"Obraćam Vam se ovim putem sa ciljem da Vas upoznam sa dramatičnim posljedicama eventualnog usvajanja Zakona o planiranju prostora i izgradnji objekata. Predlog zakona o planiranju prostora i izgradnji objekata je do sada neviđena centralizacija i svojevrsni atak na Evropsku povelju o lokalnoj samoupravi, Ustav Crne Gore, kao i krovne zakone kojima se uređuju nadležnosti lokalnih samouprava i proces decentralizacije.
Ukoliko se usvoji pomenuti Predlog zakona, suštinski će lokalne samouprave biti svedene na nivo mjesnih zajednica, jer će doći do centralizacije nadležnosti, odnosno velika moć će biti skoncentrisana u rukama Vlade i resornog Ministra. Ovim Predlogom zakona ukida se autonomnost jedinica lokalne samouprave - opština, Glavnog grada i Prijestonice – u oblasti planiranja i uređenja prostora izgradnji objekata. Cjelokupna planska dokumenta donosila bi se isključivo na državnom nivou, a nadležno Ministarstvo izdavalo bi urbanističko-tehničke uslove za sve objekte, pa čak i donosilo Program privremenih objekata i izdavalo urbanističke uslove za iste. Navedeno će usloviti veliku koncetraciju moći u rukama jednog čovjeka, nadležnog ministra, što smatram veoma opasnim po buduće procese.
Nakon eventualnog usvajanja predloženog zakona, sa pravom se postavlja pitanje: zašto uopšte postoje lokalni izbori? Zašto građani biraju lokalne vlasti? Zašto su građani dali mandat i povjerenje određenim subjektima da upravljaju procesima na lokalnom nivou, ako im se sada oduzima najveći dio tih nadležnosti?
Nema dileme da usvajanjem pomenutog Predloga zakona, koji je u suprotnosti sa Evropskom poveljom, Ustavom i zakonima, DPS očito želi da kupi vrijeme kako bi pokušali da rasprodaju preostala prirodna bogatstva, posebno na crnogorskom primorju. Predlog zakona o planiranju prostora i izgradnji objekata je odgovor DPS-a na gubitak vlasti u Budvi, Kotoru i Herceg Novom, ali i priznanje straha od gubitka lokalnih izbora u narednom periodu, zaključno sa izborima u Glavnom gradu.
Ustavom Crne Gore jemči se pravo na lokalnu samoupravu. Ustavom se, takođe, utvrđuje da pravo na lokalnu samoupravu obuhvata pravo građana i organa lokalne samouprave da uređuju i upravljaju određenim javnim i drugim poslovima, na osnovu sopstvene odgovornosti i u intereseu lokalnog stanovništva.
Polaznu osnovu za uređivanje ovih odnosa, prihvatanje evropskih standarda i evropskih vrijednosti kada je u pitanju oblast lokalne samouprave svakako predstavlja Evropska povelja o lokalnoj samoupravi, koju je Savjet Evrope donio u Strazburu 1985. godine.
Skupština Crna Gore 2008. godine donijela je Zakon o potvrđivanju Evropske povelje o lokalnoj samoupravi, a potom i Zakon o potvrđivanju dodatnog protokola uz Evropsku povelju o lokalnoj samoupravi o pravu učešća u poslovima lokalnih vlasti, čime su ta dva međunarodna dokumenta postala sastavni dio unutašnjeg pravnog poretka Crne Gore.
Jasnu orjentaciju za vođenje politike Vlade Crne Gore u oblasti lokalne samouprave predstavljaju načela sadržana u preambuli Evropske povelje, kojima se izražava: da je pravo građana da sudjeluje u vođenju javnih poslova jedan od osnovnih demokratskih principa; da je najneposrednije ostvarivanje ovog prava moguće upravo na lokalnom nivou; da samo lokalne vlasti sa stvarnim odgovornostima mogu da osiguraju upravu koja će biti efikasna i bliska građanima; da je očuvanje i jačanje lokalne samouprave doprinos izgradnji Evrope zasnovane na načelima demokratije i decentralizacije vlasti. Dakle, decentralizacija je nužan proces i osnovni princip Evropske povelje o lokalnoj samoupravi. Taj princip sadržan je i u mnogim dokumentima Vlade Crne Gore.
Međutim, u praksi, suprotno Ustavu Crne Gore i navedenim načelima Evropske povelje, Vlada Crne Gore već godinama dezavuiše sistem lokalne samouprave, i posebnim zakonima vrši centralizaciju poslova iz nadležnosti lokalne samouprave. Najdrastičniji primjer za to jeste, svakako, Predlog zakona o planiranju prostora i izgradnji objekata, kojim je izvršena potpuna centralizacija poslova planiranja prostora i izgradnje objekata, koje je do sada obavljala opština.
Naime, sistemskim zakonom o lokalnoj samoupravi propisano je da opština, u okviru izvornih nadležnosti, donosi Plan i program razvoja, donosi lokalna planska dokumenta, donosi prostorno-urbanističke i druge planove, donosi Program uređenja prostora. Takođe, sada važećim Zakonom o planiranju prostora i izgradnji objekata utvrđene su brojne izvorne nadležnosti organa jedinice lokalne samouprave kada je u pitanju donošenje lokalnih planskih dokumenata, sprovođenje planskih dokumenata i izgradnja objekata.
U postupku utvrđivanja Predloga naznačenog zakona, Vlada je na najgrublji način prekršila odredbe člana 13 Zakona o lokalnoj samoupravi, kojim je propisano: „U pripremi zakona i drugih akata kojima se utvrđuje položaj, prava i obaveze lokalne samouprave, naročito u oblastima utvrđenim ovim zakonom, obezbjeđuje se izjašnjavanje opština“.
U pripremi Predloga zakona o planiranju prostora i izgradnji objekata, Vlada i nadležno ministarstvo nijesu obezbijedili izjašnjavanje niti ijedne opštine u Crnoj Gori. Zbog istog, ukoliko bi aktuelna većina u Skupštini Crne Gore donijela predloženi Zakon o planiranju prostora i izgradnji objekata, a da prethodno u pripremi zakona nije obezbijeđeno izjašnjavanje opština, dovela bi se u pitanje ustavnost i zakonitost tako donesenog zakona.
Imajući u vidu prethodno navedeno i sve negativne posljedice koje može da izazove usvajanje pomenutog predloga zakona, smatram da je u interesu svih građana Crne Gore da se Predlog zakona o planiranju prostora i izgradnji objekata povuče iz skupštinske procedure".
