Ako vas neki stranac nekad priupita za bitan domet crnogorske muzike, imateadutu rukavu: jedan crnogorski bend svirao je „Macarenu“ skoro četiri decenije prije nego što je postala svjetski hit. Zaraznu melodiju proslavila je u Njemačkoj grupa Purko und seine Montenegros!
Ovo je samo jedna od crtica iz velikog albuma, čija je posljednja fotografija podjednako nadrealna–džezorkestar 2014. godine na podgoričkom groblju Čepurci oprašta se pjesmom „Evening Shadow“ („Večernja sjenka“)od majstora džeza, Svetozara Purka Aleksića.
Tog majskog dana pjesma je izvedena baš onako toplo, odmjereno i sjetno, kako ju je sviraogospodin Purko. Ili približno tako, zato što je„veliki šef“ bio autoritet bez premca - od klasičnih muzičara (sin Saša u orkestru Sevilje radi kao vođa kontrabasa, a drugi, Borislav, takođe je kontrabasista), do interpretatora podgoričke sevdalinke, poput Žutog Serhatlića.
Povratak kući
Grupa Purko und seine Montenegros svirala je džez krajem šezdesetih. Majstor na klarinetu insistiraojeda se na ploči „Swing Low“ nađe kvalitetna muzika - šlageri, klasici i standardi za ples. Balans otmenosti i zabave, to je biorecept za uspjeh grupe koja je 1967. godine nastupala u punim plesnim dvoranama najvećih gradova Zapadne Njemačke. A „Macarena“ nije ništa drugo nego džezklasik „Tain't What You Do“, koji je proslavila Ela Ficdžerald.
Podgoričanin Purko Aleksić nije bio samo pionir, obrazovan muzičar koji je još 1959. u Njemačkoj oformio prvi crnogorski bend Monte Negro. Ova grupa,tadapod imenom Die Monte Negros, snimilaje 1963. prvu ploču crnogorskog popa, „Gesehen-Gehört-Begeistert“ („Viđeno, poslušano, oduševljeno“). Godine 1968. svirala je u Moskvi pred 100.000 ljudi!
No, od svega toga bitnija je odluka Purka Aleksića, da se kao ostvaren muzičar vrati u Titograd 1971. godine i postane šef Narodnog orkestra RTV Titograd. Zatim muzički savjetnik u Domu omladine, pa član Simfonijskog orkestra RTV Titograd...
Koliko je to bilo važno za našu muziku, najbolje pokazuje Purkova izvedba „Večernje sjenke“.Veliki šef ugradio je u džez standard jedan diskretan, ali tako osoben orijentalni ton, miris Stare Varoši, ritam grada i mentalitet...
Isti taj senzibilitet lako je prepoznati u interpretacijama podgoričke starogradske muzike, kada su u pitanju Purkovi đaci, koji su stasavali kroz produkciju RT Titograd. Zbog njihovih izvedbi postaje jasno zašto podgorička sevdalinka zaslužuje pažnju modernih muzičarakao što je Damir Imamović.
Big bend
Velikimajstor dobio je Trinaestojulsku nagradu 1981. godine. Nego, ni ovo priznanje, ni činjenica da neke nove generacije ne znaju njegovo ime, ništa to nije bilo pretjerano bitno Aleksiću - spram muzike.
Purkovi đaci i prijatelji, od Vilija Ferdinandija do Žutog Serhatlića, mogu da posvjedoče kako bi Aleksiću sada najprije po meraku bilo da Crna Gora dobije svoj „big bend“ - upravo onakav kakav je Vlado Maraš nedavno prizivao u Objektivu. I to ne radi forme i slike o civilizovanoj zemlji u kojoj se postojanje „big benda“ podrazumijeva - nego zarad budućnosti.
Za nove muzičare spremne da istražuju, igraju se i stasavaju kroz druženje sa mentorima poput Purka. Za neke nove „velike šefove“ i „Večernje sjenke“, savršeno svjetske, a razlivene u tonovima jednog majskog dana, titogradskog i podgoričkog, baš onakvog kao što je bio onaj kada smo se opraštali od Purka Aleksića...Stojan STAMENIĆ
FOTO: Privatna arhiva porodice Aleksić
