U dokumentu na četrdesetak strana opozicionari su naveli tri ključna razloga zbog kojih ne priznaju rezultate izbora: pokušaj, kako navode, državnog udara u izbornom danu, privremeno ukidanje mobilnih aplikacija Vajber i WhatsApp, kao i ažurnost biračkog spiska.
Opozicionari su kao dodatne razloge naveli i rad Državne izborne komisije, kao i ,,nezakonitosti i neregularnosti“ tokom izbornog procesa koje personifikuje slučaj ,,dnevnik“ gradonačelnice Gusinja Anele Čekić.
Te slučajeve provjerava državno tužilaštvo. Ipak, najvažnija teza opozicije kojom se pokušavaju osporiti rezultati izbora jeste hapšenje građana Srbije osumnjičenih za pokušaj terorizma. Po opozicionarima, tom akcijom stvorena je ,,atmosfera straha“ i ,,ogromna uznemirenost“, čime je izvršen značajan uticaj na izbornu volju birača na način da ,,nekoliko procenata“ građana - odustane od izlaska na izbore.
- Tendencija izlaznosti birača za prvih osam sati izbornog dana nagovještavala je ukupnu izlaznost od 77 odsto. U posljednjih pet sati izbornog dana izlaznost je značajno opala i u konačnom iznosila 73,4 odsto - navodi se u dokumentu koji je u petak predstavljen javnosti. Iako se u dokumentu ne objašnjava po kojoj matematičkoj analizi izlaznost od 77 odsto garantuje pobjedu opozicije, po koordinatoru radne grupe Nevenu Gošoviću iz Demokrata, ,,uznemirenost“ građana je bila najveća u posljednjih sat vremena izbornog dana tako da je na birališta izašlo svega 1,8 odsto birača.
Uporedna analiza koju je uradila Pobjeda ne daje za pravo stavu Gošovića, jer su činjenice te koje demantuju navode opozicionara.
Izlaznost od 73,4 odsto je najveća u Crnoj Gori u posljednja četiri izborna ciklusa i to još od parlamentarnih izbora 2003. godine. Podsjećanja radi, izlaznost na izborima 2006. godine bila je, po podacima Državne izborne komisije, 71 odsto, 2009. godine nešto niža 66,3, a 2012. došla je do sasvim pristojne granice od 70,3 odsto.
Teško je govoriti o atmosferi straha i uznemirenosti kada gotovo tri četvrtine građana izađe na izbore i iskoristi svoje biračko pravo. Upravo je visoka izlaznost, kao ključni parametar i karakteristika crnogorskih parlamentarnih izbora, pohvaljena od strane relevantnih međunarodnih institucija OEBS-a, Savjeta Evrope i Evropske komisije, pa i Sjedinjenih Američkih Država. Svi oni su konstatovali da su izbori, uz određene nepravilnosti, bili fer i demokratski uz poštovanje temeljnih ljudskih prava.
Sporne teze
Teza o maloj izlaznosti u posljednjih sat vremena zbog objavljivanja informacije o hapšenjima za pokušaj terorizma posebno je sporna, imajući u vidu da je ta informacija objavljena više od deset sati ranije: u 8.30 h na Televiziji PINK M!
Potom su potvrdu informacije dobili iz Uprave policije i Portal Analitika i Portal Antena M. Do 11 sati informacija o hapšenju je prenijeta na gotovo svim regionalnim portalima kao glavna vijest.
Sa zvaničnim informacijama o hapšenjima za pokušaj terorizma, Uprava policije je izašla u 13.39 časova, a Specijalno tužilaštvo u 14.30 samo nadograđujući informacije koje su već objavljene u svim domaćim i regionalnim medijima.
Po podacima opozicionara, do 15 sati izlaznost birača na nivou Crne Gore je bila 48,3 odsto, do 17 sati - 61,2 a do 19 sati 71,6 odsto. Dakle, izuzetno visoka izlaznost bez obzira što je ogroman broj birača znao za hapšenja za pokušaj terorizma.
Ti podaci demantuju tezu u izvještaju da je izlaznost nakon 15 sati značajno opala, imajući u vidu da je nakon tog perioda izašlo čak 25 odsto birača! Radi poređenja: na izborima 2009. godine nakon 15 sati iza- šlo je 23 odsto, a 2012. godine oko 26 odsto birača, pokazuju podaci CEMI-ja.
