Godine 1545. Narod Asteka pogodila je strašna nesreća. Ljudi su počeli da dobijaju groznicu, glavobolju, krvarili su iz očiju, usta i nosa. Smrt bi obično nastupila za tri ili četiri dana.
Unutar pet godina skoro 80 posto populacije - oko 18 milona ljudi – bilo je pokošeno epidemijom na astečkom jeziku poznatom kao "cocoliztli", što u prevodu znači "smrtonosna epidemija", a dosad se nerijetko prevodilo i kao "kuga". Ali, koja ih je to tačno bolest pokosila bio je misterija gotovo 500 godina.
Naučnici su međutim isključili da se radilo o boginjama, ospicama, zaušnjacima i gripu kao i o tifusnoj crevnoj groznici za koje su pronašli DNK dokaze na zubima davno umrlih ljudi, prenosi "Jutarnji".
- Od 1545. pa do 1550. godine "cocoliztli" su bili samo jedna od mnogih epidemija koje su pogodile Asteke nakon dolaska Evropljana. Ali, najrazornija je bila druga od tri velike epidemije koja je odnijela najviše žrtava - rekla je Ašild Vagene sa Univerziteta Tubingen u Njemačkoj.
- O uzroku epidemije se raspravlja već decenijama, ali tek sad smo došli do pravog odgovora i to zahvaljujući analizi drevne DNA - dodala je.
Vagene je jedna od autorka studije objavljene u naučnom časopisu "Nature Ecology" and "Evolution".
Pojava bolesti smatra se jednom od najsmrtonosnijih epidemija u ljudskoj istoriji, po žrtvama bliska Crnoj smrti - bubonskoj kugi koja je u 14. veku pobila oko 25 miliona Evropljana - skoro polovinu stanovništva kontinenta.
Evropski kolonizatori donijeli su bolest u Novi svijet i zarazili lokalno stanovništvo koje sa tom bolešću nikad nije bilo u kontaktu pa nije imalo imunitet.
Spomenute 1545. godine "cocoliztli" epidemija pojavila se na području današnjeg Meksika i Gvatemale, samo dvadeset godina nakon što je, neposredno nakon dolaska Španaca, epidemija ospica ubila između pet i osam milona ljudi. Druga epidemija između 1576. i 1578. godine pobila je ostatak stanovništva.
- U gradovima su bili iskopani veliki rovovi i od jutra do mraka sveštenici nisu radili ništa drugo nego pokopavali mrtve - napisao je franjevački istoričar Fraj Huan de Torkuemade u svojoj hronici.
Ljekarima je već dugo poznato da se simptomi bolesti Asteka nisu poklapali sa simptomima ospica i malarije. Ali, sada su, čini se, napokon pronašli krivca. Analizirajući DNA uzet iz 29 kostura pokopanih u grobnici preminulih od "cocoliztli" epidemije, pronađeni su uzorci bakterije "Salmonela enterica", vrste Paratyphi C. Poznato je da ta bakterija uzrokuje crijevnu groznicu poput tifusa. Ta vrsta bakterije danas rijetko uzrokuje infekciju.
Mnogi sojevi salmonele širili su se putem zaražene vode ili hrane i doputovali su u Meksiko sa domaćim životinjama dovezenim iz Španije.
Zna se da je "Salmonela enterica" bila prisutna u srednjovekovnoj Evropi.
- Testirali smo sve bakterijske patogene i viruse za koje su dostupni genomski podaci i "Salmonela enterica" je bila jedina detektovana bakterija - kaže koautor studije Aleksander Herbig.
Ali, moguće je da su neki patogeni ostali neotkriveni ili su potpuno nepoznati.
- Ne možemo sa sigurnošću da tvrdimo da je "Salmonela enterica" uzrok "cocoliztli" epidemije, ali svakako je jedan od najozbiljnijih kanidata.
