Istraživač vašingtonskog Centra za analizu evropske politike ističe da će se Moskva miješati u sve izbore, a da za Srbiju može da se predvidi isti scenario kao i onaj koji se prošle godine uoči izbora desio u Crnoj Gori.
Dijeljenje informacija
Bugajski objašnjava da strategija stabilizacije regiona mora ići u tri faze: prva je borba protiv destabilizirajućih akcija Kremlja, izgradnja funkcionalnih država i integracija u EU i NATO.
- Crnogorska i sve ostale vlade u regionu moraju blisko sarađivati sa SAD i Evropskom unijom kroz efikasne regionalne strategije u okviru kojih obavještajci moraju sarađivati i dijeliti informacije, zajednički raditi u domenu sajber bezbjednosti, borbi protiv korupcije i kontroli bankovnih računa.
Moraju se od strane institucija razotkriti partije, firme, nevladine organizacije i mediji koji blisko sarađuju sa Kremljom - poručuje Bugajski. Ističe da bi bilo dobro pojasniti da se ovdje ne borimo protiv Rusa ili Rusije, već agenata Kremlja.
- Svakako skrećem pažnju, jer to često čujem, da ne koristimo izraz Rusi jer na taj način samo idemo na ruku Putinovoj retorici da smo rusofobi, što nije tačno. Moramo znati o kome ovdje govorimo, to su agenti Kremlja - profesionalci i njihovi pomagači. To nije ruski narod - objašnjava Bugajski.
Sukobi
Ističe da se etničke tenzije moraju kontrolisati.
- Ne smijemo pustiti Bosnu da sklizne u opasne vode, mislim da je novi rat vrlo moguć, jer je etničko pitanje ponovo na agendi. Moskva će se miješati u sve izbore u regionu, a može pokušati i nešto slično u Beogradu što je pokušala na prošlim izborima u Crnoj Gori - upozorava Bugajski.
Prema njegovim riječima, u drugoj fazi stabilizacije regiona, koja podrazumijeva izgradnju funkcionalnih država, i SAD i EU moraju igrati ključnu ulogu, ali se moraju pojačati i pojedinačni napori država, posebno u domenu vladavine prava, podjele vlasti i transparentnosti sudskog sistema.
Bugajski navodi da se integracija regiona u EU i NATO može postići u narednih deset godina.
- EU možda nije idealna struktura za one koji su već članovi, ali za države aspirante obezbjeđuje ekonomski i politički prospertiet. Tvrdim da za region Zapadnog Balkana ovaj put nema alternative. Alternativa je izolacionizam, još veća nesigurnost i sukobi - kaže američki analitičar.
Bugajski upozorava da i u odnosima EU i SAD ima izazova.
Podjele
Prema njegovim riječima, Vašington bi trebalo da izbjegava bilateralne sporazume sa svakom od država Centralne i Istočne Evrope, posebno one koje zanemaruju šire multinacionalne okvire, jer to može da doprinese stvaranju podjela u Evropi, a ide naruku ciljevima Kremlja.
- Takođe, projekat Evrope u više brzina može da potisne zemlje Centralne i Istočne Evrope, koje i sada zaostaju za zapadnim evropskim zemljama.
Varšava, Budimpešta i ostali u ovom dijelu Evrope jasno su stavili do znanja da oni ne žele da uđu u neku sivu zonu i donji sloj Unije.
Bilateralni aranžmani sa Vašingtonom mogu osnažiti ove podjele. Iako Sjedinjene Države treba da se fokusiraju na jačanje NATOa, obnavljanje jakih diplomatskih veza i širenje ekonomskih odnosa sa Centralnom i Istočnom Evropom, vlade ovih zemalja moraju istovremeno izvršavati sve svoje obaveze prema transatlantskim integracijama.
Nijedna vlada ne može da brani svoj nacionalni suverenitet ukoliko odlučno ne brani svoju nacionalnu bezbjednost.
Obaveze svih ovih zemalja prema NATO saveznicima se moraju izvršavati. Da bi ove zemlje bile vidljive za Vašington, moraju finansijski da doprinose NATO-u u skladu sa svojim obavezama, proširuju svoje energetske zalihe i poboljšaju investicionu klimu za američke investitore.
Oni treba da dopru do Vašingtona sa novim inicijativama koje donose korist za obje strane, bez obzira da li na ekonomskom planu ili na širokom frontu bezbjednosti.
Sve u svemu, obje obale Atlantika moraju da pokažu solidarnost i posvećenost ili ćemo rizikovati da doživimo novo doba nesigurnosti u Evropi - poručuje Bugajski.
M. JOVIĆEVIĆ
