Mnogo je dokaza za potvrdu ove teze, počev od tajminga objave Mandićevog teksta koji se poklopio sa najavama o izradi dokumenta čiji je pokrovitelj zvanični Beograd, sve do medijske pompe koja je pratila tu najavu. Iako zvanično u Srbiji tvrde da još ,,niti jedno slovo nije stavljeno u deklaraciju“, iz Nove srpske demokratije je brže-bolje saopšteno da će i njihov lider Andrija Mandić učestvovati u izradi tog dokumenta. Stoga je Mandićevo javno obraćanje - svojevrsna platforma Nove za izradu tog dokumenta kojim se ponovo pokušava internacionalizovati pitanje položaja Srba u Crnoj Gori.
Mandić je u autorskom tekstu ispostavio četiri ključna zahtjeva za ,,potpunu ravnopravnost srpskog naroda u Crnoj Gori“: ustavno-pravno definisanje položaja srpskog naroda kao konstitutivnog, ustavno definisanje srpskog jezika i ćiriličnog pisma kao službenog, proporcionalnu zastupljenost Srba u institucijama sistema u skladu s rezultatima popisa i posebni sistem specijalnih veza sa Srbijom. Za prva dva zahtjeva je u pravnom smislu potrebna prilično komplikovana procedura izmjene ustava, dok treći i četvrti zahtjev - potpuno isključuju prvi!
Jer, ako bi izmjenama ustava bilo zapisano da su Srbi u Crnoj Gori konstitutivan narod, zbog čega se onda ispostavlja zahtjev o proporcionalnoj zastupljenosti ili specijalnim vezama sa Srbijom kada su to prava koja spadaju u korpus manjinskih prava? Ta manjinska prava su, između ostalog, predviđena crnogorskim ustavom na koji se i pozvao predsjednik Srbije Aleksandar Vučić, obilato dajući novac poreskih obveznika Srbije – skoro tri i po miliona eura - za osnivanje ,,Srpske kuće“, gdje će, kako je najavljeno, biti smještene sve institucije srpske kulture. Čudna pravno-politička mje- šavina uslova. Ispada da se platformom objavljenom u državnoj „Politici“ lider Nove srpske demokratije istovremeno zalaže da Srbi u Crnoj Gori budu konstitutivni narod i da ostvaruju prava kao nacionalna manjina?!
Ali, to je tek dio priče. Zahtjevi Andrije Mandića ugrožavaju osnovnu ustavnu tekovinu savremene Crne Gore – koncept građanske države. Naime, u članu 2 Ustava, Crna Gora je definisana kao građanska država gdje je građanin koji je crnogorski državljanin - nosilac suvereniteta. Nema, dakle, ,,konstitutivnih naroda“, već je naša država po Ustavu građanska država, u kojoj manjine, ako se za to izjasne, koriste prava koja im pripadaju i koja su im garantovana. Zato je Mandićev zahtjev za konstitutivnošću srpskog naroda politički destruktivan, jer neodoljivo liči na pokušaj ,,dejtonizacije“ Crne Gore, po uzoru na Bosnu i Hercegovinu.
Dejtonskim sporazumom u Bosni je građanin poništen, mnogi će Bosanci reći i poni- žen, a pripadništvo naciji izdignuto na nivo modela uređenja države u kojoj su tri nacije slabašnim šavovima povezane. Sličan princip, primijenjen u Crnoj Gori, značio bi i početak razgradnje građanskog društva i, na kraju, vodio ka razgradnji Crne Gore kao države. Zato je zatjev za konstitutivnošću naroda neka vrasta prizivanja loše prošlosti Balkana.
Opširnije u Pobjedi...