Neobaviještenost
U dokumentu se citiraju i izjave ministra unutrašnjih poslova iz koalicije ,,Ključ“ Gorana Danilovića koji je kazao da je bio neobaviješten o čitavom slučaju, što je trebalo da podupre tezu o navodnom lažiranju pokušaja terorističkih napada. Ministra Danilovića je na dan izbora obavijestio glavni specijalni tužilac Milivoje Katnić, da bi Danilović potom informisao mitropolita Amfilohija, ali i lidera Demokratskog fronta Andriju Mandića. Mandić je to potvrdio i u intervjuu za posljednji broj nedjeljnika ,,Monitor“.
Kao drugi razlog zbog kojeg ne priznaju rezultate izbora, odnosno rezultate koje je dosegla Demokratska partija socijalista, opozicija je u dokumentu navela činjenicu da su u periodu od 17 do 19.30 sati bile suspendovane aplikacije za mobilne telefone Viber i WhatsApp.
- Suspendujući sredstva komunikacije DPS je stvorila atmosferu zastrašivanja građana, a navodni teroristički napad uticao je na građane i izlaznost - ustvrdio je Gošović navodeći da je riječ o neustavnoj mjeri. Iz EKIP-a je objašnjeno da je suspenzija nastala zbog stranačke poruke koja je bila nedozvoljenog sadržaja, a sa kojom nijesu bili upoznati korisnici te aplikacije. Sa tom ocjenom bio je saglasan i direktor Vibera za Centralno –istočnu Evropu Vuk Brajović, koji je priznajući da je bilo opravdano da se sprečava neželjeni sadržaj - ipak dodao da je odluka sprovedena bez procedura i protokola koji se primjenjuju za takve situacije. Pomenute aplikacije se naknadno instaliraju na mobilne telefone novijih generacija, a mahom je koriste pripadnici mlađe populacije.
Tokom izbornog dana normalno su funkcionisala sva tri operatora mobilne telefonije, kao i popularne društvene mreže. Fejsbuk, Tviter, Jutjub i Instagram su masovno korišćeni tokom izbornog dana. Po podacima provajdera, internet je bio dostupan tokom cijelog izbornog dana.
Teško bi se moglo reći da je zbog dvoipočasovne suspenzije dvije aplikacije bilo ugroženo informisanje građana. U preliminarnom Izvještaju zajedničke posmatračke misije OEBS-a, ODIHR-a i Savjeta Evrope konstatovano je da je vlast uhapsila 20 državljana Srbije za pokušaj terorizma i navedeno da je došlo do privremenog ukidanja dvije mobilne aplikacije, ali nema ni naznake od ocjene da su te dvije pojave uticale na rezultat izbora. Birački spisak U dokumentu se kao treći ključni razlog zbog kojih opozicija ne priznaje rezultate navodi da je biračko mjesto, po odluci MUP-a, odnosno po Zakonu o biračkom spisku, promijenjeno za nešto više od 120 hiljada birača. U dokumentu se navodi da je to bio razlog zbog kojeg ministar unutrašnjih poslova Goran Danilović nije potpisao rješenje o biračkom spisku.
Pobjeda je još ranije pisala da je Zakon o biračkom spisku, po kojem se vođenje biračkog spiska prepušta MUP-u, usvojen glasovima opozicije i SDP-a. Za taj zakon je glasao i sadašnji ministar unutrašnjih poslova Goran Danilović, koji je tada bio na funkciji šefa poslaničkog kluba Demokratskog fronta. Testiranjem AFIS-a pokazalo se da je birački spisak pouzdan i da je moguće da ima svega 120 duplih birača. Istini za volju, ministar Danilović nije potpisao spisak, ali je predložio Vladi da ovlasti sekretara MUP-a Dragana Pejanovića da ga potpiše.
Zanimljivo, izvještaj koji bi trebalo da bude opoziciono obrazloženje za neprihvatanje izbornog rezultata - sačinili su predstavnici partija koje su, izuzimajući Demokrate Alekse Bečića, glasale za leks specijalis. Kojim su se, da bude još zanimljivije, obavezali da će priznati rezultate izbora?!
(Pobjeda)
