Piše: Miroslav Lajčak
Njeni predstavnici su sjedjeli za zajedničkim stolom pored tadašnjih svjetskih sila kao što su bile Francuska, Velika Britanija, Italija ili Rusija. I raduje me što se za Crnu Goru opet čuje u evropskoj, ako nei u svjetskoj razmjeri i danas. Moj zvanični kontakt sa Crnom Gorom se punije razvio tokom moje misije ambasadora u Beogradu (2001-2005). Tokom ovog perioda sam postao svjedok velikihi, naglašavam, mirnih demokratskih promjena u državnom uređenju zajednice Srbije i Crne Gore kroz potpisivanje Beogradskog sporazuma 2003. godine, koji je postavio osnov nastanka Državne zajednice Srbija i Crna Gora i, što je bilo još važnije, ovaj sporazum je otvorio mogućnost organizovanja referenduma o crnogorskoj nezavisnosti.
Došla je 2006. godina, a s njom i sasvim novo poglavlje moderne i samostalne istorije Crne Gore - 3. juna 2006. ona je proglasila svoju samostalnost i suverenost na osnovu rezultata međunarodno važećeg i priznatog demokratskog referenduma od 21. maja. Veoma cijenim što mi je tada Evropska unija ukazala povjerenje i zadala pripremu i organizaciju ovog referenduma. A danas je tačno 10 godina od obnove crnogorske nezavisnosti. Deset godina se nekome može činiti malo.
Ali u životu čovjeka to predstavlja veoma mnogo; naučite čitati, pisati, računati. Crna Gora je ipak imala pred sobom mnogo važnije zadatke od onih koje učenici dobijaju za domaći rad. Morala je veoma brzo, vje- što, a naime razborito dokazivati svijetu da će biti održiva, sposobna da se svrsta, da definiše svoje vitalne spoljnopolitičke ciljeve, a naime da će biti za međunarodnu zajednicu doprinos, a ne teret. Crna Gora je ovaj domaći zadatak ispunila sa najboljom ocjenom i uspješno se pozicionirala na međunarodnoj sceni. Za deset godina od obnavljanja svog suvereniteta je postala lider procesa integracija u EU i NATO.
Danas ima u okviru pristupnih pregovora u EU otvorena 22 poglavlja i dva je privremeno zatvorila. Dobila je i pozivnicu za NATO, pozivnicu o kojoj druge države u Evropi maštaju; isto kao što maštaju o evropskoj perspektivi, koju, za razliku od Crne Gore i čitavog regiona, nemaju čvrsto zagarantovanu. Crna Gora danas, prilikom jubileja obnove nezavisnosti, ispunjava svoj san i ljudi mogu ponovno biti ponosni na svoju zemlju zbog toga što je u teškim vremenima - napominjem, mnogo težim i složenijim nego u kakvim su bile Slovačka i Srednja Evropa u trenutku ulaska u EU i NATO - zasluženo postigla. Crna Gora je dokazala da ima svoje perspektivno mjesto u evroatlantskoj porodici od zajedničkih vrijednosti. Ona razvija prijateljske odnose sa susjedima i svim zemljama Zapadnog Balkana, čime doprinosi stabilnosti čitavog regiona.
Crna Gora je učinila veliki napor za očuvanje svog multikulturalnog, multireligijskog, multietničkog identiteta. Raduje me što pripadnici nacionalnih manjina predstavljaju sastavni dio društva i što su od početka podržavali nezavisnost CG, koju doživljavaju kao svoju domovinu. To je velika specifičnost Crne Gore, koja je za razliku od ostalih zemalja, pomogla održati u zemlji mir u vremenu raspada bivše Jugoslavije. Ponosan sam na to što je Slovačka stajala pri rođenju Crne Gore i pri formiranju uspješne priče ove dinamič- no razvijajuće zemlje i stalo mi je do toga da ona napreduje i razvija se. Slobodan sam da kažem da obje zemlje mnogo toga spaja i ništa ne razdvaja, a time se danas ne može pohvaliti svaka država. Naše zemlje simbolično spaja ne samo njihova geopolitička sudbina, već i specifično značajni vidici djelovanja mlade države u evropskoj i međunarodnoj politici. Upravo male, ali uspješne, države imaju jedinstveni potencijal da igraju ključne uloge u sredini multilateralne diplomatije, u oblasti kooperativne saradnje ili u dimenzijama kolektivne bezbjednosti.
U ovome vidim ne samo buduće paralele uzajamnih slovačko-crnogorskih odnosa, već i inspiracije pozitivnih primjera za stabilnost, progres i razvoj naših zemalja. Crnoj Gori želim uspjeh - uspjeh na planu domaćem i na planu integracija. Želim Crnoj Gori odgovornu i proevropsku vladu, koja neće bježati od hrabrih odluka u interesu jačanja povjerenja, saradnje, mira i bezbjednosti i prosperiteta. Inače, Crna Gora je u zastupanju predsjednika Vlade Mila Đukanovića u Briselu prisustvovala potpisivanju Protokola o pristupanju u NATO. A Slovačka želi biti među prvim zemljama članicama Alijanse koja ovaj protokol ratifikuje.
(Autor je ministar vanjskih i evropskih poslova Slovačke Republike)
Pobjeda
