“U skladu sa zakonskim propisima i propisanom metodologijom mjerenja, obrade uzoraka i rezultata, podatke sa mjernih stanica nakon validacije, CETI koji u skladu sa članom 7 Zakona o zaštiti vazduha ("Službeni list CG", br. 25/10, 43/15) vrši sprovođenje godišnjeg programa praćenja kvaliteta vazduha na mjernim mjestima u državnoj mreži uspostavljenoj za praćenje kvaliteta vazduha, dostavlja Agenciji za zaštitu prirode i životne sredine mjesečni izvještaj o kvalitetu vazduha do 15. u mjesecu za prethodni mjesec.
Tzv. nevalidirani podaci, jer se radi o izvještavanju u realnom vremenu sa automatskih analizatora, su dostupni građanima na sajtu Agencije 24 časa bez prekida, osim u slučajevima objektivnih okolnosti koje su izazvane kvarom opreme, nestankom električne energije ili prekidom internet komunikacije, što je sada slučaj sa analizatorom koji mjeri koncentraciju PM10 čestica u realnom vremenu na mjernom mjestu u Podgorici, i u kvaru je. Napominjemo da se mjerenje koncentracije ovog polutanta vrši neprekidno, drugom, referentnom metodom, koja iziskuje laboratorijsku obradu uzoraka.
Zbog aktuelne situacije ubrzan je postupak laboratorijske obrade uzoraka sa mjernog mjesta u Podgorici.
Veliki broj požara koji su bili aktivni na teritoriji opštine Podgorica, posebno poslednjih desetak dana avgusta, negativno su uticali na kvalitet vazduha. Na osnovu rezultata koje nam je dostavio Centar za ekotoksikološka ispitivanja u periodu od 01-27. avgusta tokom 12 dana evidentirana su prekoračenja granične vrijednosti za srednju dnevnu koncentraciju PM10 čestica.
Kako smo ranije saopštili, očekivana su prekoračenja granične vrijednosti ovog polutanta, imajući u vidu meteorološke prilike, površinu koja je zahvaćena požarima i višednevne, kontinuirane emisije ovog polutanta koji je u konkretnom slučaju rezultat sagorijevanja biljne mase, najviše niskog rastinja i trave.
Najveće koncentracije PM10 čestica u vazduhu tokom pomenutog perioda su izmjerene 25., 26. i 27. avgusta, i kretale su se od 110,4 µg/m3 do 123,19 µg/m3 (granična srednja dnevna koncentracija iznosi 50 µg/m3). Osim pomenutih datuma, prekoračenja granične vrijednosti registrovana su i 6. (57,06 µg/m3), 7.(55,80 µg/m3), 8.( 57,78 µg/m3), 11.( 52.61 µg/m3), 12.(73,48 µg/m3), 19.( 65,31 µg/m3), 20.( 55,79 µg/m3), 23. (53,07 µg/m3) i 24. (73,75 µg/m3) tekućeg mjeseca.
Savjetujemo građanima da slijede preporuke koje je za slučaj pogoršanja kvaliteta vazduha izdao Institut za javno zdravlje Crne Gore i nalaze se na sajtu pomenute institucije kao i na sajtu Agencije.
U istom periodu, koncentracija ugljen(II)oksida CO (ugljen monoksida) kretala se u opsegu od 01-1,66 mg/m3 i bila je ispod propisane vrijednosti za zaštitu zdravlja koja iznosi 10 mg/m3.
Podatke sa ostalih mjernih stanica dobićemo nakon laboratorijske obrade uzoraka i validacije podataka u okviru Mjesečnog izvještaja o kvaliteu vazduha za avgust.
Mjerna stanica na lokaciji Nova Varoš je u funkciji i nije imala prekida u radu. Zbog manjih tehničkih problema došlo je do prekida veze između stanice i web stranice Agencije, ali je taj problem u najkraćem roku riješen i podaci o kvalitetu vazduha sa automatskih analizatora su dostupni javnosti, osim kao što smo prethodno naveli, podaci o koncentraciji PM10 čestica u realnom vremenu, jer je analizator u kvaru.
Kako smo dobili informaciju od ovlašćenog servisa da je popravka pomenutog instrumenta neisplativa, urgento ćemo zahtijevati da se budžetom za 2018. godinu odobre sredstva za nabavku novog analizatora. U međuvremenu, uz podržku CETI-ja potrudićemo se da informacije o koncentraciji PM10 čestica sa mjernog mjesta u Podgorici budu dostupne javnosti na nedeljnom nivou.
Kao trajno rešenje, očukemo realizaciju projekta ,,Jačanje kapaciteta za upravljanje kvalitetom vazduha u Crnoj Gori’’ (Strengthening the capacities for Air Quality management in Montenegro - IPA 2014 National Programme Montenegro 2014) koja je upravo započela, u čijoj će prvoj fazi biti izrađena studija, na osnovu svih raspoloživih podataka u cilju revizije postojeće Državne mreže za praćenje kvaliteta vazduha. U okviru pomenutog projekta izvršiće se revizija zona kvaliteta vazduha i definisati lokacije za 10 automatskih stacionarnih stanica (sadašnjih 7 + EMEP stanica / stanica za praćenje prekograničnog zagađenja vazduha i dvije nove stanice).
Nakon završetka ovih aktivnosti u okviru istog projekta slijedi nabavka nedostajuće opreme u vrijednosti od 1 milion eura, odnosno nabavka novih analizatora i dvije automatske stacionarne stanice za kvalitet vazduha kojima će upravljati Agencija za zaštitu prirode i životne sredine kao i nabavka laboratorijske opreme za Zavod za hidrometeorologiju i seizmologiju i kompletna prateća oprema za EMEP stanicu koja je takođe u nadležnosti Zavoda za hidrometeorologiju i seizmologiju”, navodi se u saopštenju Agencije za zaštitu prirode i životne sredine.
