Početkom marta 2016. godine nezavisni dnevnik “Vijesti” objavio je tekst “Policija gumenim mecima pucala na građane” u kojem je predstavljen dokument Ministarstva unutrašnjih poslova upućen Savjetu Evrope.
Savjet je od direktora Uprave policije zatražio dostavu kopije izvještaja - odgovora koji je povodom upotrebe sredstava prinude, tokom građanskih protestnih okupljanja u Podgorici u oktobru 2015. godine, dostavljen Savjetu Evrope.
Direktor Uprave policije informisao je Savjet, dopis 45 broj 050/16-18837 od 29. marta 2016. godine, da je odgovor Savjetu Evrope upućen od strane Direktorata za međunarodnu saradnju Ministarstva unutrašnjih poslova (MUP) Crne Gore. Savjet se tim povodom obratio ovom Direktoratu MUP Crne Gore.
Direktorat za međunarodnu saradnju MUP Crne Gore, dopis 06 broj 226/16-19354/2 od 1. aprila 2016. godine, dostavio je Savjetu Elemente korišćene za koncipiranje odgovora na navode sadržane u Platformi Savjeta Evrope za promovisanje zaštite novinarstva i sigurnosti novinara, koji su aktom broj 050/16-3319/2 od 3. februara 2016. godine, upućeni Ministarstvu vanjskih poslova i evropskih integracija na dalju nadležnost.
Savjet je taj odgovor MUP Crne Gore objavio na svom sajtu zbog upoznavanja s istim šire zainteresovane javnosti.
Savjet je od nadležnog državnog organa zatražio integralni odgovor koji je Ministarstvo vanjskih poslova i evropskih integracija kreiralo povodom navedene Platforme Savjeta Evrope.
U dokumentu MUP Crne Gore - Elementi korišćeni za koncipiranje odgovora na navode sadržane u Platformi Savjeta Evrope, strana 2, navedeno je, između ostalog, sledeće: “Ministarstvo unutrašnjih poslova smatra da je neophodno napraviti jasnu diferencijaciju dvije dimenzije sagledavanja stvari, kako bi se imala objektivna slika dešavanja u Podgorici 24. oktobra 2015. godine i postupanja Uprave policije u konkretnim situacijama. Iste su predmet istrage i analize nadležnih državnih organa, dok unutrašnji mehanizmi kontrole i nadzora Uprave policije sagledavaju korišćenje pomoćnih sredstava za razbijanje nasilja (suzavac, gumeni meci) i u dosadašnjem postupku dominiraju ocjene da su takva sredstva korišćena na način da se izbjegne direktan kontakt i fizički sukob sa demonstrantima”.
Savjet konstatuje da je to prvi put da se saznaje za eventualnu upotrebu gumenog metka kao sredstva prinude tokom opozicionih i građanskih protesta u oktobru 2015. godine u Podgorici. U službenoj komunikaciji između Uprave policije i MUP Crne Gore i ovog Savjeta upotreba tog sredstva prinude nikada nije pomenuta na bilo koji način.
Takođe, eksplicitna upotreba gumenog metka kao sredstva prinude nije navedena u Izvještaju Komisije za utvrđivanje okolnosti upotrebe sredstava prinude koji je Savjetu, kompletan, dostavljen, 4. novembra 2015. godine, od direktora Uprave policije. Izvještaj je javno objavljen od strane ovog Savjeta.
Povodom izdatih ocjena primjene policijskih ovlašćenja i usvojenih zaključaka Savjeta za građansku kontrolu policije Ministar unutrašnjih poslova, i pored brojnih urgencija, do razriješenja sa dužnosti, nije dostavio izjašnjenja što je značajno ograničilo dalje pristupe građanske javnosti.
Savjet ocjenjuje da je u interesu policije i njenog kredibiliteta, da se svi podaci o upotrebi sredstava prinude dostavljaju blagovremeno i detaljno na upoznavanje prvenstveno nacionalnim mehanizmima nadzora nad radom policije i domaćoj javnosti.
Savjet je preko nevladinih organizacija “Građanska Alijansa” i “Inicijativa mladih za ljudska prava” primio određenih broj pritužbi građana koji su uz prezentovanje primjedbi na postupanje policije dostavili i medicisnku dokumentaciju koja ukazuje na postojanje određenih povreda koje nisu mogle biti nastati usled primjene sredstava prinude o čijoj je upotrebi izvijestila Uprava policije. Savjet podsjeća da je još ranije konstatovao, zaključujući rad po pritužbi građanina V.L., da je Uprava policije pojasnila da tom prilikom nisu upotrijebljena sredstva prinude od kojih bi mogle nastupiti povrede koje je V.L. opisao u obraćanju Savjetu. Savjet je takođe konstatovao da se uz građanina V.L. javio određeni broj građana, takođe učesnika protesta, koji su ukazali na postojanje sličnih povreda, što je potvrđeno medicinskom dokumentacijiom.
Savjet ovom prilikom konstatuje da Uprava policije nije pružila informacije da je intervencija prema građanima V.D.,Lj.S. i V.V. na bilo koji način bila nužna i opravdana, niti da su isti dovedeni u vezu sa izvršenjem nekog prekršajnog ili krivičnog djela. Savjet zato ocjenjuje da u postupanju policijskih službenika, prema imenovanim građanima - V.D., Lj.S. i V.V. - došlo do neprofesionalnog postupanja i povrede prava.
Savjet je povodom protesta u oktobru 2015. godine radio na više desetina slučaja u kojima je je primjetio da je postupanje policije, posebno prema građanima starije dobi, bilo zabrinjavajuće. Gore imenovani građani su koristili ustavna prava na mirno okupljanje i slobodu izražavanja i nisu učestvovali u narušavanju javnog reda i mira. To potvrđuje i zvanični policijski izvještaji. Primjetno je da policijski službenici koji su intervenisali nisu pravili razliku između građana koji su namjeravali mirno napustiti skup odnosno lokaciju na koju su se zadesili i onih koji su stvarno narušavali, u većem obimu, javni red i mir. Tim licima, uz obazriv pristup, trebalo je, uz razumno vrijeme, pružiti potrebnu pomoć ii uputiti ih kako da bezbjedno napuste lokaciju na kojoj je došlo do narušavanja javnog reda i mi
Savjet cijeni da je izuzetno otežano, prvenstveno zbog kulture ćutanja koja je i dalje dominantna u policijskoj organizaciji, utvrditi brojne nepravilnosti u vezi sa upotrebom sredstva prinude, pa i gumene municije, i eventulanu odgovornost onih koji su je ispaljivali. Upotreba ovog sredstva prinude prilikom tenzičnih situacija i uspostavljanja javnog reda i mira može biti, u slučaju odsustva profesionalnosti i koncentracije, dodatno rizična sa tragičnim posledicama.
Savjet preporučuje Ministarstvu unutrašnjih poslova da se upotreba gumene municije kao sredstva prinude do daljnjeg stavi van upotrebe a da se do ponovnog eventualnog povratka istog u funkciju preciznije propišu načini upotrebe ovog sredstva prinude, unaprijedi pažnja i profesionalnost onih koji je opravdano primjenjuju pri primjeni policijskih ovlašćenja kao i da se unaprijedi postupak i ovlašćenja za izdavanje naredbe za upotrebu ovog sredstva prinude.
