ove teze koje je Perovic iznio.
Taj Perovic je zavrsio istoriju na filizofskom fakultetu y NK tako da je konpetentan za ovu temu.....a diskutanti neka ospore ove teze koje je Perovic iznio.
Evo cinjenica. NATO je napao srj zbog zlocinacke politike srpskog rukovodstva , da bi sprijecio genocid nad kosovskim Albancima , poslije brojnih upozorenja Milosevicu. Velljesrbi koriste to za sirenje mrznje prema cijeloj zapadnoj civilizaciji. CG je izbjegla veca razaranja , jer je MDJ , postao prvi vladar u istoriji CG , koji je rekao , ovo nije nas rat i pokusao da zastiti drzavu i narod umjesto bezglavog srljanja u katastrofu. Srbija hoce u EU iako su skoro sve drzave clanice EU istovremeno i clanice NATO. Srbija je sudila celnicima drzava NATO , ali je Srederu oprosteno , , pa je bio savjetnik vlade Srbije.Srbija saradjuje sa NATO , potpisuje sporazume , ucestvuje u vjezbama. Zar nije postenije od tog licemjerja , otvoreno reci hocemo u NATO , kao CG. Sto se tice zrtava i stete , ja zalim jednako sve zrtve ratova devedesetih a kad bi Srbija platila za sve zrtve i razaranja od Slovenije do Kossova , bojim se da bi bilo mnogo vise nego sto NATO duguje Srbiji.
Колумнисти Аналитике су обични манипулатори. Невјероватна је количина полуистина које пласирају као факат. Најгоре у свему је то што се јавља неки полусвијет и похвално коментаришу нешто што је за сваку осуду.
polusvijet i ako ne komentarišeš pohvalno.
Braco Rusi, molimo vas, nemojte nas vise braniti!
I sertbalji hranit
Rusiji smo uvijek bili moneta za podkusurivanje, Uloze VETO u Savjetu Bezbjednosti za razne gluposti za Siriju, Iran itd. Nijesu ga ulozili prilikom bombardovanja Srbije i Crne Gore. Sada Srbiju cascavaju MIG-ovima da ih instaliraju kao prvu liniju odbrane, ako NATO opet udari da udari na njih. Sa nama bi malo da grle malo da nas disciplinuju. Spustavah se ja na vase uze............!
Bijednijeg teksta nisam procitao u poslednje vrijeme. Pa da li bi sta imali da nije bilo finansijske pomoci? Od cijih para j3 sagradio kralj Nikola dvorac, crkvu na Cipuru, pomoc da se odrzi kao drzava, i mnogo sto sta?! I 2007 da nisu dosli da kupe po paprenoj cijeni zemlju i kuce po CG?! Pisac teksta je ljigavost na vrhuncu!
Da nije bilo turskih oslobodilaca i prosvetitelja, Rusi bi nas potpuno unistili.
Ček bre Mišo, pa i ti si kažeš srbijanski Srbin i tvoji preci su ođe bili tamničili i mučili onda. Ili ti možda nijesi taj Mišo? Meni ođe ništa sad nije jasno
Pa to ti kazem. Numan pasa Cuprilic je veliki dobrotvor Katunhana. Ne bi sveta videli da ih nije prodao kao roblje. Ma dovota jedna.
Gde si Toto legendo? Dobru si temu načeo. Kada se uporedi 200 godina pod Srbima i Rusima sa 500 godina pod Turcima, nisam siguran šta bi narod odabrao. Postoji veoma mnogo istorijskih izvora koji govore da je pod Osmanskim carstvom bilo mnogo lakše živeti i raditi nego pod Srbima i Rusima. Istoričari posebno ističu beskrupuloznost srpskih popova. U Bosni se često dešavalo da ucenjuju i traže nepodnošljivo mnogo para da sahrane čoveka. Za razliku od Namenjića koji su sprovodili klasičnu inkviziciju, Turci nikoga nisu terali da menja veru. Moderni Srbi XIX i XX vek, ne samo da su nametali veru nego i naciju. Znači Toto za tebe važi, uključiti mozak pre upotrebe glave, ili, glava ti služi samo za šišanje?
Dobro,ako je sve u vezi sa Rusijom mit,ima li jos mitova a da nisu ruski?Ima li mitova u vezi RU,u vezi Njemaca Turaka,Btitanaca,Latina,Ima li idje na planeti mita sem ruskog?
Ima napr. mit da su Vasojevici sertbji ,to je mit bezpremca
Slobodna uvjerenja svakog gradjanina su potpuno legitima, ali ne mogu biti relevantna ako nijesu provjerljiva i naučno dokaziva,U tu kategoriju građana pripada i moja malenkost. Međutim,ne mogu a da kao građanin ne primijetim da ovakva naručena pisanja, dovode građane Crne Gore do opšte zbunjenosti i čuđenja. Nevjerujem da na zemaljskoj kugli postoji narod da u jednoj generaciji drastično mijenja svoj inentitet, vjeru, pismo itd. Zahvaljujući ovakvim pisanjima i nedoumicama,jedan te isti građanin koji se rodio u Crnoj Gori,do 1943 je bio Srbin, pa dolaskom komunista Crnogorac bez vjere (jer je bilo moderno paljenje crkava) i danas Crogorac -pripadnik Crnogorske pravoslavne Crkve. Čini mi se da je danas moderno, prikloniti se jačem, a zaboraviti istoriju, nju nam na žalost može objašnjavati i gospodin Perović. Da nije žalosno , - ipak je smiješno!!
Čitam istoriju, znam ko je bombardavo. A znaš li koja će država, kako je krenulo, biti među Top prijateljima Srbije? Turska. A znaš li koliko je Srbija robijala pod Turskom? 500 godina.
Čitaj Istoriju. Koje bombardovao Podgoricu 1944, pa 1999.
Petar I piše 1785. Kolegiji inostranih djela o tome kako je proćeran iz Rusije. Proganjali su ga, kako piše, "као Христа од Ирода до Пилата." Pisao im je i kako ga 1777 nije primila carica Katarina II a on je zbog susreta s njom i krenuo na dug put u Rusiju. Nije im pisao kako su svojevremeno Rusi proćerali vladiku Vasilija i zabranili mu ulazak u Rusiju. "Simeon Piščević, u svojim Memoarima, tvrdi da je vladici naređeno da napusti Petrograd. Doneto mu je u stan pet stotina rubalja za putni trošak, dovedena poštanska kola s jednim pratiocem, i još to veče je poslan u Kijev, a odatle preko granice." Po zvaničnim ruskim izvorima "Vasilije je protjeran na zahtjev Sinoda... Prema tome, Vasilije je protjeran iz Rusije kao duhovno lice." Piščević je Srbin porijeklom iz CG, a autor drugog citata je dr.G. Stanojević - Srbin iz CG i zaljubljenik u Rusiju, kao i Piščević - koji je tamo i živio. A što su tek pisali Srbin iz CG - Marka M. Backović, Srbin dr.Vladan Đorđević, Dušan Vuksan...
Evo su nam ovi sad blagonakloni ( sto su nas nedavno bombardovali ) a nasa vojska slobodno moze dejstvovati bez njihove saglasnosti na livadi .
