Američki list „Nju Amerikan“ optužuje Hilari Klinton da je potkopala bezbjednost zemlje, kada je pomogla da akcije kompanije „Uranijum 1“ pređu u ruke Rusije. Fond Klintonove je, navodno, od tog posla dobio desetine miliona dolara. Ako je sve i bilo tako, samo se možemo sjetiti riječi numidijskog kralja Jugurte koji je govorio o Rimu:
"Podmitljivog li grada, koji će brzo propasti, samo dok se kupac nađe.“
„Rosatom“, to jest njegova kćerka firma ARMZ, postepeno je kupovao akcije kanadske firme „Uranijum 1“ od 2009. do 2013. godine i došao u posjed rudnika koji se prostiru od Centralne Azije do američkog zapada. Zahvaljujući toj transakciji „Rosatom“ je postao jedan od najvećih proizvođača uranijuma na svijetu. Kompanija je dobila rudnike u Kazahstanu koji su najprofitabilniji na svijetu, a u SAD posjeduje kontrolni paket najvećih rudnika uranijuma.
„Uranijum 1“ posjeduje preduzeća u Vajomingu, Teksasu i Juti i nalazi se na četvrtom mjestu po obimu proizvodnje uranijuma u svijetu.
A nije sve išlo tako glatko. Najvažniji faktor u jačanju pozicija „Rosatoma“ je okončanje važenja sporazuma Gor-Černomirdin iz 1993. godine, prema kojem se Rusija obavezala da u SAD izvozi uranijum po simboličnoj cijeni (mnogi u Rusiji taj ugovor smatraju izdajom nacionalnih interesa zemlje). On je predviđao preradu ruskog oružanog uranijuma u gorivo za američke nuklearne centrale.
Analitičari ističu da je tehnologija „antiobogaćivanja“ uranijuma jedinstvena i da njome sada ne vlada nijedna zemlja u svijetu osim Rusije. Tokom godina važenja sporazuma Rusija je ukupno dobila oko 12 milijardi dolara, dok je prema mišljenjima nekih eksperata predati uranijum koštao minimum 50 milijardi dolara. Oko 40 odsto američkih nuklearnih centrala koristilo je ruski prerađeni uranijum za rad — kapaciteta za proizvodnju tog goriva u SAD nije bilo dovoljno. Sada je situacija mnogo drugačija — isporuke će biti komercijalizovane.
Rusija je danas jedan od lidera u izvozu nuklearnih tehnologija — veličina tržišta se procjenjuje na 500 milijardi dolara. Sa druge strane, SAD već dugo vremena ne pokazuju aktivnost u toj sferi. Pitanje bezbjednosti i štednja, kao i konkurencija gasnih i elektroenergetskih kompanija, postali su glavne kočnice razvoja američke nuklearne industrije.
Prema podacima Svjetske nuklearne asocijacije, na Rusiju otpada 37 odsto tržišta nuklearnih centrala u izgradnji po čitavom svijetu. Osim običnih nuklearnih centrala, Rusija radi na izgradnji mobilnih i plivajućih varijanti.
U ovom trenutku Rusiji pripada 17 odsto svjetskog tržišta goriva za nuklearne stanice — ona isporučuje gorivo za 76 reaktora, uključujući 14 iz Rusije. Ona se nalazi i među prvih deset svjetskih inovacionih lidera u oblasti nuklearne energetike.
„Rosatom“ je za posljednjih deset godina sklopio ugovore vrijedne preko 110 milijardi dolara, a trenutno se širi i u Evropi. On će snabdjevati Francusku metalnim uranijumom za višenamjenski istraživački reaktor „Žil Gorovec“, koji se gradi na jugu zemlje u nuklearnom centru „Kadareš“. Osim Francuza, metalni uranijum koriste i Njemci u istraživačkom reaktoru „Minhen 2“. Pored toga, „Rosatom“ gradi prvu nuklearnu stanicu u Turskoj i dva nuklearna reaktora u Iranu, kao i u mnogim drugim zemljama.
Na teritoriji Rusije se godišnje dobija 3.000 tona uranijuma. Ruska državna nuklearna kompanija „Rosatom“ ima dovoljno uranijuma za potrebe svojih projekata za idućih 100 godina. Osim toga, kompanija ima druge po veličini rezerve uranijuma na svijetu.
Treba naglasiti da korporacija „Uranijum 1“ nema nikakve probleme zbog antiruskih sankcija koje su uvele SAD. Očigledno, Amerika nije željela da rizikuje moguće probleme u energetskom sektoru.
kurir.rs
