Najupečatljiviji primjer je fejsbuk stranica „Legende devedesetih“, gdje se ispod fotografija Đorđa Božovića Giške, Ljube Zemunca, Branislava Matića Belog, boksera Zorana Šijana i Miodraga Gidre Stojanovića nalaze pretežno pozitivni komentari.
- Ljudine, nema šta... Fer i sportski, ovi danas ne znaju za ferku... Vitezovi među kriminalcima - samo su neki od komentara u kojima se najviše veliča takozvani „kodeks časti“, kojim su tadašnji žestoki momci zasluživali ovakvo „poštovanje“.
Kriminolog Dobrivoje Radovanović kaže da su takozvani „žestoki momci“ do devedesetih godina imali poseban imidž jer nijesu bili dio organizovanog kriminala.
- Devedesetih godina je počela vladavina organizovanog kriminala koji je stvorila država, a organizovani kriminal napravio je svoju sub-kulturu, kako bi imali što veći uticaj na politiku, policiju i pravosuđe - kaže Radovanović.
Ta sub-kultura, kako objašnjava Radovanović, ima svoj način komunikacije, svoj jezik. Tako su žestoki momci postali pripadnici klanova, kontroverzni biznismeni...
Zbog toga ispod fotografija vodećih kriminalaca na pomenutoj fejsbuk stranici nema komentara: „Okorjeli kriminalac, lopov, ubica“. A kada ih ima, u njihovom potpisu su imena žrtava dotičnih „žestokih momaka“.
Većina i sada u njima vidi heroje ulice, a diskutabilan vrjednosni stav najbolje ilustruje komentar ispod fotografije jednog od vodećih kriminalaca devedestih: „Kako pobi toliko jakih ljudi, a nastrada od one 'jajare'“?
Po sličnom principu, beogradski asfalt se devedesetih godina pretvorio u beogradsko podzemlje. Pravila su se mijenjala i danas je došlo do toga da se ne preza čak ni od ubistva članova porodice konkurenta iz suparničkog klana, a posljednje pucnjave na ulicama ukazuju i da se u obračunima ne preza ni od toga što mogu da stradaju slučajni prolaznici, čak i djeca.
U Novom Sadu su u februaru 2015. u klasičnoj uličnoj sačekuši ubijeni Nenad Opačić, vođa veterničkog klana, ali i njegova supruga Jasmina. Teodora Kaćanski, fitnes instruktorka ubijena je u novembru dok je preparkiravala „rendž rover“ svog dečka Nenada Stevića. Ubijena je greškom umjesto njega, ili namjerno da bi se on „doveo u red“. Milomir Jovanović, koji se dovodi u vezu sa narkoticima, ubijen je hicem iz snajpera dok se poslije sahrane prijatelja na sopotskom groblju kretao ka svom džipu. Niko Uskoković upucan je u Novom Sadu ispred osnovne škole i to u momentu dok je iza njega, u džipu, sjedio njegov desetogodišnji sin.
Momci s beogradskog asfalta su prije devedesetih godina epitet „žestoki“ dobijali tek kada im Služba državne bezbjednosti povjeri „specijalne zadatke“ u inostranstvu. „Eliminisanje“ emigranata koji su u inostranstvu radili protiv interesa zemlje bilo je legitimni cilj u interesu naroda, a za ta ubistva beogradski kriminalci su nagrađivani brisanjem dosijea, biznisima, dozvolom za velike krađe, ali isključivo van zemlje. Početkom devedesetih godina prvi su ubijeni oni koji su do tada smatrani kraljevima beogradskog asfalta, a koji su se Službi okrenuli leđa i okrenuli se opoziciji Slobodana Miloševića: Branislav Matić Beli i Đorđe Božović Giška.
Da ipak postoji razlika u vrjednosnim stavovima pokazuje komentar ispod fotografije Milorada Ulemeka Legije: „Budala će da robija za neke svoje ideale. Upropastio zemlju. Zavio u crno sve, pa i svoje najbliže. Po čemu je on kralj?“
Legija je do 2003. bio strah i trepet u Beogradu. Od njega su strahovali i najviši funkcioneri države, ali i gosti lokala u koja je često zalazio. Niko ga nije smatrao vitezom. Čak i sada kada je progovorio o ubistvu Slavka Ćuruvije, niko ne vjeruje u njegove časne namjere...
Poslije Legije, uslijedile su nove priče, novi klanovi: Šarićev, klan Luke Bojovića, sada škaljarski i kavački klan koji trenutno vode najjači mafijaški rat u Srbiji. Ni njih niko ne smatra „vitezovima“, već samo kriminalcima uz čija se imena u vezu dovode dilovanje droge, ubistva, pranje para...
Izvor i foto: Blic/Tamara Marković-Subota/Facebook
