Skoro svaki ćošak planete iznjedrio je makar jednog filmskog maestra, koji se istakao po istančanom stilu, kadrovima ili autorskom jeziku. Međutim, među njima je malo autora koji su uspjeli da brzo i prilično jednostavno dopru i do publikei do kritičara. Alfred Hičkok je jedan od baš takvih filmskih stvaralaca. Ovaj neustrašivi i zastrašujući Englez možda će ostati upamćen najviše po brutalnim kadrovima, ali uvijek će iskakati na površinu tokom filmskih razgovora u čijem je fokusu „emocija publikuma“.
Kada se spomene Hičkok, većina filmofila automatski pomisli na njegovo nesumnjivo remek-djelo „Psiho“(1960). Ipak, film „Ptice“, koji je režirao tri godine kasnije, takođe zauzima posebno mjesto u istoriji kinematografije.
Pitanje bez odgovora
Evan Hanter, scenarista ovog remek-djela, pronašao je inspiraciju u kratkim pričama engleske autorke Dafne di Morije. Čuveni napad ptica u njenoj priči dogodio se u Engleskoj, a ne u San Francisku kao u filmu njenog velikog fana Hičkoka.
Čudnjikavi splet okolnosti u ovoj filmskoj priči izazvao je veliku polemiku među kritičarima već 28. marta 1963. godine, kada je film premijerno prikazan u Americi. Tražeći, krajnje pogrešno, naučni odgovor na pitanje zašto ptice napadaju, kritičari su skrenuli sa Hičkokovog psihološkog puta, čiji se smisao ne otkriva u startu. Ko su, zapravo, ptice? To je mogao da bude slogan ovog ostvarenja da je prikazano u nekom modernijem vremenu, a ne prije 55 godina.
Diznijev mađioničar
Film „Ptice“ima upečatljivu glumačku ekipu koju predvode Rod Tejlor i nezaobilazna Tipi Hedren, kojoj je ovo bio ozbiljni debitanski nastup. Ipak, svu slavu treba da odnesu ptice i njihov egzekutor Ub Iverks, tadašnji filmski mađioničar Diznija. Njegova ideja ostavila je neprikosnoven vizuelni pečat i na ovo ostvarenje i na cjelokupnu filmsku industriju.
Iverksov kompozicijski trik na kraju „Ptica“ može da se koristi kao školski primjer toga što možete da učinite sa malo mašte. Trideset dvije ekspozicije, žive ptice, ptice lutke i malo zvučnog trika, čine ovu scenu tehnički jednom od najkomplikovanijih scena za snimiti u Hičkokovom opusu. Iako je Iverks bio nominovan za Oskara, film „Kleopatra“ Džozefa L. Mankijeviča poharao je nagrade u tehničkim kategorijama 1964. godine.
Eksplozivni simbol
- Ovo može da bude najstrašniji film koji sam ikada režirao - govorio je Hičkok uoči premijere u Njujorku. Ova rečenica završila je i na zvaničnom posteru „Ptica“. Za razliku od nekih Hičkokovih filmova, ovo ostvarenje se odmah dopalo publici. Gledaoci su uspjeli da zanemare čak i tada možda nelogična ukrštanja scenarija, prepuštajući se vizuelnoj eksploziji na velikom platnu. Inteligentni Hičkok svakako je namjenski izbjegao debatu o skriptu.
Na kraju, zar je uopšte važan odgovor na pitanje zašto su ptice odjednom postale tako nasilne? Kad bismo počeli da provjeravamo slične filmske koncepte, vođeni samo krajnjom logikom, mnoga remek-djela bi nam se učinila tanka. Uostalom, jasno je da ptice u Hičkokovom filmu simbolizuju nešto mnogo više. A što? Na to pitanje može da odgovori samo publika.
L. M.
