Profesor Pešić ističe da odlazak stručnjaka ili „odliv mozgova“ jeste boljka malih sredina, ali i pojava koja je karakteristična za sve zemlje koje se nalaze u tranziciji, ali i u razvijenim državama.
Problem
– Normalno je da mladi ljudi koji su uspješni traže sredinu u kojoj se mogu najbolje i najbrže ostvariti. Male sredine uvijek imaju strah da će im „mozgovi“ otići, a opet imaju problem kad oni ostanu u njoj – navodi Pešić taj donekle paradoks i jaz.
Prema njegovim riječima, treba istaći da Crna Gora ipak ima ubjedljivo najmanji „odliv mozgova“ u odnosu na region.
– To bi trebalo takođe nešto da nam govori. Najveći „odliv mozgova“ bilježimo među završenim studentima, najmanji među naučnicima. Danas bilo gdje u svijetu, malo ko od stručnjaka koji su bez referenci u međunarodnim časopisima (koji su na svjetskim univerzitetima referentni za naučnu karijeru), će otići u inostranstvo da se nađe u utakmici sa najboljima u svojoj naučnoj oblasti – ističe Pešić.
Prema njegovim riječima, nije ništa novo reći da razvijene zemlje često uzimaju najbolje studente iz drugih zemalja, a da prethodno ništa nijesu uložile u njihovo školovanje, koje, primjera radi, za jednog elektroinženjera traje 18 godina.
On, ipak, ističe da sam po sebi „odliv mozgova“ nije nužno loš po male zemlje, jer mreža kontakata u inostranstvu, koje oni ostvaruju, može da predstavlja veliki benefit za razvoj država.
– Univerzitet Crne Gore realizuje svoju obrazovnu i naučnu funkciju u okviru evropskog obrazovnog prostora i evropskog istraživačkog prostora, tako da je normalno da naši završeni studenti traže svoje mjesto na evropskom tržištu rada. Za očekivati je da države sa slabom ekonomijom imaju problem sa zapošljavanjem završenih visokoškolaca, ali to ne znači da takve države ne mogu da imaju veoma uspješne univerzitete. Osnovna uloga univerziteta je da obezbijedi i održi visok kvalitet nastave i obrazovnog procesa, i drugo univerzitet posebno u malim državama ima svoju društvenu misiju. Reformama koje su sprovedene na Univerzitetu u zadnje tri godine postavljena je osnova za jedan takav univerzitet – kazao je Pešić.
Na pitanje da li ima primjera da država ponovo „uveze“ iskusne kadrove koji su potekli odavde, a stekli veliko iskustvo, Pešić ističe da je pozitivno što veliki broj naših naučnika koji rade u inostranstvu ističu spremnost i želju da se povežu i sarađuju sa pojedincima i istraživačkim timovima u Crnoj Gori.
– To je potencijal koji treba iskoristiti. Međutim i kod privlačenja naučnika iz inostranstva, i posebno u zapošljavanju mladih ljudi u naučnim institucijama u Crnoj Gori, treba ipak biti realan i sagledati koliko su prije svega razvojni kapaciteti Univerziteta koji su, kao i svugdje u svijetu, određeni finansijama. Ne postoji univerzitet u svijetu koji ima više od 20.000 studenata i preko 1.200 akademskog i administrativnog osoblja, sa budžetom ispod 100 miliona eura. Da ne govorim o tome koliki su budžeti takozvanih istraživačkih i razvojnih univerziteta. Nastavno i istraživačko osoblje je danas u velikoj mjeri opterećeno velikim brojem i časova i studenata kao i obavezama koje se pojavljuju pred njima kad je riječ o naučnom usavršavanju –kaže Pešić.
(opširnije u Pobjedi)
