Dopunu je predložila grupa poslanika Demokratskog fronta, Socijalističke narodne i Socijaldemokratske partije, Pozitivne Crne Gore i dva nezavisna poslanika, kako bi se obezbijedili povoljniji uslovi penzionisanja bivših radnika privatizovanih preduzeća kojima je radni odnos prestao zbog uvođenja stečaja.
Grupa poslanika je predložila da osiguranik stiče pravo na odlazak u starosnu penziju kada napuni 30 godina staža osiguranja, odnosno 25 godina ako su u pitanju žene. Pravo na starosnu penziju može se ostvariti do 1. jula, navedeno je u obrazloženju Predloga dopune zakona o PIO.
„Proces privatizacije u Crnoj Gori imao za posljedicu uvođenje velikog broja stečaja, preko kojih su vlasnici bivših društvenih i državnih preduzeća dolazili nezakonito do imovine tih firmi, ostavljajući ogromne dugove prema zaposlenima, koji su ostajali bez posla“, objašnjeno je u obrazloženju.
To se, kako se dodaje, posebno odnosi na zaposlene sa preko 30 godina radnog staža, koji nemaju skoro nikakve šanse da se zaposle, zbog čega postaju teški socijalni slučajevi i padaju na teret ostalih članova porodice.
Grupa poslanika smatra da bi država trebalo da pokaže brigu i preuzme odgovornost, imajući u vidu socijalnu situaciju radnika za čijim je radom, bez njihove krivice, prestala potreba i koji s pravom spadaju u žrtve tranzicije i privatizacije.
„S obzirom na to da se radi o radnicima kojima su novi poslodavci uglavnom uplaćivali poreze i doprinose na najniži iznos zarade ili ih uopšte nijesu uplaćivali, iznos penzije koju bi primali, nakon usvajanja predložene dopune, biće na veoma niskom nivou i neće biti dovoljan za obezbjeđivanje njihove egzistencije“, smatraju predlagači.
Oni nijesu u mogućnosti da procijene broj potencijalnih osiguranika koji bi bili obuhvaćeni ovim zakonom, zbog nedostupnosti podataka.
Predlagači očekuju da će Vlada zadužiti ministarstva rada i socijalnog staranja, ekonomije i finansija da urade analizu i procjenu neophodnih dodatnih sredstava za sprovođenje ovog zakona.
„U svakom slučaju, radi se o sredstvima koja ne bi mogla ugroziti održivost bužetskog finansiranja sistema PIO. Penzije ovim osiguranicima bile bi utvrđene na veoma niskom nivou, dok bi na taj način prestala potreba za daljim izdvajanjem novca koji im se preko Zavoda za zapošljavanje isplaćivao kao naknada zbog nezaposlenosti“, navedeno je u obrazloženju.
Predlagači su podsjetili da je 1. januara 2004. godine dopunjen sistemski Zakon o PIO i propisani posebni uslovi za penzionisanje pojedinih kategorija osiguranika.
U skladu sa tim, pravo na starosnu penziju po povoljnijim uslovima omogućeno je službenicima unutrašnjih i policijskih poslova, Agencije za nacionalnu bezbjednost, profesionalnim vojnicima, zaposlenima u organima odbrane i službenicima na izvršenju krivičnih sankcija. Njima je, u periodu od kraja 2008. do kraja 2012. godine, omogućeno da iskoriste pravo na starosnu penziju sa napunjenih najmanje 50 godina života i 20 godina staža, od čega najmanje deset efektivno provedenih na radnim mjestima na kojima se staž računa sa uvećanim trajanjem.
Povoljniji uslovi penzionisanja omogućeni su i osiguranicima sa 30 godina staža, od čega je najmanje 20 efektivno provedeno na radnim mjestima na kojima se u rudnicima staž računa sa uvećanim trajanjem. Riječ je o dopuni sistemskog karaktera, čija je primjena počela 17. marta 2010. godine i nije vremenski ograničena.
Povoljniji uslovi penzionisanja, u periodu od 20. jula 2011. do kraja te godine, omogućeni su i osiguranicima sa 30 godina staža, od čega je najmanje 20 godina efektivno provedeno na radnim mjestima na kojima se staž računa uvećanim trajanjem.
Penzionisanje po povoljnijim uslovima omogućeno je i osiguranicima kojima je u aluminijumskoj industriji prestao radni odnos zbog uvođenja stečaja i koji imaju 30 godina staža. Starosnu penziju pod ovim uslovima osiguranici su mogli ostvariti u periodu od 10. avgusta do 30. septembra 2013. godine.
Skupština je u u decembru usvojila dopunu Zakona o PIO kojom se osiguranicima u sektoru metalopreradivačke industrije, koji su zbog stečaja ostali bez posla, a nije im isplaćena otpremnina, omogućava penzionisanje ukoliko imaju 30 godina staža osiguranja. Pravo na starosnu penziju se, u skladu sa tim, može ostvariti do 15. marta.
Zakonom o Ministarstvu unutrašnjih poslova propisana je mogućnost da policijski službenik, uz saglasnost ministra, ima pravo na starosnu penziju ukoliko do 31. januara ove godine napuni najmanje 40 godina života i 20 godina staža, od kojih je minimum deset efektivno provedeno na poslovima na kojima se staž računa sa uvećanim trajanjem.
Tim zakonom su za ove osiguranike utvrđeni posebni povoljniji kriterijumi za utvrđivanje visine penzije, s tim to pravo na starosnu penziju mogu ostvariti do 1. jula.
Predlagači su podsjetili da su Zakonom o sprječavanju korupcije propisani posebni uslovi za sticanje penzije i utvrđivanje njene visine za predsjednika države, Skupštine i Vlade.
„Zbog svega navedenog, poštovanje principa ravnopravnosti, humanosti i jednakosti ukazuje na potrebu donošenja ovog zakona, kako se radnici kojima je prestao radni odnos zbog uvođenja stečaja, ne bi smatrali poniženim, diskreditovanim i obespravljenim u odnosu na one koji su se penzionisali pod posebnim uslovima“, navodi se u obrazloženju.
