Džejn Ostin ostala je anonimus svojom odlukom tokom turbulentne književne karijere, iako sada, 200 godina poslije smrti čuvene autorke, njena djela predstavljaju najvažniji dio engleske književnosti. Prepoznatljiva je po nepopravljivo romantičnim ali za njeno doba realističnim djelima ali - ako se može vjerovati teorijama - Ostin je bila daleko od zanesenih figura koje je s lakoćom opisivala. Međutim, karakter joj nije mnogo poremetio planove – Ostin je bila i ostala književnica koja slama srca ženama i ostavlja im nepobjedivu i često patetičnu nadu u ljubav.
Priče njenih junakinja rado su viđene na velikom platnu, pa se uoči 200. godišnjice smrti Džejn Ostin, koja je preminula 18. jula 1817, valja prisjetiti najboljih filmskih i TV adaptacija njenih djela.
Garson i Olivije
Roman „Gordost i predrasude“ je apsolutni pobjednik po broju adaptacija Džejn Ostin. Prvi put je adaptiran 1938, ali mnogo je poznatiji film rađen dvije godine kasnije. Fenomenalna Grir Garson i Lorens Olivije odigrali su famozne uloge Elizabet Benet i Ficvilijama Darsija u istoimenom filmu u režiji Roberta Leonarda. Kritičari su tada pisali kako je Garson „skinula“ Elizabet do posljednje stranice, a Olivije je uspio da bude arogantniji Darsi nego što bi to čak i sama Ostin željela. Nakon ove adaptacije počela je lavina.
U posljednje tri decenije djela Džejn Ostin često se vrte na TV ekranima i filmskim platnima po Evropi i Americi. Broj adaptacija njenih romana jeste ogroman, ali iz tog mora možemo lako izdvojiti filmske ribe koje bi Ostin rado potpisala zbog zanimljive režije, mini-izmjena teksta ili jakih glumačkih parova koji su uspjeli da iznesu zadate uloge.
Nezaobilazni Firt
Pored Leonardove adaptacije knjige „Gordost i predrasude“, filmofili se sada vraćaju samo na dvije. Prva je nezaobilazni TV serijal britanske kuće BBC sa Dženifer Ili i tada nepoznatim Kolinom Firtom. Publika je toliko zavoljela ovu verziju iz 1995. da se niko godinama nije usudio da pokuša da iznenadi novom adaptacijom. Ipak, u igru je upao talentovani Džo Rajt i snimio zanimljiv film sa Kirom Najtli u ulozi zahtjevne Elizabet i potpuno nepoznatim Metjuom Mekfejdenom koji se pokazao kao idealan Darsi.
Kada govorimo o romanu „Razum i osjećajnost“, vizuelni pobjednik u adaptiranju je jasan po difoltu. To je istoimeno ostvarenje Ang Lija iz 1995. godine. Fenomenalne Kejt Vinslet i Ema Tompson prenijele su poznate sestre Dešvud do posljednje rečenice.
Paltrou i Kaming
Iako se činilo da filmsko kolo igra oko romana „Gordost i predrasude“ i „Razum i osjećajnost“, bilo je rado viđenih rediteljskih skretanja. Jedno od najpoznatijih je istoimena adaptacija romana „Ema“ sa Gvinet Paltrou i Alanom Kamingom u glavnim ulogama. Takođe, ne treba zaboraviti ni pokušaj kanadske rediteljke Patricije Rozeme, pripadnice novog talasa Toronta, da adaptira težak roman „Mensfild park“ 1999. godine.
S obzirom na to koliki je pečat Džejn Ostin ostavila na svjetsku književnost, zainteresovanost za njene romane sigurno neće pasti, niti će se reditelji umoriti od adaptacija njenih djela. Samo nam ostaje pitanje - ko je sljedeća Elizabet, a ko Darsi.
L. M.
Loša biografija
Mnogi autori nijesu se usudili da ekranizuju život slavne književnice zbog manjka informacija o njenom životu i načinu stvaranja i straha da ne pogriješe. Ipak, engleski reditelj Džulijan Džerold snimio je film „Becoming Jane“ 2007. godine, pažljivo opisujući život književnice kroz ne baš konkretnu En Hatavej. Film je opravdano veoma loše prošao kod kritičara, ali to ipak nije umanjilo zainteresovanost publike širom svijeta da zaviri u tajni život čuvene Engleskinje.
FOTO: moviefanfare.com / independent.co.uk / theaustralian.com.au
