U Podgorici su se 2013. u Sabornome hramu SPC oslikane raznovrsne ličnosti iz savremene Crne Gore, od kojih su neke, kako se vjeruje, „bačene” u pakao, dok je za druge obezbijeđena „blagodat”.
Koliko se iz medija moglo doznati, živopisi u Baru, kao i oni u Podgorici, rađeni su na brzu ruku, za manje od godinu i po, dok su, primjera radi, Visoki Dečani, sa približno sličnom unutrašnjom površinom i istom tehnikom od pravih majstora oslikavani čak 16 godina.
Hram u Baru je osveštan 25. septembra, iako svi radovi, uključujući kompletiranje freski, nijesu u potpunosti završeni.
I za taj hram, kao i u Podgorici, glavni freskopisac je prezimenjak mitropolita crnogorsko-primorskoga SPC, Anastasije Radović. No, njemu nije ostavljena potpuna „umjetnička sloboda”, jer je Amfilohije, barem neke od freski, i kroz medije prethodno naručio.
Pažnju upućenih privlači freska u barskome hramu Sv. Jovana Vladimira sa natpisom: „СВЕТИ И ВЕЛИКИ... САБОР У ИРАКЛИОНУ НА КРИТУ... БРОД СПАСЕЊА”.
To je, dakle, novokomponovana refleksija na saborovanje koje je u drugoj polovini juna o.g. održnano na Kritu, a koje je okupilo predstavnike u najboljem slučaju samo manje od četvrtine svih pravoslavnih hrišćana u svijetu.
Na fresci u Baru je oslikano svega 10 poglavara crkava. Oni su obučeni u bijele odežde i sa mitrama na glavi.
Brod u hrišćanstvu simbolizuje Crkvu, a na brodu freske u srpskome hramu u Baru nijesu uslikana čak četvorica poglavara autokefalnih crkava koje se između sebe priznaju za autokefalne.
Izostavljeni su iz broda, ili iz Pravoslavne crkve: sveti patrijarh moskovski i cijele Rusije Kiril I Gundjajev (Ruska pravoslavna crkva); božanstveni i blažnjejši patrijarh Velikoga Božijega grada Antiohije, Sirije, Arabije, Kilikije, Iverije, Mesopotamije i cijeloga Istoka Jovan X Jazidži (Antiohijska patrijaršija); sveti i blažnjejši katolikos-patrijarh cijele Gruzije, arhiepiskop mchetski i tbiliski i mitropolit picundski i suhum-abhaski Ilija II Gudušauri-Šiolašvili (Gruzijska pravoslavna crkva); sveti patrijarh bugarski i mitropolit sofijski Neofit I Dimitov (Bugarska pravoslavna crkva).
Međutim, Amfilohije je, na istoj fresci u Baru, upravo sebe smjestio u „brod spasenja” i to ni manje ni više nego četvrtoga po redu desno od Hrista Spasitelja!
Skupa sa desetoricom prvojerararha, u odabrano društvo „za spasenje” na fresci, osim samoga sebe, Amfilohije je za slikanje naručio još 19 drugih vladika. Oni su obučeni u crne mantije i sa crnim pankamilavkama.
Razaznaje se među njima i Irinej Bulović. No, što je s drugim vladikama iz SPC?
Na Kritu je, po službenome SPC spisku, osim patrijarha Irineja Gavrilovića, bilo ukupno njih 24.
Međutim, nijesu samo oni većinom izbačeni sa Amfilohijevog „broda spasenja”, već i ubjedljivo najveći dio od tačno 156 vladika koji jesu učestvovali na samoproglašenome Svetome i Velikom Saboru!
Osim toga, Amfilohije je sebe uslikao na posebnome mjestu. On śedi tačno licem okrenut prema golubu, koji, prema hrišćanskoj simbolici, predstavlja jedan od tri ipostasa Boga – Sveti Duh.
Amfilohije i Sveti Duh se, dakle, gledaju „licem u lice”!
Na licu mitropolita crnogorsko-primorskoga SPC, prepoznatljivom po gordoj namrgođenosti, na fresci se ne vidi molitvena skrušenost i bogobojažljivost pred Svetim Duhom, koji, prema simvolu vjere pravoslavne, „od Oca ishodi, sa Ocem i Sinom klanjanom i slavljenom, koji je govorio preko proroka”.
Ali, ako je sa „broda spasenja” uklonio poglavare najmanje četiri crkve, te stotine i stotine po činu sebi ravnih vladika širom svijeta, Amfilohije je – primjećuju revnitelji pravoslavlja – dao da se u srpskome hramu u Baru naslikaju čak dvojica poglavara Rimske crkve: to su papa Grigorije Dvojeslov i papa Kliment Rimski!
U hramu u Baru, konačno, čak na tri mjesta je naslikan „sveti Njegoš”, ili „lovćenski tajnovidac” po Amfilohiju.
Iako je i SPC na zasijedanju svojega Sabora u proljeće 2013. odbila da uopšte uzme u razmatranje postupak njegove kanonizacije, „lovćenski tajnovidac” u pripratnome dijelu srpskoga hrama u Baru je naslikan među ravnoapostolnima, dakle među oko 260 od svih pravoslavnih crkava kanonski priznatim Svetim Ocima.
Naslikan je „lovćenski tajnovidac” i na ikonostasu, ali i u oltaru!
Amfilohije je, na svoju ruku, a ne saborno kako pravila crkvena nalažu, Njegoša u maju 2013. proglasio „svetim”, napisao mu žitije, kondak i tropar, iako Njegoš nije bio mučenik za vjeru, čudotvorac po molitvama ili monaški podvižnik, niti je bilo kada u Crnoj Gori ili van nje zabilježeno da postoje svjedočenja o iscjeljenju molitvenim zastupništvom „lovćenskoga tajnovidca".
Vladimir Jovanović, antenam.net
