U program dualnog obrazovanja biće uključeni učenici koji se obrazuju po obrazovnim programima: Pekar, Frizer, Automehaničar, Autoelektričar, Obrađivač plemenitih metala, Kuvar, Konobar, Zavarivač, Monter telekomunikacionih sistema, Prodavac, Instalater sanitarnih uređaja, grijanja i klimatizacije, Zavarivač i Bravar.
Dualno obrazovanje podrazumijeva naknade za učenike: Imajući u vidu značaj saradnje sa poslodavcima u realizaciji praktičnog obrazovanja i važnost njihovog aktivnog uključivanja u praktično obrazovanje, skorim izmjenama Zakona o stručnom obrazovanju predviđeno je da se Budžetom obezbjeđuju sredstva za naknade učenicima prvog i drugog razreda u dualnom obrazovanju.
Naknade u trećem razredu su obaveza poslodavca. Naknada učeniku u dualnom obrazovanju je za prvi razred najmanje 10% prosječne neto zarade, najmanje 15% za drugi razred i najmanje 20% u trećem razredu.
„Dualno obrazovanje uvedeno je u obrazovni sistem propisima iz 2002. godine. Školske 2004/2005. godine upisana je prva generacija učenika u dualnom obrazovanju, programi Frizer i Automehaničar. U dvije naredne godine nastavljen je upis učenika u ove programe, te je ukupno u dualnom obliku obrazovanje završilo oko 127 učenika. Upis je prekinut školske 2008/2009. godine, jer nije bilo dovoljnog interesovanja poslodavaca”, rekao je za Portal Analitika Veljko Tomić - generalni direktor Direktorata za opšte srednje, srednje stručno i obrazovanje odraslih u Ministarstvu prosvjete.
Kako je organizovano dualno obrazovanje u Crnoj Gori: U školskoj 2017/2018. godini dualno obrazovanje realizovaće se za 14 obrazovnih programa III stepena.
“Za ovaj vid obrazovanja prijavilo se 184 učenika prvog razreda i 95 učenika drugog razreda i 6 učenika trećeg razreda. Posebno je važno istaći da se za uključivanje u dualno obrazovanje prijavilo 111 poslodavaca, od kojih je 100 prošlo provjeru ispunjenosti materijalno-tehničkih i kadrovskih uslova koje je neophodno ispuniti kako bi se moglo sprovoditi obrazovanje učenika. Narednih dana, učenici, odnosno njihovi roditelji, potpisaće individualni ugovor o praktičnom obrazovanje”, kaže Tomić.
Prema njegovim riječima, u dualnom obrazovanju učenici prvog razreda su jedan dan kod poslodavca, u drugom razredu dva dana i u trećem razredu tri dana. Kod dualnog obrazovanja poslodavac je zadužen da obrazuje učenika u skladu sa važećim programom, a provjera postignuća učenika radi prelaska u sljedeći razred obavlja se na kraju nastavne godine i u provjeri učestvuju poslodavac i škola.
Dužnosti poslodavca su da osigurava uslove da učenik kroz redovno pohađanje praktičnog obrazovanja može steći vještine i kompetencije, u skladu sa programom; vodi evidenciju i dokumentaciju o prisustvu/pohađanju časova i postignućima učenika u toku praktičnog obrazovanja; obezbijedi zaštitu za vrijeme praktičnog obrazovanja u skladu sa propisima kojima se reguliše zaštitu na radu i upoznati učenika sa tim propisima i brine o zdravlju učenika u toku rada.
Poslodavac treba da omogući nastavniku iz škole da neposrednim uvidom i uvidom u dokumentaciju prati realizaciju praktične nastave.
Dualno obrazovanje se sprovodi u 12 opština i 16 stručnih i mješovitih škola:
JU Srednja stručna škola „Spasoje Raspopović“, JU Srednja stručna škola „Ivan Uskoković“, JU Srednja stručna škola „Sergije Stanić“ iz Podgorice, zatim JU Srednja elektro-ugostiteljska škola iz Bara, JU Srednja stručna škola i JU Prva Srednja stručna škola iz Nikšića, JU Srednja stručna škola i JU Srednja elektro-ekonomska škola iz Bijelog Polja, JU Srednja stručna škola iz Rožaja, JU Srednja stručna škola iz Pljevalja, JU Srednja stručna škola „Vukadin Vukadinović“ iz Berana, JU Srednja mješovita škola „Mladost“ iz Tivta, JU Srednja mješovita škola „Bećo Bašić“ iz Plava, JU Srednja mješovita škola „Ivan Goran Kovačić“ iz Herceg Novog i JU Srednja mješovita škola “Danilo Kiš”, Budva.
Ministarstvo dodijelilo oko 130 stipendija za deficitarna zanimanja: Ministarstvo prosvjete je u junskom upisnom roku učenicima stručnih škola koji se obrazuju za deficitarne kvalifikacije dodijelilo 87 stipendija. Stipendije su dobili učenici koji se obrazuju po obrazovnim programima Kuvar, Konobar, Monter telekomunikacionih sistema, Vodoinstalater i Keramičar, a završen je i konkurs za dodjelu još 43 stipendije.
U toku opremanje stručnih škola modernom opremom: Oprema u vrijednosti 345.000 eura za realizaciju obrazovnih programa iz oblasti mehatronike, elektrotehnike, tekstilstva, ugostiteljstva i poljoprivrede značajno će unaprijediti srednje stručno obrazovanje u Crnoj Gori. Finansira 85% iz sredstava iz Instrumenata za pretpristupnu pomoć (IPA), a 15% iz nacionalnih sredstava kroz Operativni program „Razvoj ljudskih resursa 2012-2013“, oprema će se koristiti za realizaciju novih modularizovanih obrazovnih programa, ali i postojećih.Oprema se dodjeljuje sljedećim školama: JU Srednja stručna škola, Bar i JU Obrazovni centar, Šavnik, dobiće opremu iz sektora poljoprivrede, ukupne vrijednosti od 29.870,20 eura; JU Elektro-ekonomska škola, Bijelo Polje, i JU Srednja stručna škola, Berane, dobiće opremu iz sektora elektrotehnike, ukupne vrijednosti od 26.830,00
P.Zeura; JU Srednja škola “Spasoje Raspopović”, Podgorica, dobiće opremu iz sektora tekstila, ukupne vrijednosti od 72.285,00 eura; JU Ekonomsko-ugostiteljska škola, Nikšić i JU Škola za srednje i više stručno obrazovanje “Sergije Stanić”, Podgorica, dobiće opremu iz sektora ugostiteljstva, ukupne vrijednosti od 59.644,00 eura.
Prema planu, JU Srednja stručna škola „Ivan Uskoković“, Podgorica dobiće opremu u vrijednosti od 154.362,62 eura. Ona će se moći koristiti i za realizaciju drugih programa iz oblasti automatskog upravljanja i regulisanja, mašinstva, elektronike…
P.Z.
