Uvijek sam žalio ljude koji nikada nijesu pogledali nijedan od filmova Ernsta Lubiča. Propustili su velika filmska zadovoljstva - kazao je jednom prilikom istančani režiser Piter Bogdanovič. Možda možemo da pronađemo autore sličnog senzibiliteta ako počnemo da kopamo po filmskoj istoriji, ali malo je režisera koji su uspjeli da stvore takve „komedije naravi“ kakve je nanizao Lubič.
Lubič je bio iznimno ciničan režiser, ali znao je da to upakuje na vrlo elegantan način. Odatle i čuveni opis „Lubičov dodir“ koji filmofili i kritičari koriste da opišu djela skovana od elegantnog cinizma.
Zaboravljeni autorDovoljno je da znate da je Bili Vajlder uokvirio rečenicu „Kako bi Lubič to uradio?“ u svojoj kancelariji. Kada je Lubič služio ovakvom velikanu kao inspiracija, možete lako da zamislite o kakvom je filmskom geniju riječ.
Nažalost, mnogi filmofili su zaboravili na slavnog Ernsta Lubiča koji je preminuo davnog 30. novembra 1947. godine. To naravno ne znači da fenomenalni Njemac ne zaslužuje da obilježimo 70 godina od njegove smrti podsjećajući se njegovih nezaobilaznih filmova. Naprotiv. Ovo malo sjećanje na njega počiva na nadi da će narednih godina porasti broj filmofila kojima se pale lampice na pomen imena velikog Ernsta Lubiča.
Greta GarboGodine 1939. Lubič je lansirao jedno od ključnih režiserskih ostvarenja. Film „Ninotchka“ obilježio je karijeru Grete Garbo. Budućida joj je ovo bila prva uloga u komediji, režiserov potez djelovao je malo čudno. Međutim, upravo u tome leži majstorstvo Ernsta Lubiča. Sjajni autor je tačno znao dačudnjikava uloga sovjetske izaslanice mora da padne u krilo Grete Garbo. Ova dramatizacija, tada atipična za jednu komediju, kruna je Lubičove kreativne strategije.
Mekana komedijaFilm „You've Got Mail“ sa Tomom Henksom i Meg Rajan je sada mnogo popularniji, alimnogo je zanimljivija i bolja preteča ovog ostvarenja. Lubičov film„The Shop Around the Corner“, adaptacija mađarskog pozorišnog komada, jedna je od najzanimljivijih komedija iz četrdesetih godina prošlog vijeka. Sada možda može da vam djeluje premekano ili čak patetično, ali zapravo ima onaj prepoznatljivi, jedinstven karakter koji fali mnogim modernim komedijama. Lubič je za ubjedljivost filma ostao dužan glumačkom dvojcu, Džejmsu Stjuartu i Margaret Salivan, koji su ovaj fantastični scenario učinili lakimi ikonskim.
Džeparoško djelo
Prošlo ječak 85 godina od premijere Lubičove čuvene „džeparoške“ komedije, filma „Trouble in Paradise“koji ostaje njegovo estetski najvažnije djelo. Fenomenalni Herbert Maršal i Mirijam Hopkins zasijali su u ovoj noarskoj komediji. Gotovo da su uspjeli da zasjene Lubičovu vještinu inovativnog kadriranja i upotrebe scenarija.
Hamletovski šamar
Lubičovo ostvarenje „To Be or Not to Be“ iz 1942. godine donosi priču o grupi glumaca iz varšavskog teatra koji koriste pozorišno znanje da se izvuku iz kandži okupatora. Pored očigledno dobrog scenarija ifotografije Rudolfa Matea, kvalitet ovog hamletovskog filmskog šamara leži u odličnom kastingu i glumačkoj ekipi sa Džekom Benijem na čelu.
Zvjezdana trojka
U komedijama sa početka famoznih tridesetih godina prošlog vijeka uglavnom su rotirane slične teme, pa je režiserima ostajalo da provuku magične segmente i učine ih gledljivim. Lubič je 1933. godine uzeo „Design for Living“, zanimljivo teatarsko djelo Noela Kaurda. Pretvorio ga je u istoimenu komediju „Lubičovog dodira“. Film o neodlučnoj ženi koja počinje prijateljske veze sa zgodnim muškarcima dočekan je na nož pojedinih kritičara, ali ne i publike. Činjenica da su glavne uloge iznijele već uveliko poznate face - Geri Kuper, Fredrik Marč i Mirijam Hopkins - bila je dovoljna da ovo ostvarenje bude zapamćeno kao jedna od Lubičovih boljih komedija.
Glumački koraci
Prije prelaska u Holivud, tokom Prvog svjetskog rata i dvadesetih godina prošlog vijeka, period plodne njemačke kinematografije nije obilježila Lubičova režija nego gluma. Režiser je igrao u „slapstick“ komedijama, i to uvijek istog lika - Salija, stereotipnog Jevreja iz Njemačke. Filmovi u kojima je Lubič glumio su sada uglavnom zaboravljeni ili izgubljeni. Razloga je mnogo, ali jedan se posebno ističe. Čudnjikave, smiješne i kontroverzne antisemitske poruke, kojih u ovim ostvarenjima itekako ima, nijesu baš svakome bile po volji.
L. MURSELJEVIĆ
FOTO: lamadraza.ugr.es / pinterest.com / moviediva.com / artforum.com
