Uobičajeno je naučno mišljenje da složene ćelije (eukariotske ćelije), odnosno ćelije kod kojih je nasljedni materijal smješten u jedru, ne mogu da prežive bez mitohondrija, sićušnih ćelijskih organela koje nadziru disanje ćelije i obezbjeđuju energiju za njen život i razvoj. Ali, naučnici iz Kanade i Češke otkrili su eukariotsku ćeliju bez mitohondrija. Ovo spektakularno otkriće pokazalo je da je život mnogo fleksibilniji nego što se mislilo.
- Vjerovalo se da su mitohondrije apsolutno neophodni sastavni djelovi eukariotskih ćelija i njihova osnovna karakteristika. Mikroorganizam o kojem je riječ, praživotinja Monocercomonoides, pronađen je u crijevima činčile, a sekvencioniranjem njegovog genoma otkriveno je da ne postoje dokazi da stvara mitohondrijske proteine. To je bilo "veliko iznenađenje". To bi u teoriji trebalo da ubije ćeliju. Ona ne bi trebalo da postoji - rekla je Ana Karnkovska, vodeća naučnica istraživanja sa Univerziteta Britanske Kolumbije za portal NPR.
Karnkovska i njene kolege smatraju da ta ćelija koristi drugačiju tehniku za stvaranje gvožđe-sumpornih naslaga, što je jedna od glavnih uloga mitohondrija, neophodna za stvaranje nekih proteina. Pretpostavlja se da mikrob "pozajmljuje" neke bakterijske gene, kako bi izvršio tu funkciju.
Budući da su preci tog organizma imali male mitohondrije, naučnici smatraju da su oni nestali relativno nedavno, u evolucijskom smislu. Sada se nadaju da će otkriti i druge eukariote bez mitohondrija.
- Ovo otkriće je od osnovne važnosti: sada znamo da eukariotski organizmi mogu "srećno da žive" bez ikakvih ostataka mitohondrija - rekao je evolucijski biolog Ežen Kunin iz Američkog nacionalnog centra za biotehnologiju, koji nije učestvovao u istraživanju, za časopis Science.
Slične tvrdnje bile su iznesene za parazit iz ljudskih crijeva Giardia, za koji su naučnici smatrali da nema mitohondrije, ali su istraživanja kasnije pokazala da ipak ima ostatke mitohondrija.
- Monocercomonoides živi u području bez kiseonika i stoga može da opstane bez mnogo biohemije koju vi i ja moramo da imamo u svojim ćelijama da bismo preživjeli. Taj organizam uspio je da se prilagodi na taj način da je ostao bez organele koju svaki udžbenik smatra ključnom karakteristikom eukariota. To je prilično nevjerovatno. Pokazuje da je život izuzetno kreativan u pronalasku načina da opstane - zaključio je naučnik Mark van der Gizen s britanskog Univerziteta u Eksteru, za NPR.
