Piše: Januš BUGAJSKI
Nestabilnost se širi duž južne i jugoistočne granice NATO-a, a EU pati od dugoročne krize. Kako bi ostao efikasan kao nezaobilazni Savez, NATO mora da identifikuje i nabroji osnovne prijetnje. U ovom kontekstu, samit u Varšavi je bio korak naprijed, ali njegovi rezultati se mogu ocijeniti tek kroz sprovođenje odluka.
Da bi bila efikasna, Alijansa mora obaviti četiri važne funkcije – identifikovati protivnike, pokazati jedinstvo, obezbijediti odgovarajuće resurse i osigurati preventivno djelovanje. Na Samitu u Varšavi je naglašeno da je Rusija protivnik koji prijeti istočnoj NATO granici. Prema saopštenju sa Samita ,,agresivne akcije Rusije, uključujući provokativne vojne aktivnosti na periferiji NATO teritorije i njena spremnost da ostvari političke ciljeve kroz prijetnju i upotrebu sile, su izvor regionalne nestabilnosti, suštinski izazov za Alijansu, one su oštetile evroatlantsku bezbjednost i prijete našem dugoročnom cilju da se obezbijedi jedinstvena, slobodna i mirna Evropa“.
Iako neke od izjava koje dolaze iz NATO nastavljaju da nude približavanje sa Putinovom Rusijom, u praksi agresivni protivnik ne može biti istovremeno tretiran kao kredibilni saradnik. Demonstracija jedinstva je od vitalnog značaja u vremenu kada Kremlj pokušava da okrene Evropu i Ameriku jednu protiv druge. Shodno tome, proširenje NATO-a kroz članstvo Crne Gore šalje dva važna znaka – Rusija neće blokirati odluke Alijanse i svaka evropska zemlja ima pravo da se priključi Savezu.
Pored toga, Švedska i Finska traže bliže veze sa NATO kako bi odvratile rusku borbenost, a Alijansa tvrdi da će produbiti političku i vojnu povezanost sa obje zemlje. Samit je takođe ponudio Ukrajini paket sveobuhvatne pomoći, iako zaostaje sa isporukom oružja koje je potrebno Kijevu kako bi se preduprijedila buduća ofanziva Moskve.
Ključni element NATO djelotvornosti je adekvatna potrošnja na odbranu. Podjela tereta je opterećivala transatlantske odnose decenijama i ona je naglašena u kampanji za pedsjedničke izbore u SAD. Nestrpljenje Vašingtona kada je u pitanju neuspjeh evropskih saveznika da više izdvajaju za svoju odbranu stvara trenje, posebno zbog toga što obećanja data na Samitu u Velsu 2014. godine nije ispunila svaka članica.
Tokom protekle decenije mali broj NATO članica dosljedno su trošile dva odsto bruto domaćeg proizvoda na odbranu. Nekoliko država na istočnoj granici se sada obavezalo da će postepeno povećati budžet za odbranu u susret eskalaciji prijetnji iz Rusije, uključujući Poljsku, Rumuniju i tri baltičke zemlje.
Opširnije u Pobjedi...
