SAOPŠTENJE ZA JAVNOST:
Posljednjih mjeseci na teritoriji Grčke, Bugarske, Makedonije, Srbije, Kosova i Albanije, registrovana je pojava opasne zarazne bolesti goveda – bolest kvrgave kože (nodularni dermatitis). Imajući u vidu način i puteve prenošenja ove bolesti, postoji realna neposredna opasnost pojave bolesti i na teritoriji Crne Gore u narednim nedjeljama. Klimatski uslovi tokom ljetnjih mjeseci pogoduju znatnom povećanju brojnosti prenosilaca ove bolesti (insekata), zbog čega je rizik od pojave bolesti u narednom periodu u Crnoj Gori vrlo visok.
Uprava za bezbijednost hrane, veterinu i fitosanitarne poslove Ministarstva poljoprivrede i ruralnog razvoja Crne Gore već intenzivno preduzima sve neophodne preventivne mjere u cilju maksimalnog smanjivanja rizika pojave bolesti u Crnoj Gori, kao i umanjenja negativnih posljedica koje bolest može izazvati u slučaju njene pojave.
Već su donešene naredbe o zabrani uvoza goveda i proizvoda porijeklom od goveda sa područja zaraženih država ili regiona zaraženih država, pojačana je granična kontrola prometa od strane veterinarske inspekcije, pojačan je nadzor nad govedima od strane veterinarskih ambulanti i izvršena stručna obuka veterinara za postupanje u slučaju pojave bolesti, osposobljeni su ispitni kapaciteti Specijalističke veterinarske laboratorije u Podgorici za brzu i pouzdanu laboratorijsku dijagnostiku i formiran je stručni tim za praćenje bolesti kvrgave kože.
U narednim danima se očekuje donošenje i objavljivanje Plana za upravljanje u kriznim situacijama u slučaju pojave bolesti kvrgave kože kao i Naredbe o obaveznoj preventivnoj vakcinaciji goveda.
Uprava za bezbijednost hrane, veterinu i fitosanitarne poslove je u saradnji sa Evropskom komisijom radi na obezbjeđivanju potrebnog broja vakcina za preventivno vakcinisanje goveda u pograničnim područjima Crne Gore. Odmah nakon toga, planirana je nabavka preostale količine vakcina za vakcinaciju kompletene populacije goveda na teritoriji Crne Gore. Planirano je da, odmah po pristizanju vakcine, ovlašćene veterinarske ambulante krenu u masovnu preventivnu vakcinaciju goveda kako bi se u što većoj mjeri unaprijed zaštitio stočni fond i smanjile štete od eventualne pojave bolesti.
Preventivna vakcinacija goveda će biti obavezna za sva goveda u Crnoj Gori i besplatna za vlasnike goveda i sprovodiće se u skladu sa posebnim Programom vakcinacije koji donosi MPRR. O preciznom datumu početka vakcinacije, vlasnici goveda će biti blagovremeno informisani putem sredstava javnog informisanja.
Od vlasnika goveda se u narednom periodu očekuje puna kooperativnost u saradnji sa veterinarskom službom, kao i da:
- pojačano prate zdravstveno stanje svojih životinja u stadu;
- bez odlaganja obavijeste najbližu veterinarsku ambulantu ili službenog veterinara u
slučaju pojave kliničkih znakova koji upućuju na bolest kvrgave kože;
- omoguće vršenje veterinarskih pregleda i kontrola, uzimanje materijala potrebnog za
ispitivanje, kao i sprovođenje drugih propisanih mjera i da u tom postupku pruže odgovarajuću pomoć;
- registruju sva goveda kod ovlašćenih veterinarskih ambulanti koja do sada iz bilo kojeg razloga nijesu registrovana;
- ne nabavljaju nova goveda;
- ne miješaju svoja goveda sa drugim;
- bez prijeke potrebe ne premještaju svoja goveda;
- zaštite svoja goveda od insekata korišćenjem raznih vrsta repelenata (sredstava za odbijanje insekata);
- izvrše dezinsekciju okoline svojih objekata u saradnji sa veterinarskom službom i preduzmu mjere isušivanja svih eventualno prisutnih bara i lokvi u blizini objekata u kojima se goveda drže;
- da drže goveda zatvorena koliko je to najviše moguće, postave zaštitne mreže protiv insekata na otvorima objekata za smještaj goveda, ukoliko je to moguće;
- striktno slijede uputstva i instrukcije koje ima daje veterinarska služba.
Ovu virusnu bolest goveda prenose najčešće insekti - komarci, muve i krpelji, zbog čega se bolest i pojavljuje u toplijim mjesecima, ali postoji mogućnost prenošenja virusa i putem zaraženih predmeta, pribora i opreme, vode za napajanje, hrane za životinje. Bolest se ne prenosi na ljude ni na druge domaće životinje.
Bolest karakteriše povećana tjelesna temperatura, gubitak apetita, mršavljenje, smanjenje produkcije mlijeka, abortusi, upala sluzokoža očiju i usta, slinjenje i pojava vrlo karakterističnih i lako vidljivih kvrga, odnosno čvorova po koži veličine 2 do 5 cm kojih može biti i više desetina. Bolest se ne liječi, već se oboljela grla neškodljivo uklanjaju.
Kada se pojavi, bolest dovodi do velikih ekonomskih gubitaka po gazdinstvo i samu državu koji su uslovljeni uginućima i neškodljivim uklanjanjima oboljelih goveda, drastičnim smanjenjem produkcije mlijeka, privremenim ili trajnim sterilitetom, abortusima, trajnim oštećenjem kože goveda, zabranom kretanja goveda i zabranom prometa proizvoda porijeklom od goveda.
U toku je štampanje Informativnog letka za držaoce goveda, koji će biti distribuiran farmerima preko veterinarskih ambulanti, i biće dostupan na sajtovima Uprave za bezbjednost hrane, veterinu i fitosanitarne poslove i Ministarstva poljoprivrede i ruralnog razvoja.
