- Nobelova nagrada za književnost za 2016. dodijeljena je Bobu Dilanu za kreiranje novog poetskog izraza unutar američke pjesničke tradicije - navodi se u obrazloženju Švedske akademije nauka.
- Bob Dilan jeste veliki pjesnik engleskog govornog područja. On je divan, originalni predstavnik koji toj tradiciji doprinosi već 54 godine, nanovo izgrađujući svoj izraz, kreirajući stalno novi identintet. Ako želite da počnete da čitate ili slušate Dilana, treba da počnete sa „Blond on Blond“, albumom iz 1966. godine. Na njemu su brojni klasici koji potvrđuju Dilanov briljantni način pisanja i njegov pitoreskni stil - naglasila je Danijus nakon proglašenja.
A kako ovogodišnji nobelovac ne piše romane, priče, niti pjesme u klasičnom smislu, postavlja se pitanje da li je žiri nekako „proširio dijapazon“ potencijalnih dobitnika.
- Može se to i tako protumačiti. Ali ako pogledate u prošlost dvije i po hiljade godina, naići ćete na Homera i Safo oni su pisali poetske tekstove koje su ljudi trebalo da slušaju kroz izvođenja uz pratnju instrumenta. Isto je i sa Dilanom. Mi i dalje iščitavamo Homera i Safo i uživamo u tome. I Dilan je takav. On treba da bude čitan i iščitavan kao veliki pjesnik engleskog govornog područja – rekla je ona, te dodala da smatra kako neće biti kritika na račun ovogodišnje odluke.
Od inicijalne faze nominacija, na kojoj se obično nađu stotine imena, preliminarna lista od dvadesetak autora formirana je tokom aprila, a do ljeta je svedena na pet kandidata za Nobelovu nagradu. Članovi Švedske akademije nauka, njih 18, danas su glasanjem izabrali pobjednika, a kako bi odluka bila relevantna, kandidat je morao da ima više od polovine glasova.
Laureat će biti u prilici da dobije plaketu za ovu najprestižniju svjetsku nagradu za književnost, kao i novčanu nagradu od milion švedskih kruna (905.960 dolara), koja će biti uručena na svečanoj večeri koju u decembru organizuje švedski kralj.
Objavljivanje ovogodišnjih dobitnika Nobelovih nagrada počelo je prošle sedmice, kada su ozvaničeni novi nobelovci u oblasti fiziologije odnosno medicine, zatim fizike, hemije i ekonomije, kao i dobitnika Nobelove nagrade za mir.
Proteklih dana, prema kvotama na britanskoj kladionici Ladbrokes, koja je proteklih godina čak i pogađala ko će dobiti Nobelovu nagradu za književnost, ove godine najviše šanse imao je jedan od vječnih favorita - japanski hitmejker Haruki Murakami. Iza njega je sirijski pjesnik Adonis, koji se takođe godinama spominje kao potencijalni dobitnik, a treći je američki živi klasik Filip Rot. Visoka pozicija Rota posljedica je toga što još od 1993. ni jedan američki pisac nije dobio Nobelovu nagradu za književnost što, kako se navodi, „izluđuje američke literarne krugove“. Na četvrtom mjestu bio je kenijski autor Ngugi va Tiong’o, peta je američka spisateljica Džojs Karol Outs, a nakon nje kladioničari su najviše šansi davali Ismailu Kadareu i Havijeru Maraisu. Među onima čije se šanse za Nobela procjenjuju na 1/20 nalazili su se dobitnik Booker-a iz Irske Džon Banvil, veliki mađarski pisac Laslo Krasnahorkai, Argentinac Sezar Aira, norveški dramatug Jon Fos i južnokorejski pjesnik Ko Un.
Rođen kao Robert Alen Cimerman u Dulutu u Minesoti, Dilan je otpočeo muzičku karijeru kao tinejdžer, kada je 1959. počeo da svira u lokalnim barovima. U narednoj deceniji napisao je neka od najznačajnijih djela, postao ikona roka i antiratnih pokreta, a na svom putu od folka do roka, između njih, iznad i nazad, predstavljao je jednog od najvažnijih hroničara svog vremena i prestao da bude samo muzičar i kantautor i izrastao je u velikog pesnika. Svira gitaru, usnu harmoniku i klavir. Tokom 54 godina karijere objavio je više od 30 albuma, a od devedesetih se bavi i slikarstvom, te je predstavio šest ciklusa svojih radova. Neka od njegovih djela su izložena u velikim galerijama širom svijeta. U njegove najpoznatije pjesme ubrajaju se „The Times They Are a-Changin'“, „Blowing in The Wind“ i „Like a Rolling Stone“. Bob Dilan je 259. Amerikanac koji je osvojio Nobelovu nagradu, a prvi koji je nagrađen za književnost poslije dvije decenije. Inače, 2008. godine dobio je i posebno priznanje u okviru dodjele Pulicerovih nagrada.
K.J.
Foto: Huff Post
